Kjarninn - 09.01.2014, Blaðsíða 6

03/04 kjarninn LEiðaRi
valda fjártjóni til að brjóta lög. Það sé nóg að valda fjártjóns-
hættu. Nú virðist þó frekar ljóst að íslensk fjármálafyrirtæki
hafi valdið alls kyns tjóni á íslensku samfélagi. Flestir hafa
lifað það tjón undanfarin ár og því er óþarfi að tíunda hvert
það er. Auk þess varð augljóst beint fjártjón af fléttunni.
Þess utan myndum við aldrei halda því fram að vopnaður
bankaræningi sem ætlaði sér að ræna banka, en væri yfir-
bugaður í anddyrinu, væri ekki að brjóta lög vegna þess að
hann hefði ekki náð að ræna neinu og hefði þar með ekki
valdið fjártjóni.
Það væri auðveldara að skilja gagnrýni á „norna-
veiðarnar“ ef saksóknarar væru ekki að ná sakfellingum í
þeim málum sem rata fyrir dómstóla. Í hrunmálunum hefur
niðurstaðan hins vegar verið mjög skýr. Þar er sakfellt.
Raunar er það svo í íslensku réttarkerfi að mál fara
sjaldnast fyrir dómstóla ef líkur á sakfellingu þykja litlar. Í
gagnarannsókn sem Páll Hilmarsson framkvæmdi í fyrra á
tæplega 4.700 dómum í héraði kom í ljós að sakfellt var í 94
prósentum mála. Á árinu 2012 var dómum í
alls 78 sakamálum áfrýjað til Hæstaréttar.
77 prósent þeirra voru staðfest eða breytt
að einhverju leyti, meðal annars með því að
breyta refsingum, án þess að vera snúið. Um
14 prósentum þeirra var breytt að verulegu
leyti eða snúið og níu prósentum var vísað
frá eða þau ómerkt.
að segja sig úr lögum
Flestir eru vanir því að glæpamenn séu
ógæfumenn. Fólk sem hefur „lent í lífinu“ og
framkvæmir misgjörðir sínar vegna van-
stillingu eða ömurleika aðstæðna sinna. Þessi tegund glæpa-
manna gerir sér grein fyrir því að gjörðir hennar eru rangar
og að þær muni hafa afleiðingar gagnvart lögum ef til þeirra
sést.
Hvítflibbaafbrotamenn eru hins vegar margir hverjir (þó
alls ekki allir) klárir, vel máli farnir (þó alls ekki allir), vel
„Ef við göngumst
við þeirri skoðun
að gjörðir fjármála-
manna lúti ein-
vörðungu valdi
hluthafa þeirra
leyfum við þeim að
segja sig úr lögum
við aðra menn.“