Kjarninn - 31.10.2013, Blaðsíða 66

02/03 kjarninn Bílar
WWLD°ö\WMDW¦NL\õUVQM³RJH\°LPHUNXU
Vegleysuvagnalestin, TC-497 Overland Train Mark II, var
pöntuð frá R. G. LeTourneau af bandaríska landhernum árið
1958. Henni var ætlað að geta flutt tæki og búnað jafnt yfir
eyðimerkursanda sem djúpan snjó. Áður hafði fyrirtækið
smíðað svipað farartæki, þó nokkru minna, sem flutti búnað
í radarstöðvar sem byggðar voru í Norður-Kanada, Alaska og
á Norður-Grænlandi. Þessar radarstöðvar voru hluti af svo-
kallaðri DEW-línu (e. Distant Early Warning Line), sem átti
að vara við sovéskum sprengjuflugvélum. Radarstöðvarnar
sem við þekkjum hér á landi voru hluti af sama kerfi.
Nákvæmt hlutverk Mark II var aldrei opinberlega skil-
greint af hernum, en geta þessa stórfenglega tækis var mögn-
uð og notkunarmöguleikarnir drjúgir. 54 hjól lestarinnar
hljóðlátari bílferð með hjálp tækninnar
Á síðustu áratugum hafa bifreiðar sífellt orðið hljóð-
látari, bæði utan þeirra og sérstaklega þó innan.
Við tengjum gjarnan gæði bíla við hversu hljóðlátir
þeir eru í akstri; því dýrari og betri sem bíllinn er,
því minna viljum við heyra af vélar- og umhverfis-
hljóðum meðan á bílferðinni stendur. Til að ná fram
þessum kostum þarf að taka tillit til hljóðvistar bíls-
ins á öllum stigum hönnunar, einangrun og alls kyns
dempunarbúnaði er komið fyrir í vélarsal bílsins og
vandlega úthugsað hvaða hljóð megi berast til eyrna
bílstjórans og hver ekki.
í seinni tíð hafa bílvélar þróast á þann veg að
ganga á lægri snúningi við eðlilegan akstur, en
með þessu má fá fram minni eldsneytiseyðslu.
Þetta veldur þó vandamálum, því á lægri snúningi
er vélarhljóðið jafnframt á lægri tíðni, sem á því
greiðari leið í gegnum hvers kyns þykkildi af einangr-
un sem bílasmiðurinn hefur komið fyrir til varnar.
Þessu til bóta eru nú að ryðja sér til rúms
svokölluð virk hljóðstýrikerfi (e. active noise
control). Þetta virkar á þann hátt að hljóðnemar í
farþegarými bílsins taka upp umhverfishljóðin og
hljóðkerfi bílsins útvarpar á sömu andrá „andhljóði“
sem núllar út áhrif óæskilegs hávaða, eða dregur í
það minnsta úr honum (sjá skýringarmynd).
Á sama tíma og þessari tækni fleygir fram glíma
framleiðendur rafbíla við aðrar áskoranir, nefnilega
að búa til ,,bílahljóð“ til að aðvara gangandi vegfar-
endur í umferðinni. rafbílar eru margir hverjir svo
hljóðlátir að aðrir vegfarendur verða þeirra ekki varir
og því er um víða veröld verið að skikka framleið-
endur rafmagnsbíla til að láta bíla sína framleiða
hljóð undir ákveðnum hraða (0-20 kmh í ESB) til að
fækka slysum. í Bandaríkjunum er talið að þessar
aðgerðir muni koma í veg fyrir 2.800 slys á gangandi
og hjólandi vegfarendum fyrir hverja árgerð af hverri
einustu tegund raf- og raftvinnbíla.
Hljóð
andhljóð
Útkoman