Innsýn - 01.03.1987, Blaðsíða 9

margir haft áhyggjur af
klúrum og siðspillandi
áhrifum hinnar hömlulausu,
nýju tónlistar."19
Sagan staðfestir
nákvæmni þessarar stað-
hæfingar með einni
undantekningu, tíma-
setningunni á "ragtime".
Eftir því sem blökkukonan
og tónlistarsagnfræð-
ingurinn Eileen Southern
segir hófst píanóragtæm
til vegs á árunum 1865 til
1875. Umferðasöngleikhús
komu líka tll sögunnar á
þessum tíma. Athyglisvert
er að á þessum árum varaði
Ellen G. White fyrst
kirkjuna við leikhús- og
danstónlist sem verka
mundi eggjandi á ákveðin
líffæri og greiða götu
Satans inn í hugann.20
Árið 1896 sá hún í vitrun
samkomu með nótnaborðs-
tónlist sem í var "mikill
ákafi og einskonar
innblástur; en fögnuðurinn
var þeirrar gerðar sem
enginn nema Satan getur
átt upptök að." Þessi
ákafi, sagði hún, "býr
þátttakendurna undir
vanheilagar hugsanir og
athafnir."21
Southern segir:
"Samruni blús og ragtæm
með málmblásturshljóðfærum
og misgengri dansmúsik
leiddi af sér tónlist sem
nefnd er jass."22
Lýsandi nöfn á starfrænni
tónlist eru algeng, og
orðsifjatengsl nafnsins
jazz eru vafalaust
áhugaverð. Margir þættir
jassins, svo og jassinn
sjálfur, voru tengdir
ósiðlegum lífsvenjum sem
jassinn var hluti af, svo
ekki var nema eðlilegt að
nafngift með þessum
merkingatengslum yrði
valin.
Webster's New World
Dictionary er berorðari.
"3azz (Kreólamállýska
3ass, klúr nafngift á
Kongó-dönsum (New Orle-
ans); Nútímanotkun frá
Chicago um 1914, en á
rætur í eldri notkun með
svipaðri merkingu í
skuggahverfum New Orle-
ans)." Borroff staðfestir
að jass væri klámorð sem
tíðkaðist í vændishúsum í
New Orleans.23 Síðar varð
það algengt slanguryrði um
kynmök víða um Bandaríkin.
Sumir hafa reynt að
jafna allri almennri jass-
og rokktónlist við
alþýðutónlist. Nokkrir
alþýðlegir þættir, svo sem
engjaköll, vinnusöngur og
negrasálmar lögðu til efni
í jass, en útkoman var
ekki önnur alþýðutónlist.
Oass á sér hvergi í
veröldinni neina hlið-
stæðu. Hann er sérstakt
tjáningarform sem að stíl
og þróun líkist í engu
neinni þjóðarhefð nein-
staðar.Útbreiðsla hans
staðfestir þetta.
Southern segir: "Hinn
blakki tónlistarmaður
hefur skapað algerlega
nýja tónlist--í stíl sem
er sérkennilega afro/am-
erískur--og dreifir nú á
tímum áhrifum sínum um
heim allan."^^ Vinsældir
margra tónlistarferða
jasshljómsveita á vegum
bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins víðsvegar um
heiminn er sannfærandi
vitnisburður um að þessi
tegund tónlistar höfðar
til fólks hvar sem er.
Gaston, hinn ágæti
tónlistarlæknir, gerði sér
grein fyrir áhrifum
danstónlistar og sagði af
því tilefni: "I dansi
leggja karl og kona sem
ekki hafa sést fyrr
hendurnar hvort utan um
annað með innileika sem
hvorugt þeirra mundi láta
viðgangast undir öðrum
kringumstæðum og heldur
ekki almenningsálitið, en
er óátalið í dansinum svo
lengi sem tónlistin heldur
áfram."25
Oass (einnig kallaður
afro/amerísk tónlist) hélt
áfram sem fastur þáttur í
skemmtanahaldi um heim
allan og var fúslega
innleiddur á öllum
efnahagsþrepum þjóð-
félagsins. Hann þróaðist
og breyttist eftir hinu
félagslega veðurfari og
varð grundvöllur undir
gróðavænlegum atvinnu-
rekstri sem að mestu er
fjármagnaður og rekinn af
fyrirtækjum í eigu hvítra
manna. En jafnvel þó að
nýr stíll hafi orðið til
er sá gamli enn í fullu
3ass á sér hvergi í veröldinni neina hliðstæðu. Hann er
sérstakt tjáningarform sem að stíl og þróun líkist í engu
neinni þjóðarhefð neinstaðar.
Innsýn l.tbl. 1987
9