Læknablaðið : fylgirit - 31.07.1995, Blaðsíða 34

34
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
orðljótur þá! Ég fann, að Þjóðverji, Bachmann
nokkur, hafði skrifað doktorsritgerð um morfín
og öndunarbilun. Og hann var sá fyrsti, sem
nefndi það (Bachmann M. Bibliotheca medica,
Heft 4,1899).
Annar andmælandinn við doktorsvörnina var
doktor Torben Geill. Hann var yfirlæknir á „De
Gamles By“. Hinn átti að vera minn kæri prófess-
or doktor Sonne. Hann var yfirlæknir á A-deild
Lyfjadeildar Ríkisspítalans, og við þekktumst
vel. En tók hann þá ekki upp á því að deyja, allt í
einu, svo ég missti af honum. Og það varð því
Warburgsjálfur, sem varhinn andmælandinn. Og
hann skammaði mig aðallega fyrir, að ég skyldi
leyfa mér þau ósköp að taka með þýskan littera-
túr. Ég hefði getað stytt þetta um einn þriðja. Ég
svaraði þvi til, að þarna væru nú einstaka góðar
greinar eins og þessi gamla ritgerð um lungnabil-
un og morfín. Já, sagði hann, það gamla er nú í
lagi, en að taka nýjasta litteratúrinn, það er ekk-
ert varið í þetta. Það var hans aðal gagnrýni.
Erik Warburg var skyldur Nóbelsverðlauna-
hafanum Otto Warburg, prófessor í lífeðlisfræði-
legri efnafræði í Dahlem í Berlín, og einnig þeirri
grein Warburg fjölskyldunnar, sem var í Ham-
borg og víðar, samanber viðskiptabankinn S. G.
Warburg í London og heimfrægt listaverka- og
bókasafn þar í borg, sem heitir Warburg Institute.
Erik Warburg var alltaf að tala um, hvað hann
hefði tapað mikið á þessu voðalega landi, íslandi,
og skammaðist mikið yfir því. Ég var að lokum
farinn að segja, að það væri nú ekki mér að kenna.
Faðir Warburgs var nefnilega ríkur víxlari í Kaup-
mannahöfn og lagði töluvert fé í Islandsbanka og
var hluthafi í honum. Svo fór bankinn á hausinn,
og því var Warburg að skammast við mig. Ég væri
frá þessu ömurlega landi, sem hefði rænt sjg öllum
peningunum (einn af aðalstofnendum Islands-
banka var Alexander Warburg, stórkaupmaður).
Á þessum tíma ríkti þýski skólinn í föstum
Gústav A. Jónasson
(1896-1961), ráðu-
neytisstjóri.
skorðum í Danmörku og ég held töluvert líka hér
á landi. Ófeigur Ófeigsson var sá eini íslensku
læknanna, sem var Ameríkumenntaður. Við hin-
ir vorum nánast allir dansk- eða þýskmenntaðir
og fengum ekki að koma nálægt til dæmis stjórnun
eða kennslu. Mér var þetta ekki með öllu ljóst,
fyrr en ég sá sjálfur, hvernig staðið var að kennslu
í Bandaríkjunum. Þar var kennslan öguð og betur
staðið að henni. Gamli Warburg fann reyndar, að
hann var kominn aftur úr. Hann kallaði til dæmis
alltaf sjálfur sjúklingana inn á deildina, það mátti
enginn annar gera. Einn daginn, þegar við vorum
búnir að halda morgunfund, segir hann: „Ja, það
er nú best, að við verðum allir dús.“ Við litum
allir hver á annan og hugsuðum: „Hver fjandinn
er nú að ske?“ En eftir það þúuðum við hann
bara. Þá var hann búinn að vera á ferðalagi í
Bandaríkjunum, og ég var alveg klár á því, að þar
hafði hann fengið „vítamínsprautu" í þessa áttina.
Landspítalinn og læknadeild
í ársbyrjun 1947 byrjaði ég í heimilislækningum
í Reykjavík. Þá var næturvaktin frá kl. átta að
kvöldi til kl. átta að morgni, og næsta dag varð að
vinna eins og venjulega. Þegar ég byrjaði á Land-
spítalanum neitaði ég að taka tvennskonar vaktir,
og það kom líka á daginn, að til þess hafði ég fullt
leyfi. Tveimur árum seinna skiptu þeir vaktinni
kl. tvö og fengu jafn mikið fyrir helminginn eins
og við höfðum fengið fyrir hana alla.
Sumarið 1947 byrjaði ég á Landspítalanum í
afleysingum fyrir Oskar Þórðarson. Inn kom
bráðasjúklingur. Ég þurfti ekki lengi að líta á
hana til að sjá, að hún var með kransæðastíflu. Þá
kemur Hjaltalín: „Hva, hvað er þetta?" „Það er
kransæðastífla," segi ég. „Huh, það er ekki að
spyrja að þessum ungu læknum." Ég vildi endi-
lega reyna að sanna þetta. „Er ekki til hjartalínu-
riti á þessum stað?“ Það var til, en í ólagi. „Þegar
ég var hér 1934, þá var til hérna „string galvan-
ometer", hvar er hann?“ Það hristu nú allir höf-
uðið, svo ég fór niður í kjallara og fann hann. Ég
kom honum af stað, tók af henni línurit og sýndi
svo prófessornum: „Þarna er það.“ Svo dó konan
um nóttina og var krufin, ég heimtaði það, og það
var rétt. Stórt drep í framvegg hjartans.
Árið 1948 kom að því að velja þurfti eftirmann
Jóns Hjaltalín. Þrír sóttu, sem metnir voru hæfir;
Óskar Þórðarson, Jóhann Sæmundsson og Sig-
urður Sigurðsson, en sá fjórði, Ófeigur Ófeigs-
son, var ekki talinn hafa skrifað nóg til þess að
vera talinn hæfur, en að öðru leyti var sannarlega
ekki efast um hæfni hans.
Dómnefnd læknadeildar og læknadeild mælti
með Óskari Þórðarsyni. Háskólaráð gaf blendinn
Jóhann Sæmundsson
(1905-1955), yfirlæknir
og prófessor.