Læknablaðið : fylgirit - 15.07.1995, Blaðsíða 16

16
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Erlingur og Allan Gammeltoft við spítalann í Ny-
köbing.
námi okkar hjá sér. M hringir síminn og tilkynnt
var að maður hefði fundist rétt utan við bæinn,
allsnakinn vaðandi í snjónum. Sjúkrabíll hefði
flutt hann á spítalann. Við skunduðum þangað
allir og litum á manninn, sem lá þar á sjúkrabör-
um glaðlegur á svip, rólegur og kvartaði ekki.
Hann reyndist hafa með öxi höggvið allar tærnar
af báðum fótunum og auk þess veitt sér fjölda
áverka um allan líkamann. Við nánari skoðun
kom í ljós að gat var á brjóstkassanum svo að
lungað hafði fallið saman þeim megin. Sjúkling-
urinn var drifinn á skurðarborðið og byrjað á því
að loka gatinu á brjóstholinu. Ég fékk þann starfa
að hreinsa og skrúbba tástúfana með naglabursta
upp úr sápuvatni. Pá kallar yfirlæknirinn; „Hætt-
ið Thorsteinsson, sjúklingurinn er alveg ódeyfð-
ur“, en ég svaraði því til að hann væri ánægður og
brosandi. Þetta virtist ekki valda honum neinum
sársauka og var því samþykkt að ég héldi áfram.
Gammeltoft kom til okkar fljótlega eftir aðgerð-
ina með sjúkraskýrslu og uppdrátt, sem sýndi um
50 sár. Sérfræðingur í geðsjúkdómum kvað upp
þann dóm að hér hafi verið um trúarofstækiskast
hvítasunnumanns að ræða.
Málfar íbúanna á Mors var mjög frábrugðið
ríkisdönsku, sem þeir þó skildu vel í útvarpi og
blöðum, en þeir töluðu aðeins sitt mál sem aðrir
Danir skildu alls ekki. Þcss vegna ráðlagði stað-
gengill minn mér að spyrja sjúklingana þannig að
þeir þyrftu aðeins að svara já eða nei. Því ef ég til
dæmis spyrði hvenær þeir hefðu veikst kynnu þeir
að svara „jentagaar jas“ (= iforgárs aftes) eða
einhverju öðru óskiljanlegu. Sömuleiðis þýddi lít-
ið að spyrja þá hvar þcim væri illt. Þeir svöruðu þá
oftast einhverju illskiljanlegu, en þó kom fyrir að
Nordentoft yfirlœknir og Erlingur við röntgen-
tœki.
með góðum vilja mætti renna grun í hvað það ætti
að þýða, eins og til dæmis: „Av pain in mau“, sem
hafði nokkuð enskan hreim en mér skildist þýða
að verkur væri í maganum, enda benti sjúklingur-
inn á magann. Margir sjúklinganna, einkum þeir
sem komu úr sveitunum höfðu aldrei baðað sig á
ævinni eða klippt neglur tánna, sem voru orðnar
geysilangar og snúnar á alla vegu. Þeir voru fyrst í
stað látnir liggja í sápubaði alllengi daglega, í
nokkra daga. Þá fór skófin að detta af á pörtum,
og húðin að líkjast landakorti. Mér duttu í hug orð
Guðmundar prófessors Hannessonar að íslend-
ingar hefðu fyrr á tímum, þegar þeir voru í ullar-
nærfötum, ætíð haft hreina húð.
A þessum spítala voru framkvæmdar fjölmarg-
ar og margskonar aðgerðir. Einkum man ég eftir
mörgum gallblöðruaðgerðum, sem nokkrir sjúk-
linganna lifðu því miður ekki af. Ég sá Nordentoft
framkvæma fyrstu róttæku æðahnútaaðgerð á fót-
um sem ég hef séð gerða og aðstoðaði hann oft.
Hann skar inn á stóru bláæðina (vena saphena
magna) í lærinu uppi undir nára og stakk þar inn
þunnri fjöður með kúlu á endanum. Þessari fjöð-
ur ýtti hann eins langt niður eftir fótleggnum eins
og hægt var inni í æðinni. Þá skar hann inn á
kúluna, dró út æðarendann. batt utan um hann og
fjöðrina ofan við kúluna. Því næst togaði hann
fjöðrina ásamt kúlunni og ailri æðinni upp til baka
og tók það allt út um opið sem hann hafði gert efst
á lærinu. Þar með var æðin ásamt öllum hnútum
horfin. Þetta hafði ég aldrei séð áður og var þá
nýjung, að ég held, en er sú aðferð sem mest er
notuð enn, eftir því sem ég best veit.
Jakob Nordentoft var rnjög fær skurðlæknir og
framkvæmdi aðgerðir, sem nú á dögum tilheyra