Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1980, Blaðsíða 24

22
stofnunum, sem höfðu annað hvort að-
stöðu til að framkvæma Rhesus-blóð-
flokkun og Coombspróf hjá nýfæddum
börnum eða gátu komið blóðsýni (nafla-
strengsblóði) til rannsókna í Blóðbankann
og fengið niðurstöður innan þriggja sólar-
hringa frá fæðingu.
Árið 1970 fæddu í landinu alls 4032
konur. Af þeim fæddu 3427 eða 85 af
hundraði á fæðingastofnunum þeim, sem
sýndir eru í töflu 16.
TAFLA 16.
Rhesus-varnir á Islandi 19V0.
Fjöldi Fæðingarstaðir fæð. Fjöldi Rh- neikv. kvenna Fjöldi Rh- jákv. barna Rh- imm. globul gefið
i. Fæðingadeild Landspítalans 1191 234 144 103
2. Fæðingaheimili Reykjav.borgar 968 110 62 59
3. Sjúkrah. Akranesi 140 15 9
4. Sjúkrah. Stykkish. 20 3 2
5. Sjúkrah. Patreksf. 32 3 1
6. Sjúkrah. ísafirði 60 8 2
7. Sjúkrah. Hvammst. 24 0 0
8. Sjúkrah. Blönduósi 31 5 3
9. Sjúkrah. Sauðárkh. 57 5 4
10. Sjúkrah. Siglufirði 35 2 0
11. Sjúkrah. Akureyri 334 35 25
12. Sjúkrah. Húsavík 54 10 3
13. Sjúkrah. Egilsst. 53 3 2
14. Sjúkrah. Neskaupst, . 50 4, 1
15. Sjúkrah. Vestm.eyja 110 9 6
16. Sjúkrah. Selfossi 121 15 6
17. Fæðingadeild Sól- vangs, Hafnarfirði 147 16 7
Alls 3427 477 206 233
Taflan sýnir, að alls fæddu 477 Rhesus-
neikvæðar konur á 17 stofnunum, sem
er 11,8 af hundraði af öllum konum, sem
fæddu í landinu þetta ár, en 13,9 af hundr-
aði af þeim, sem fæddu á umræddum
stofnunum.
Þessi fjöldi er lægri en landsmeðaltal
Rhesus-neikvæðra. Gefur það til kynna,
að Rhesus-neikvæðar konur hafi fremur
haft tilhneigingu til að takmarka barn-
eignir sínar á þessum tíma en þær Rhesus-
jákvæðu.
Tafla 16 sýnir, að á Fæðingadeild Land-
spítalans fæddu 234 Rhesus-neikvæðar
konur, sem er 19,6 af hundraði af heildar-
fjölda fæðandi kvenna á stofnuninni. Var
þetta mun hærra hlutfall en á öðrum fæð-
ingastofnunum. Skýringin er að sjálfsögðu
sú, að Fæðingadeildin var miðstöð Rhesus-
mála í landinu og þangað voru sendar til
fæðinga allur þorri þeirra Rhesus-nei-
kvæðu kvenna, sem búsetu höfðu á þeim
stöðum, er ekki gátu sinnt Rhesus-vörnum.
Árið 1970 var einungis leitað upplýs-
inga um fjölda Rhesus-j ákvæðra barna,
sem fæddust á Fæðingadeild Landspítal-
ans og Fæðingaheimili Reykjavíkur. Er
þeirra getið í töflu 16.
Eins og fyrr getur, var sú ákvörðun
tekin í upphafi, að Rhesus-mótefni skyldu
einungis gefin þeim Rhesus-neikvæðu
mæðrum, er fæddu Rhesus-j ákvæð börn.
Var þetta gert vegna þess, að framleiðsla
á mótefni var af skornum skammti í heim-
inum og efnið dýrt. Reynsla ársins 1970
sýndi hins vegar að gera varð undantekn-
ingar frá þessari reglu við ákveðnar að-
stæður. Sem dæmi má nefna erfiðar sam-
göngur að vetrarlagi, þannig að ekki tókst
að senda blóðsýni og fá niðurstöður frá
Blóðbankanum innan þriggja sólarhringa.
Var þá ákveðið, að í þessum tilvikum
skyldi konum gefið Rhesus-mótefnið, þótt
ekki væri vitað um blóðflokk barnsins.
Þess má geta, að Blóðbankinn hefur
frá upphafi Rhesus-varna svarað niður-
stöðum símleiðis til viðkomandi sjúkra-
húss þegar í stað og jafnframt sent skrif-
legt svar í pósti.
Tafla 16 sýnir, að 233 konum, sem
fæddu í landinu árið 1970, var gefið
Rhesus-immune-globulin. Taflan gefur til
kynna, að allvel hefur verið haldið á þess-
um málum þegar á fyrsta ári Rhesus-
varna.
Á Fæðingadeild Landspítalans fengu
103 konur Rhesus-mótefni eða 71,5 pró-
sent þeirra kvenna, sem fæddu Rhesus-
jákvæð börn. Nánari athugun á þessum
tölum hefur leitt í ljós, að fimm konur
fengu ekki mótefnið af vangá, tvær kon-
ur gengust undir ófrjósemisaðgerð eftir
fæðinguna og því ekki ástæða til að gefa
þeim Rhesus-mótefni. Ein kona neitaði
mótefnisgjöf. Eftir eru 33 konur, en þær
höfðu allar myndað mótefni gegn Rhesus-
blóðflokki áður og höfðu því ekki gagn
af Rhesus-vörnum. Af þessum 33 konum