Kjarninn - 29.08.2013, Page 82

liðsforingi stóð andspænis aftökusveitinni átti hann
eftir að minnast löngu liðna kvöldsins, þegar faðir hans
leiddi hann sér við hönd og sýndi honum ísinn. ...“
Við rönkuðum við okkur klukkutíma og nokkrum
köflum síðar. Þetta var alvöru galdur. Kannski það
sem bókmenntafræðingarnir eiga við með merki-
miðanum „töfraraunsæi“ sem þeir hengja gjarnan á verk
kólumbíska meistarans.
Meistarann las ég síðan sem betur fer ekki fyrr en
ofurlítið seinna, en þó nógu snemma til að hún hafði
varanleg áhrif á það hvernig ég hugsa og hvað mér
finnst. Já, og hvað ég tók mér fyrir hendur þessa daga
sem ég dvaldi einu sinni í Moskvu. Það var óhjákvæmi-
legt að heimsækja Patríarkatjarnir og sjá fyrir sér fyrstu
kynni rússnesku gáfumennanna hans Búlgakovs af dr.
Woland þar sem þeir reyna að sannfæra hann um að Guð
sé ekki til, grunlausir um hver leynist bak við dulargervi
útlendingsins.
Ef bækurnar eru erlendar og maður kynnist þeim
á íslensku er nauðsynlegt að þýðingarnar séu góðar.
Með því á ég við að þær séu „sannfærandi“, að ekkert
stuði lesandann og þær miðli tilfinningu fyrir stund og
stað, skapi andrúmsloft. Ég veit ekkert um hvort Stefán
Bjarman, Karl Ísfeld, Árni Bergmann eða Guðbergur
Bergsson hafi miðlað töfrum frumtextans eins vel og
hægt er að fara fram á (held reyndar að Svejk sé ekki
einu sinni þýddur úr frummálinu). Grunar það samt. Hitt
veit ég að þær standa algerlega fyrir sínu eins og þær eru
út frá ofangreindum kröfum.
Mig grunar líka – þótt það sé ljótt að alhæfa – að til
að sögur grípi ungan lesanda af því alefli sem þarf til að
hrifningin haldi í hann áratugum saman þurfi SAGAN að
vera góð. Þessi merkilegi galdur sem fær lesandann til að
geta ekki á heilum sér tekið nema hann viti hvað gerist
næst og hvernig allt fer. Oftast er eiginleikinn meira
tengdur við „léttmetisbókmenntir“ en hámenningu en nú
vill svo til að allar eiga þessar fjórar hann sameiginlegan
3/05 kjarninn Exit