Læknablaðið : fylgirit - 31.07.1995, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
11
Matthías Jónasson
(1902-1990), prófessor.
Ég held, aö Pétur Thorsteinsson hafi verið góð-
ur maður. Annars réði frú Asthildur, kona hans,
öllu, sem hún vildi. Móðir mín sagði mér það, að
fyrir jól hefði Ásthildur farið með stóran poka og
fullan bala af gjöfum í fátækustu húsin. Hún fór
bara á stofugang í plássinu og gaf. Thorsteinsson
skipti sér aldrei af þessu.
Skólaganga mín hefst á Hrafnseyri hjá séra
Böðvari Bjarnasyni, sem var þekktur kennimað-
ur og prófastur þar. Mér er það umhugsunarefni,
hvernig hann fór að því að spanna allar greinar.
Þarna byrjuðum við saman í námi haustið 1927, ég
og Matthías Jónasson, síðar prófessor. Hann var
níu árum eldri en ég og búinn að vera á vetrar-
vertíð og var mesti skakveiðimaður Vestfjarða!
Hann hafði reist bæ yfir foreldra sína af eigin fé og
sagði við mig: „Jæja, nú er ég búinn að hjálpa
foreldrum mínum, og nú ætla ég að fara að
mennta sjálfan mig.“
Við Matthías lentum saman í herbergi á
Hrafnseyri. Ég var þá jafnlangur eins og í dag, en
ennþá mjórri, alveg hengilmæna og hann þrekinn
maður og hraustur. Við bjuggum í bíslagi, sem
kallað var „Grænland" og ekki að ósekju. Um
leið og kólnaði, kom frost inn á veggina.
Svo kom að því, að Matthías rak mig upp í
kojuna. „Já, þú verður fyrir ofan.“ Mér fannst
það helvíti hart að vera helmingi lengri og að
lenda fyrir ofan, en neyddist til, því annars hefði
hann hent mér upp fyrir, hann var svo sterkur. Ég
man það, að þegar ég rak hnén í þilið, þá var það
allt svell. Okkur leið ágætlega, en borðið og sá
búnaður, sem var undir glugganum, var klammi,
svona einn metri á breidd, og undir var skáspýta,
og stólarnir voru koffortin okkar.
Um vorið sendi séra Böðvar fimm menn suður
til Reykjavíkur í gagnfræðapróf, og þeir kolféllu
allir. Þetta varð mér ekki að hugarangri, en þegar
líða fór á sumarið, þá sá ég, að Matthías var farinn
að heimsækja föður minn og föður frænda míns,
Kristján skipstjóra. Og er við vorum þrír saman,
þá sagði pabbi, að Matthías hefði ákveðið, að við
færum ekki aftur að Hrafnseyri. Nú myndum við
fá kennara að sunnan til að kenna okkur. Kennar-
inn var heldur en ekki galvaskur og hét Jónatan
Hallvarðsson, ættaður af Snæfellsnesi, síðar lög-
re^lustjóri og hæstaréttardómari. Hann sagði:
„Ég skal segja ykkur það, að ég þurfti að læra
utanskóla, og ykkur er ekkert vandara um það en
mér, og ég kenni eftir minni metóðu." Hann byrj-
aði að kenna, og ég man, að mömmu minni leist
ekkert á, þegar hann var að hringja kl. 10 á kvöld-
in og heimta mig í tíma. Hún spurði, hvort ég
treysti mér til þess. „Já, já, það er ágætt, þá verð-
ur alveg friður."
í byrjun desember segir Jónatan: „Heyrðu, nú
er ég að fara suður.“ „Nú, og hvað ætlar þú að
fara að gera?“ — segi ég.
„Ég þarf að ná mér í peninga og verð að mæta,
ef ég mæti ekki núna fyrir jólin, þá fæ ég engan
styrk, sem veittur er úr Sáttmálasjóði.“ „Já, og
þið skulið ekki halda, að þið þurfið ekkert að
gera, nei þið eigið að lesa kjaftafögin núna, landa-
fræðina og þetta dót allt saman og lesa það vel.
Þið hafið nógan tíma til þess. Ég kem aftur í
janúar.“ En hann kom ekki einn, hann kom með
Finnboga Rút Valdemarsson með sér, sem þá var
að stúdera við Sorbonne. Það var ekki leiðinlegur
kennari. Þeir kenndu okkur í febrúar og fram í
miðjan mars ogsögðu: „Farið þið nú bara norður,
þið hafið ekkert að gera meira hér, nú getið þið
tekið prófið."
Námsárin á Akureyri 1928-1932
Við vorum þrír, sem komum frá Bfldudal. Hin-
ir voru Matthías Jónasson, síðar prófessor í upp-
eldisfræði við Háskóla Islands, og Kristján Krist-
jánsson, náfrændi minn. Við fórum á vélbáti frá
Bfldudal til ísafjarðar eða út í fjarðarmynni til
þess að ná í gufuskipið, sem var á leið til Akureyr-
Jónatan Hallvarðsson
(1903-1970). Kennari
Sigurðar á Bíldudal
veturinn 1926-1927).
Finnbogi R. Valdemar'
sson (1906-1989), al
þingismaður.