Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1980, Blaðsíða 7

5
inu í áföngum, en dregnir út 27 ml. Mæld-
ist nú hemoglobin 94%. Virtist barninu
líða vel að aðgerðinni lokinni". Var þess
getið að barnið hafi verið rólegt og sofið
vel um nóttina, en vart vaxandi gulu.
Hrakaði barninu jafnframt stöðugc og
lézt það einum og hálfum sólarhring síð-
ar.
Bjarni hafði kynnst blóðskiptum við
framhaldsnám sitt í fæðingafræði í Dan-
mörku á árunum 1952-1953 og verið við-
staddur þrjú, þar af hafði hann gert sjálf-
ur þau síðustu.
Eftirlit með Rhesus-málum fór vaxandi
á áratugnum 1951-1960, þótt fast skipu-
lag kæmisl ekki á fyrr en á næsta ára-
tug.
Sjúkraskrár Fæðingadeildar Landspítal-
ans og Barnaspítala Hringsins greina stöku
sinnum frá blóðgjöfum, sem börn með
Rhesus-sjúkdóm hafa fengið, en þá var
ekki um eiginleg blóðskipti að ræða.
Upplýsingar liggja einnig fyrir frá
sjúkrahúsum á Akureyri, ísafirði og víðar.
Guðmundur Karl Pétursson, yfirlæknir
á Sjúkrahúsinu á Akureyri, gaf nýfædd-
um börnum með fyrrnefndan siúkdóm
blóð stöku sinnum.
Úlfur Gunnarsson, sjúkrahúslæknir á
Isafirði, gaf börnum með Rhesus-siúkdóm
tvívegis blóð eftir fæðingu, samkvæmt
upplýsingum hans. Gaf hann blóðið í bein
í fótlegg (tibia). Heilsaðist þeim börnum
vel.
Barnaspítali Hringsins hóf starf siít 19.
iúní 1957. Það ár lá aðeins eitt barn með
Rhesus-sjúkdóm á spítalanum. Magnús
Ágústsson bamalæknir starfaði við spít-
alann fyrsta árið. Hann gerði ein blóð-
skipti á þessu barni ásamt Kristbirni
Tryggvasyni yfirlækni. Voru þau gerð
samkvæmt aðferð Diamonds eins og reynd-
ar öll blóðskipti hérlendis síðan. Munu
þetta vera fjórðu blóðskiptin, sem fram-
kvæmd voru hér á landi vegna þessa sjúk-
dóms.
Árið 1957 voru skráð í Blóðbankanum
jákvæð Coombs-próf hjá 10 börnum
Rhesos-neikvæðra kvenna, en fyrrnefnd
blóðskipti eru þau einu, sem framkvæmd
voru. betta ár.
Árið 1958 lágu þrjú börn með Rhesus-
sjúkdóm á Barnaspítala Hringsins. Einu
þeirra var gefið blóð, hjá öðru voru gerð
blóðskipti, en þriðja barnið hlaut enga
meðferð.
Árið 1958 voru skráð jákvæð Coombs-
próf hjá 14 börnum Rhesus-neikvæðra
kvenna. Fæddu 12 þeirra á Fæðingadeild
Landspítalans. Skipt var um blóð hjá
tveim börnum með Rhesus-sjúkdóm á
deildinni. Annar höfunda (G. B.) annaðist
aðgerðina hjá báðum börnunum, en hann
hóf störf sem sérfræðingur við Barna-
spítala Hringsins á miðju ári 1958 og starf-
aði við spítalann til 1961, er hann var
ráðinn barnalæknir við Fæðingadeild
Landspítalans.
Árið 1959 fer eftirlit með Rhesus-nei-
kvæðum konum greinilega ört batnandi,
því að þetta ár eru skráð jákvæð Coombs-
próf hjá 30 börnum Rhesus-neikvæðra
mæðra. Hins vegar er það athyglisvert, að
gerð voru blóðskipti hjá aðeins einu barni
þetta ár. Fæddist barn þetta á Fæðinga-
deild Landspítalans, en skipt var um blóð
á Barnaspítala Hringsins. Við athugun á
skýrslum Fæðingadeildar virðast flest
barnanna hafa haft Rhesus-sjúkdóminn á
lágu stigi. Þess ber þó að geta, að reglur
um þörf blóðskipta voru ekki fullmótaðar
á þessum tíma og þeim ekki beitt jafn
stranglega og síðar varð.
Fimm börn með Rhesus-sjúkdóm lágu
á Barnaspítalanum árið 1959. Voru gerð
blóðskipti hjá einu þeirra, svo sem fyrr
getur.
Árið 1960 reyndust 26 börn vera með
Rhesus-sjúkdóm samkvæmt skrám Blóð-
bankans. Lá aðeins eitt barn með þessa
sjúkdómsgreiningu á Barnaspítalanum og
voru framkvæmd blóðskipti hjá því.
Á Fæðingadeildinni fæddust þetta ár
tvíburar með Rhesus-sjúkdóm, sem gerð
voru blóðskipti hjá. Voru það einu blóð-
skiptin á deildinni þetta ár.
í lok áratugsins 1951-1960 má telja, að
föst skipan komist á blóðflokkanir í
mæðraverndarskoðunum víðsvegar um
landið.
Allur þorri þessara blóðflokkana var
framkvæmdur í Blóðbankanum í Reykja-
vík, en þó önnuðust sum sjúkrahús og
fæðingastofnanir blóðflokkanir hjá van-
færum konum á sínu svæði.
Af framansögðu verður séð, að blóð-