Læknablaðið : fylgirit - 31.07.1995, Blaðsíða 10

10
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Þorsteinn Erlingsson (1858-1914), ljóðskáld og rit-
stjóri.
Ein af tilraunum Thorsteinssons við að gera
Bíldudal að enn meira menningarplássi var útgáfa
blaðsins Arnfirðingur, og hann réði Þorstein Erl-
ingsson ritstjóra að því. Hér er smá sýnishorn úr
blaðinu frá þessum árum: „Georg Brandes og
aðrir heimsfrægir meistarar eru uppspretta menn-
ingarstrauma. „Arnfirðingur“ flytur alltaf öðru
hvoru ræður og ritgerðir slíkra manna.“
Þetta var boðskapurinn fyrir fólkið á Bíldudal,
sem var önnum kafið í fiskverkun og sjósókn.
Þessu var fylgt eftir með greininni „Sannleiks-
hatrið“ eftir Georg Brandes, og einkunnarorð
blaðsins í sjávarplássinu voru. „Sannleikurinn
mun gera yður frjálsa,“ og hitt einkunnarorðið
var. „Vertu öllum aumum traust, eftir kröftum
þínum.“ Þetta er hreinn Þorsteinn Erlingsson, og
blaðið entist í þrjú ár í hugsjónamennskunni.
Pétur Thorsteinsson var á uppvaxtarárum mín-
um fólki enn í fersku minni, enda töluðu handar-
verkin, höfnin, útgerðin, íshúsið, og hann stofn-
aði líka brauðgerð, prentsmiðju og vaskahús, sem
kallað var þvottahús með vél fyrir fiskþvott, sem
pumpaði sjónum upp í þvottakassana, sem voru
átta. Við hvern kassa voru átta stúlkur, sem vösk-
uðu. Hann gerði einnig þurrkloft og stórt þurrk-
hús. Hann var fyrstur til að fá sér járnteina alveg
fram á bryggjur, og um allt pláss og við alla reiti
ýttu þeir vögnunum eftir þeim. Bakaríið var við
hliðina á íbúðarhúsi hans, og svo hafði hann gríð-
arstórt nýmóðins þvottahús í kjallaranum og inn-
lagt vatn, náttúrulega. Þetta þótti stórkostlegt þá.
Afi minn, sem var verkstjóri, sagðist alltaf hafa
farið niður svona um fimmleytið á morgnana. Þá
var Pétur mættur.
Þá kemur að föður mínum, skósmíðameistar-
anum. Hann var fyrsta árið hjá Thorsteinsson,
svo sá hann, að það var auðvitað tóm vitleysa að
vera að vinna fyrir þennan karl, og stofnaði hann
sitt eigið skósmíðaverkstæði.
Thorsteinsson átti staðinn og meira en það,
hann átti Geirseyri í Patreksfirði líka. íbúðarhús
Péturs og frú Ásthildar á Bíldudal var mjög fall-
egt, og ég sá svo voðalega eftir því, þegar það
brann 1929. Borðstofan þar, hún var að minnsta
kosti fyrir 30 manns. Seinna fór hann frá Bíldu-
dal, og mun frú Ásthildur hafa ráðið því.
Pétur réði Þorstein Erlingsson ritstjóra að Arn-
firðingi. Þorsteinn var talinn með vinstrisinnuð-
ustu mönnum eða „hættulegustu" á þessari tíð, en
þess gætti ekki svo mjög í blaðinu. Þetta var mest
um Búastríðið, en af öðru efni fannst mér best
þessi auglýsing: „Það tilkynnist hér með öllum, að
ég er hættur að drekka brennivín, og bið ég alla að
bjóða mér aldrei brennivín.“ Undirritað, Einar á
Hóli. Hóll er rétt hjá Bíldudal. Ég er viss um það,
að Þorsteinn Erlingsson hefur skemmt sér vel yfir
þessu, og ekki hefur Einar þurft að borga mikið
fyrir auglýsinguna.
Þorsteinn bjó í næsta húsi við okkur. Þá var
Guðný mamma mín 12 ára, og hún var til aðstoðar
í húsinu. Hún sagði mér, að frú Guðrún Erlings
hefði sagt henni að fara inn í stofu, og „farðu nú
nógu varlega, því að maðurinn minn er að yrkja,
og hann vill hafa alveg hljótt". Hún sagðist hafa
læðst alveg á tánum og farið inn í skenkinn og sótt
þetta, sem hún átti að ná í, og áður en hún fór, leit
hún yfir öxlina á Þorsteini og sá tvær línur:
„Þú ert móðir vor kær, þá er vagga okkar vær.“
Síðan fer hún út, og eftir klukkutíma eða meira
fer hún inn aftur, og hann situr enn í sama ruggu-
stólnum, og hún leit yfir öxlina, og þá varð hún
hissa, það stóð ekkert nteira á blaðinu. hann hafði
ekkert ort.
Séra Böðvar Bjarna-
son (1872-1953), pró-
fastur að Hrafnseyri
við Arnarfjörð. Fyrsti
kennari Sigurðar und-
ir skóla 1925-1926.