Boðberi K.Þ. - 01.08.1976, Qupperneq 3
BOÐBERI K. Þ. XLIV0 árg„ 20 tbl0 1976
HVÍTT GULL
Því hefur löngum veriöá loft haldiös hve bústærö
bænda á félagssvæöi Kaupfélags Þingeyinga hafi veriö
smá í sniöum, boriö saman viö mörg önnur byggöarlög0
Hvaö sem slíkum samanburöi líöur, og á hann kann ég
engan dom aö leggja, var þaö bústofn b®ndanna, sem var
grundvöllur mannlífsins á félagssvæöinu0 Undantekning
var aö vfsu þar sem sott var til sjofanga, en einnig
þar átti kvikfénaöur drjúgan þátt í lífsafkomu manna„
Rétt eftir 1890 tok Kaupfélagiö upp þá ný’juDg9aí>
hlutast til um foröagæslu á félagssvæöinu, þ0e0 aö menn
væru fengnir 1 hverri félagsdeild til þess aö kynna sér
bústærö bænda, heyjaforöa, heilsufar búperiingsins,foörui t
og hiröingu, Var þetta löngu fyrr en lög um foröagæslu
toku gildi0 Foröagæslumenn skyldu gefa félagsstjérn
skýrslu um starf sitt og niöurstööur þess„ Eru þær all=
margar til í skjalasafni K0Þ0 frá árunum 1892 til 1896»
Félagsmenn téku þessari nýung misvel og sumir mjög
illa0 Töldu þeir þetta óþarfa hnýsni í einkamál þeirra„
Voru þeir tregir til aö gefa upp fjártölu sina og viö~
kvæmir gagnvart heilsufari búpenings síns, einkum í
fjárkláöanum, sem enn leyndist í héraöinu og skoöunar-
mönnunum var sérstaklega ætlaö aö kynna sér0 Athugun
á fóörun og hiröingu þótti þeim einnig óþörf afskipta=
semi0 Hins vegar voru aörir, sem þótti þetta harla þörf
nýjung0Vegna þessa eru á, einkum elstu skýrslunum, ekki
nöfn nærri allra deildarmanna, því vitanlega haföi
hvorki kaupfélagsstjórn né skoöunarmenn neitt vald til
þess aö knýja fram foröagæslu0 En mjög fljótt viröist
viöhorf flestra bændanna hafa breyst og þeir áttaö sig
á aö hér var hvorki um fanýsni né neins konar valda=
níösiu aö ræöac Ég hygg því aö þessar skýrslur séu meö
merkustu heimildum í skjalasafni K0Þ0 svo langt sem þær
ná og þótt um skamxni árabii sé„
Vel má geta sér til um tilgang kaupfélagsstjórnar,
enda getur vel veriö aö engra ágiskana sé þörf og finna
megi í skjalasafninu skriflegar heimildir um þann til=
gang, þvx þetta sem svo margt annaö er órannsakaöc
Vitaö er aö þeir etenn sem sæti áttu í félagsstjórn,
eöa voru þaráfirifaœenn, voru miklir dýravinir og gæti
þaö faafa faaft sín áfarif0 Einmitt á þessum árum var aö
vakna tilfiraxing fyrir því, aö menn bæru ábyrgö á líöan
faúsdýra sinna= Voru ef til vill dýrasögur og dýraþættir
Þorgilsar Gjallanda og Guömundar á Sandi kveikja, sem
um munaöi £ faugum manna?