Læknablaðið : fylgirit - 31.07.1995, Blaðsíða 46

46
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
ið í útgáfunni, ritin oft á fjölrituðu formi, ekki
aðgengilegar töflur. Petta var vægast sagt lítt að-
laðandi, þó allt væri þar rétt og satt. Hver les
töflur, ef engin umræða fylgir? Varla nokkur!
Pegar Gunnar Sigurðsson kom, sauð fljótlega upp
úr, og hann fór strax úr nefndinni. Hann sagðist
ekki vinna þar. Svo fór ég að ybba mig, og þegar
Ottó Björnsson sá, að ég myndi fá samþykkt í
stjórninni að leysa þessa nefnd upp, sagði hann
upp og fór. Ég fékk með mér Gunnar Sigurðsson
og Guðmund Þorgeirsson til þess að setja skipu-
lagið upp á nýjan leik. Breytingin var sú, að 15
manna stjórnin hélt áfram með fimm til vara.
Undir henni var fimm manna framkvæmdastjórn
með tvo til vara, en undir henni komu svo fimm
ráð: Rannsóknarstjórn, Vísindaráð, Stjórn Rann-
sóknar- og leitarstöðvarinnar, Stjórn efnarann-
sóknarstofunnar og svo Upplýsinga- og útgáfu-
stjórn. Þetta var 1988. Breytingin hefur haft góð
áhrif. Enginn fær neitt greitt. Breytingin jók ekk-
ert við reksturskostnað.
Hlutverki Hjartaverndar hefur verið lýst þann-
ig:
1) Fræðsla um hjarta- og æðasjúkdóma fyrir al-
menning;
2) rannsóknir á fólki í leit að hjarta-og æðasjúk-
dómum;
3) eftirlit með hjartasjúkum og bygging hælis eða
endurhæfingarstöðvar fyrir hjartasjúklinga.
Það hefur gengið of hægt með þátt 3, það er
endurhæfinguna, en við höfum bara ekkert fjár-
magn haft til að beita okkur í því máli. Seint um
síðir var þó stofnuð endurhæfingarstöð (HL-stöð-
in), sem Hjartavernd á aðild að ásamt SÍBS og
Landssamtökum hjartasjúklinga. Áður en það
skeði, vorum við búnir að stofna aðstöðu fyrir
hjartaþjálfun á Reykjalundi. Þegar Magnús B.
Einarson læknir kom heim, var það Hjartavernd,
sem keypti fyrstu tækin, og það var áður en
Landssamtök hjartasjúklinga komu til sögunnar.
Við ráðlögðum þessu félagi, sem fjandskapaðist
svo seinna út í okkur og var með skæting um, að
við gerðum aldrei neitt til þess að endurþjálfa
hjartasjúklinga. Þá sögðum við þeim, að þeir
skyldu bara taka þetta að sér, en við skyldum
hjálpa þeim við það. Þetta er núna allt í besta lagi.
Fjórða hlutverk Hjartaverndar er svo ráðgjöf til
almennings um forvarnir. Við höfum predikað
dálítið um fituna og reykingar, ekki er að neita
því. Ég fékk nú heldur bágt fyrir það að vera
nokkuð grimmur gegn lambakjötinu. Það var mín
fyrsta grein í Hjartaverndarblaðinu. Og þar á eftir
var skjálfti í landbúnaðarmönnum, og ég var kall-
aður vafasamur maður af Gísla Kristjánssyni, sem
var þá ritstjóri Freys eða Búnadarritsins. Hjarta-
vernd hefur ekki fengið digur framlög frá Mjólk-
ursamsölunni, en við fengum 100.000 kr. framlag
frá stjórn S.Í.S. í byrjun. En börnin drukku mikla
mjólk. Mjólkin stóð í ísskápunum, og börnin
komu inn og drukku mjólk við þorsta í staðinn
fyrir vatn, og ég tala nú ekki um alla þá mjólk,
sem drukkin var með mat. Á barnadeildinni voru
í lok sjöunda áratugarins mörg börn með mjólkur-
harðlífi. Ég man, að Kristbjörn Tryggvason,
barnalæknir, sagði: „Þessar kerlingar eru að
drekkja blessuðum börnunum í allri þessari
mjólk."
Við Davíð Davíðsson höfum átt mjög gott sam-
starf og erum þó ólíkir. Það má vera, að hann geti
verið erfiður, en það get ég verið líka. Það gekk
erfiðlega í einstaka málum eins og þegar ég leysti
upp þessa leiðinda úrvinnslunefnd árið 1988, en
það er löngu fennt yfir það. Öll þessi ráðstöfun
hefur farið vel. Davíð er skarpur, góður skipu-
leggjandi, þegar hann vill það við hafa, en mætti
hafa stærri yfirsýn, hann er nostursamur og ná-
kvæmur í öllum sinum gjörðum. Hann er nokkuð
dómharður um menn og málefni og vill því stund-
um lenda í karpi. Þetta kemur ekki að sök við náin
kynni. Davíð er einn heiðvirðasti maður, sem ég
hefi kynnst í læknastétt. Mættu sumir kollegar
taka hann sér til, fyrirmyndar. Hann hefur alla
burði til vísindastarfa, en það, sem hefur komið
frá honum, er lítið að vöxtum nema Rannsóknar-
rit Hjartaverndar, en þar á bak við er nú líka mikil
vinna. Davíð sagði víst einhvern tímann, að eng-
um manni einum væri það jafn mikið að þakka og
mér, að Hjartavernd varð til, en bætti svo strax
við, „en vissi Sigurður eiginlega nokkuð, hvers
konar Hjartavernd hann var að stofna ... eða vildi
stofna?" Ég vissi það náttúrulega ekki nákvæm-
lega og ekki heldur Davíð, Nikulás Sigfússon eða
Ólafur Ólafsson. Ég held, að það hafi verið
Ólafur, sem réði Ottó Björnsson. Þessir menn
stóðu að því, hvernig skipulagningin á stöðinni og
rannsókninni varð. Það var Davíð, sem sá mest
um það. En ég samþykkti rannsóknaráætlunina
og líka sérfræðingar WHO.
Fjölmargir læknar hafa unnið úr Hjartavernd-
arefniviðnum, til dæmis Guðmundur Björnsson,
prófessor, Gunnar Guðmundsson, prófessor, og
læknarnir John Benedikz, Jón Þorsteinsson og
fleiri og fleiri. Á 25 ára afmæli Hjartaverndar var
meðal annars úthlutað 1,5 milljónum kr. til
þriggja umsækjenda, 500.000 kr. til hvers. En þeir
voru: Guðmundur Björnsson, sérfræðingur í
orkulækningum, til rannsóknar á áhrifum líkams-
þjálfunar á hjarta. Annar er Vilmundur Guðna-
son, læknir, sem nú stundar í Lundúnum erfða-
fræðilegar rannsóknir á apolípópróteinum og