Læknablaðið : fylgirit - 15.07.1995, Blaðsíða 30

30
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
sepi. Þá er farið með bogna töng niður á milli
raddbandanna, gripið í æxlið og því kippt burtu.
Það tekur aðeins augnablik ef maður nær góðu
taki á því í fyrstu tilraun.
Af eyrnasjúkdómum voru bráðar eyrnabólgur í
börnum langalgengasta viðfangsefnið og fór ég í
fjölmargar vitjanir af þeim sökum að lokinni
vinnu á stofunni. Ástungur á hljóðhimnum þurfti
ég að gera daglega en meiri háttar aðgerðir vegna
bráðrar eyrnabólgu urðu sjaldgæfar, enda fór
notkun penicillíns og annarra sýklalyfja ört vax-
andi. Langvinnar eyrnabólgur hafði ég oft til
meðferðar. Oftast var þá um útferð að ræða og
tókst mér venjulega að stöðva hana, en það tók
stundum langan tíma. Aðeins í tvö skipti gerði ég
róttæka aðgerð, í tilfellum þar sem bólgan var
orðin lífshættuleg í beininu bakvið eyrað. I öðru
þeirra reyndist vera krabbamein. Það hefur ekki
tekið sig upp aftur, en ég lít eftir því eyra ennþá
öðru hvoru.
Það var mikið að gera við heyrnarmælingar á
stofunni minni, einkum áður en Heyrnarstöðin
tók til starfa. Nýtísku heyrnarbætandi aðgerðir
fór ég að framkvæma árið 1961 og vík ég að þeim
síðar. Loks ætla ég að minnast á að ég fékkst alloft
við að spegla vélinda þegar bein eða aðrir að-
skotahlutir höfðu orðið fastir þar og fjarlægja þá.
Stofnun Félags háls-, nef- og eyrnalækna
Árið 1954 flutti ég stofuna frá Sóleyjargötu 5 að
Miklubraut 50. Þá voru liðin tæp 10 ár frá því að ég
hóf störf á íslandi og fannst mér tími til kominn að
stofnað yrði félag í okkar sérgrein þótt við værum
aðeins átta talsins. Ég hringdi til þeirra allra til
þess að heyra álit þeirra. Undirtektir voru svo
góðar að ákveðið var að við kæmum saman á
stofu minni að Miklubraut 50 eitt kvöldið og þar
var stofnfundurinn haldinn. Félagið nefndist Fé-
lag háls-, nef- og eyrnalœkna og fór stjórnarkjör
þannig að ég varð formaður, Eyþór Gunnarsson
ritari og Stefán Olafsson gjaldkeri. Auk okkar
þriggja voru mættir á fundinn Guðmundur Eyj-
ólfsson, Victor Gestsson og Theodór Á. Matt-
hiesen, sem starfaði í Hafnarfirði.
Því miður týndist fyrsta fundargerðarbókin svo
ekki er vitað með fullri vissu hvenær félagið var
stofnað, en við höfum talið að það hafi verið árið
1955. Fundir voru oftast haldnir mánaðarlega á
vetrum, fyrst í stað á stofunni minni en fljótlega
tókum við upp þann sið að halda þá á heimilum
okkar til skiptis og voru þá bornar fram veitingar í
fundarlok. Fundirnir fóru þannig fram að einhver
fyrirfram ákveðinn flutti dálítið erindi um sjálf-
valið, faglegt efni, sem síðan var rætt. Sameigin-
leg hagsmunamál komu stundum til umræðu og
svo önnur mál sem efst voru á baugi hverju sinni.
Við höfðum bæði gagn og gaman af þessum sam-
komum.
Þegar ég hafði verið formaður í 22 ár fannst mér
meira en tími til kominn að hætta í því starfi og við
tók Stefán Skaftason yfirlæknir. Fundirnir höfðu
þá um skeið verið haldnir í fundarsal Borgar-
spítalans og er svo enn. Árið 1985 þegar félagið
var talið þrítugt sagði Stefán af sér formennsku og
við tók þriðji formaðurinn, Sigurður Stefánsson.
Fjórði formaðurinn er Kristján Guðmundsson og
er enn í þeirri stöðu þegar þetta er skráð.
Námsdvöl í Bandaríkjunum
Haustið 1960 fór ég til námsdvalar í Banda-
ríkjunum til þess að kynna mér nýjustu heyrnar-
bætandi aðgerðir. Það voru einkum nýjustu að-
ferðir við lækningu á eyrnakölkun, otosclerosis,
sem ég hafði heyrt og lesið um og hafði brennandi
áhuga á að læra. Sjúkdómurinn er eins og kunn-
ugt er í því fólginn að ístaðið, sem leiðir hljóð-
bylgjurnar inn í völundarhúsið, grær smám saman
fast í sporöskjuglugganum, fenestra ovalis, sem
það leikur í og heyrnin fer minnkandi og verður
sáralítil ef það grær alveg fast. Ef þetta gerist í
báðurn eyrum verður viðkomandi því sem næst
heyrnarlaus. Fyrstu tilraun til þess að bæta heyrn
hjá þessum sjúklingum gerði Gunnar Holmgren
prófessor í Stokkhólmi og voru þær fólgnar í því
að búa til nýjan glugga á völundarhúsið án þess að
hreyfa við ístaðinu. Árangurinn var yfirleitt held-
ur lítill og langoftast skammvinnur. Ég kynntist
Holmgren í Stokkhólmi 1947 á fyrsta þingi nor-
rænna eyrnalækna eftir heimsstyrjöldina, en þar
kynnti hann þessa aðferð og þann árangur sem
hann hefði náð. Julius Lempert læknir í New
York hafði lært þessa tækni af honum og leitast
við að endurbæta hana og beitt henni við fjölda
sjúklinga hvaðanæva að úr heiminum og sjálfur
reist eigið sjúkrahús nær eingöngu fyrir þessar
aðgerðir.
Það næsta sem gerðist í þessum málum var að
árið 1952 var annar bandarískur læknir, Samuel
Rosen, með eyrnakölkunarsjúkling til meðferð-
ar. Hann langaði til að sjá hvernig umhorfs væri í
miðeyranu og opnaði það. Þegar hann var að
kanna ístaðið og umhverfi þess rak hann óvart
málmþreifara, sem hann hafði í hendinni, í ístaðið
með þeim afleiðingum að það losnaði og varð
eðlilega hreyfanlegt. Um leið og það skeði varð
sjúklingurinn, sem aðeins var staðdeyfður full-
heyrandi á eyranu. Rosen tók nú að stjaka við
föstum ístöðum og lagfærði þannig heyrnardeyfu
hjá fjölda fólks. Þessi aðferð varð svo vinsæl að