Innsýn - 01.03.1987, Blaðsíða 14

MÉg gerði mér ljóst samhengið milli illra anda og dans
jafnvel áður en ég snerist til trúar.... Maður lærir að
stjórna áheyrendunum með tónlistinni sem leikin er.
hópar nota fyrirmyndir sem
hafa markmið ósamrýmanleg
guðfræði aðventista. Ellen
G. White kveður þessa
blöndu af danstakti og
andlegri tónlist ekki
einungis hafa skapað
vandkvæði snemma á dögum
aðventsafnaðarins, heldur
spáði hún einnig að það
mundi endurtaka sig.
Vissulega á áminning Páls
við hérna: "Hegðið yður
eigi eftir öld þessari"
(Rm 12.2).
Tilfinningaleg hughrif
eða reynsla
Hættan sem fólgin er í
tilfinningalegum við-
brögðum við tónlist einum
saman ætti að vera ljós á
þessu stigi. Til viðbótar
hættunni á að láta
leiðast, ef ekki verða
"heilaþveginn" af fjöl-
miðlunum lætur hinn
endurfæddi kristni maður
sig að síðustu aðallega
varða tvö önnur sjónarmið-
-þroska, bæði andlegan og
tilfinningalegan, oq
ábyrgð gagnvart öðrum. I
þessari umræðu um verðmæti
og mikilleik í tónlist
leggur Meyer áherslu á
þroskann:
"Það sem skilur á milli
listrænnar og frumstæðrar
tónlistar er hversu fljótt
tónverkin fullnægja
hneigðum. Frumstæður maður
leitar tafarlausrar
svölunar tilhneigingum
sínum, hvort sem þær eru
líffræðilegar eða tón-
fræðilegar. Ein hlið
þroskunar, bæði meðal
einstaklinga og á menn-
ingarsviði sem vekur af
sér ákveðin stílform er
viljinn til að neita sér
um tafarlausa, og ef til
vill ófullkomnari fyllingu
til að öðlast síðar
endanlega fyllingu."50
Greinilegur munur er á
sálfræðilegum áhrifum
tónlistar sem höfðar fyrst
og fremst til kennda og
þeirrar sem veitir ósvikna
fagurfræðilega reynslu.
Tónlist sem eingöngu
höfðar til kenndanna eykur
ekkert við þekkingu
einstaklingsins, hæfni né
fegurðarskyn. Hinsvegar
höfðar göfug tónlist ekki
aðeins til kenndanna
heldur einnig til skyn-
seminnar. Hún veitir
reynslu sem er þroskandi
og yfirfæranleg; endur-
tekning hennar skapar,
vegna áhrifa sinna á
hugann, næmari og músík-
alskari einstakling.
Áróðursmenn rokk-
tónlistar halda fram að
ekki beri að leggja á hana
viðtekna mælikvarða vegna
þess að þeir segja hana
vera "nútíma"fyrirbrigði
grundvallaða á kenndum sem
breytist með breyttum
stílformum og gildi hennar
sé bundið tímanum þegar
hún er flutt. Þetta sé til
mótvægis hugtakinu reynsla
sem átt geti við um
alvarlega tónlist.
"Tilfinning er persónu-
leg, einstaklingsbundin,
afmörkuð og óyfirfæranleg.
(Tilfinningar okkar eru
það sem við meðtökum).
Eða, svo notuð sé orða-
bókarskýring, 'tilfinning
er meðvitund um skynjun
eða ímyndun um skynjun
einhvers ástands á
líkamanum eða hlýhugar til
líkama síns eða hluta hans
eða skynjun hugans eða
hugarhræringa.' Ef ég get
ekki deilt tónlistinni með
öðrum er hún ekki reynsla.
Þá væri hún tilfinning,
boð sem kæmi til mín, og
aðeins til mín.. Eðli sínu
samkvæmt eru tilfinningar
mjög innhverfar og
ótjáanlegar. Reynsla
hrífur okkur útúr sjálfum
okkur, tilfinning leggur
áherslu á og upphefur
sjálfið."51
Hinn þroskaði kristni
maður lifir ekki til þess
eins að fullnægja sjálfum
sér. Hann ber umhyggju
fyrir öðru fólki og hefur
ánægju af að veita öðrum
af reynslu sinni. Ellen
White (1913) minnir okkur
á hina sönnu merkingu og
tilgang tónmennta. Þó að
við eigum að þróa alla
hæfileika hugans svo sem
framast er unnt, þá gefur
hún viðvörun: "Þetta má
ekki verða eigingjörn og
innilokuð framför; því að
hugarfar Guðs, sem við
eigum að reyna að tileinka
okkur, er góðvild og
kærleikur. Sérhver
hæfileiki, sérhver gáfa
sem Skaparinn hefur gætt
okkur, á að nýtast honum
14