Boðberi K.Þ. - 29.06.1959, Page 11

Boðberi K.Þ
11.
til að lesa, aðeins ondirbiiningur þess, sem hann taldi
aðalatriði. En það voru bækur, sem orkaö gátu á lífsskoðun
ungra manna, Tvær bækur urðu mér einna drýgstar til þess,
Ég las "Uppruna tegundanna" eftir Darwin í danskri þýðingti*
Sá bák varð beint, og þ6 öllu heldur ébeint, til þess að
valda straumhvörfum í hugsunarhætti.
Ég kynntist í æsku gömlu fálki, sem hafði mátað sína
lífsskoðun á fyrrihluta 19« aldar, og tráði því statt og
stöðugt aö allur heimur færi versnandi.
En lærifeður okkar "aldamátamanna" voru "Þjáðhátíðar-
kynsláðin", sem stofnaöi K.Þ, og flestan þann féiagsskap,
sem nú er við lýði0 Það hellubjarg, sem þeir byggðu á, var
framþréunarkenningin, trúin á aö það væri eðli alls lífs
að sækja fram til fuilkomnunar.
Þegar ég skiiaöl bék Darwins, fékk Benedikt mér sænska
þýðingu á bék eftir Krapotkin fursta, Hin rússneska. bék
hét á sænskunni"Inbördes hjalp" (samhjálp) Hún er eitt
af höfuðritum hans0
Darwin trúði á "baráttuna fyrir tiiverunni", sem feldi
úr hið veika vanmátta, ein'ongis hið sterkasta og hæfasta
lifði0 Sú kenning er hljámgrunnur í kvæði Hannesar um
storminn, sem "gráfeysknu kvistina bugar og brýtur og
bj örkina treystir um leið og hann þýturV
Krapotkin sannar aö það er ekki hinn. blindi kraftur,
e'kki hinir stéru og sterku, sem sigursælastir eru í bar-
attunni fyrir tilverunni, heldur þau dýrs sem vitrust eru
og félagslyndust. Hann hyggur að hvalurinn og fíllinn murxi
á förum sem misheppnuö dýr® Ljénið, tígisdýrið séu víkjandi,
ennfremur ernir og gammar í ríki fuglanna.
Hinsvegar séu engin dýr eins fullkomJn og félagslynd
sem hestar og apar, hvert á sínu sviði. Það er hið nána
héplíf sem hefur þroska.0 vitsmunina. Hann heldur áfram upp
mannstigann, lýsir náinni samvinnu frumþjéða hins hvíta
kynstofns eftir sögulegum rökum, og bendir einnig á hvemig
enn þann dag £ dag samtgálpin ein heldur lífi í Eskiméum.
- Og Bendikt hélt áfram að velga mér bækor, allar götur
í styrfin vísindarit í félagsfræði0
En allt békavaliö stefndi að hinu sama, A5 víkka sjéa-
deildarhringinn, eyða hleypidémum og byggja upp sterka
lífsskoð'un samvimustefnunnar0
Ég veit að reynsla mín af safninu er ekkert áérstðk.
Þannig ték Benedikt fjölda imgra manna, leiddi ’á til
lesturs og leiðbeindi þeim eftir því sem honm. annst-
hver.jum bezt henta.
Laiðir gátu verið misjafnar, En ég held aö.ham hafi
komist með okkur alla aó sama. markis Við uröum « mv^mu-
menn, ekki aðeins £ ‘yerki af hagrænum ástæðum. Við ''urðum
trúaðir samvimximem.
Mjög merkur háskélamaður fér hér um héraö s'kömn'' eftir