Kjarninn - 31.10.2013, Blaðsíða 23

05/09 kjarninn Stjórnmál
EES-samningurinn veitir Íslandi aðgang að innri markaði
Evrópu með allt nema landbúnaðar- og sjávarafurðir. Á móti
er Ísland skuldbundið til að taka upp alla löggjöf ESB um það
sem samningurinn nær yfir. Staðan hefur breyst töluvert eftir
að samningurinn var gerður og æ fleiri mál lent í ágreiningi
sem örðugt er að leysa úr.
Á það var bent í Evrópuskýrslu ársins 2009 af fulltrúum
allra stjórnmálaflokka að Lissabon-sáttmálinn gerði erfiðara
en áður að sinna hagsmunagæslu gagnvart ESB um EES-
málefni eða hafa áhrif á löggjöf fyrir fram. Pólitísk aðkoma
að EES-samningnum felst í tveimur ráðstefnum á ári þar sem
utanríkisráðherra Íslands mætir ásamt kollegum sínum frá
Noregi og Liechtenstein til fundar við fulltrúa ESB, sem oftar
en ekki er leitt af vararáðherra í því ríki sem fer með for-
mennsku í ráðherraráði ESB það sinnið. Þar er oftast farið yfir
fyrir fram afgreiddan texta sem á lítið skylt við lýðræðislega
umræðu. Gallarnir eru því margir á fyrirkomulagi sem hefur
þó í grundvallaratriðum reynst Íslandi afar vel. Hvort það
gagnast til framtíðar er hins vegar annað mál.
Áhugavert verður að fylgjast áhrifum þess á EES og Ísland
að með nýrri ríkisstjórn í Noregi er þegar orðin áherslu-
breyting með tifærslu á EES-málum frá utanríkisráðuneyti
til Evrópuráðherra í forsætisráðuneytinu. Hvað annað býr að
baki í Evrópustefnu stjórnarinnar á eftir að koma í ljós.
Þjóðin fái að taka ákvörðun
Umsókn um aðild að Evrópusambandinu var rökrétt skref í
þróun Evrópusamstarfsins. Markmiðið var að ná eins góðum
samningi og mögulegt var fyrir íslenska hagsmuni og fela
þjóðinni að ákveða um inngönguna í þjóðaratkvæðagreiðslu
þegar samningur lægi fyrir.
Umsóknin bjó til nýja snertifleti í samskiptum Íslands við
tæplega 30 Evrópuríki og gaf tilefni til þess að taka upp alls
kyns tvíhliða hagsmunamál. Þetta nýttist sérlega vel til að
opna nýjar dyr fyrir íslensk fyrirtæki en líka til að koma fram
sjónarmiðum Íslands í Icesave og gegn viðskiptaþvingunum
vegna makríldeilunnar, sem hefðu getað haft stórfelld áhrif á