Boðberi K.Þ. - 01.04.1978, Blaðsíða 11

- 9 -
endur álykti sjálfsagt á annan hátt og úrskurðir
þeirra verði aðrir. Það er ekki neinn bókarlöstur.
En hins verður þó að minnast, að höfundurinn hefur
rannsakað ógrjmni efnis, eins og fræðimanni sæmir.
Að baki bókarinnar liggur áralöng vinna. Nú er það
svo, að sannleikurinn er eklci alltaf einn, heldur
tveir og jafnvel þrír. Verði þessi bók einhvergum
lesendum örfun til leitar að nýjum sannleika, þá er
það ekki heldur bókarlöstur.
"Frelsisbaráttu Suður-Þingeyinga og Jón á Gautlöndum"
er skipt í marga kafla, og síðustu 84 blaðsíðurnar
eru ævisaga Jóns. Að henni er^ómetanlegur fengur.
Mér er ekki grunlaust um, að Jón Sigurðsson á Gaut-
löndum sé eins konar huldumaður í huga margra nú-
lifandi manna, enda hefur lítið verið um hann ritað
fyrr en nú.
Nálægt bókarlokum segir Gunnar Karlsson frá því,
að eftir skyndilegt andlát Jóns á Gautlöndum hafi
farið fram fjársöfnun "... til þess að kosta minnis-
varða á leiði Jóns." Niðurstaðan varð hins vegar sú
að setja legstein á gröf Jóns í kirkjugarðinum á
Skútustöðum, en af samskotum utanhéraðsmanna var
stofnaður sjóður í vörslu alþingis. Um þann sjóð
segir Gunnar: "Þessi sjóður rýmaði auðvitað í verð-
hruni gjaldmiðilsins á 20. öld. Árið 1970 var^hann
lagður niður með lögum og heimilað að greiða Félagi
Gautlandaættar fé hans til að gefa út niðjatal Jóns
o^ minningarrit. Af þeim áformum átti þetta rit
siðan eftir að spretta, og er því hér með nokkrum
hætti kominn sá minnisvarði sem byrjað var að undir-
búa þegar á dánarári Jóns."
Ég sé ekki betur en að Þingeyingar eigi Félagi
Gautlandaættar og þó um fram allt, Gunnari Karlssyni,
mikla þökk að gjalda fyrir þessa stórfróðlegu o^
merkilegu bók. Það ætti að vera þeim metnaðarmal að
hún væri til á hverju heimili. Auk þess að vera^slíkur
fræðasjór sem hún er um frelsisbaráttu, félagsmál og
félagsmálaleiðtoga í samfelldri^frásögn, er hægt að
nota hana sem^uppsláttarrit. Hún er þannig út gefin,
að hvar sem hún er opnuð eru til staðar atriðisorð,
sem gefa til kynna um hvað fjallað er á hverri blað-
síðu. Þannig er hægt að velja sér lestrarefni við
hæfi hvers og eins. Auk þess er svo sérstök ævisaga
Jóns á Gautlöndum, eins o^ áður er sagt.
Háskóli íslands hefur urskurðað "Frelsisbaráttu
Suður-Þingeyinga og Jón á Gautlöndum" eftir.Gunnar
Karlsson, hæfa til doktorsvamar. Sú athöfn fór fram
miðvikudaginn 22. mars s.l. Andmælendur voru Eergsteinn