Alþýðublaðið - 09.04.1924, Blaðsíða 3
Á£I>¥»t ILAT&I^
3
Verður þá, á einhvern hátt, áð
tryggja landimönnum eignarrétt
*inn til þess tjár — að iéttri
tiltölu, — sem iággengið hefir
af þeim tekið, að því Ieyti, sem
það fé skyldi vera þá til óeytt í
íyrirtækjum þeim, er þess hafa
notið.
í»ar næst verður að tryggja
bönkunum hér — og þá ltklega
ekki síður þjóðbankanum — til
útlendu viðskiftanna allan þann
útlenda gjaldeyri, sem innlendu
afurðirnar seljast fyrir á hverjum
tíma i skiftum fyrir innlendar
krónur á réttu verðl- og b mna
jafnframt með lögum hrelnt og
beint alt gengisbrall með lögeyri
iaudsins framvegls og lögákveða
fslenzku krónunni stöðugt, reglu-
bundið, hægt hækkandi gengi
innanlands til rokkurra ára
gagnvart útlenda verðmætinu
(aðfl. vörum o. s. frv.).
I>að útienda, aðflutta verð-
mæti er og hlýtur, hvort sem
er, ávalt að vera borgað með
útlendum gjaldeyri einungis eða
vörum hér íramleiddum eða með
engu ella og undir engum kring-
umstæðum með íslenzkum krón
um á annan hátt, með því að
þær eru að eins inntendur iög-
eyrir, sem hefir í innlendum við-
sklitum iögfest fjármunaglidi sem
verðmlðill, en eru að öðru leyti
sama sem ógulltryggðir og al-
veg verðlausir bréfseðlar, sem
ekkert gengi eða gildi hafa nelna
staðar i útiöndum. Þær eiga því
aidrei að kocuast tii útlanda og
hetði máske beiur farið, ef þess
heíði ávalt verið gætt, svo sem
nauðsyniegt.og skyldugt var,
Setjum svo — til vara —, að
svo ólíklega skyldl til takast,
að ásakanir þær, er hér um
ræðir, reyndust á rökum byggðar,
og að tii þelrra örþrifaráða hafi
verið gripið at einhverri knýj-
andi nauðsyn, r.'Oinverulegri eða
ímyndaðri, i þvi skyni að afstýra
enn þá aivarlegra þjóðartjónl en
lággenglsplágac er með ölium
hennar afleiðingum — og er þá
mikið sagt — til þess meðal
annars að styrkja og efia bank-
ana og útgeréina eða til að
verja þær stofaanir gegn tapi
eða falli.
Ef svo skyldi vera, kemur
margt til greina og einnig
margs að spyrja. Skal ég ekki
fara langt út ( þá sálœa nú.
Eitt íyrsta undrunarefnió myndi
þá verða — að mér sklist —
það, að nokkrir og það meðal
okkar mætari manna skyldu
hafa leyft sér slikt tiltæki sem
lággengisóhæfan er og það án
lagaheimiidar eða umboðs frá
landastjórninni eða Alþingi. Einn-
ig verður þá að teija nokkuð
vafasamt, hve langt sé byggl-
legt að ganga í því (af þetm, er
vöidin hafa að lögum) að styðja
eða efla einstakra manna eða
félaga fyrirtækl, stofnanir eða
atvinnuvegi af almannafé, eink-
um þegar þess konar fer að
verða jafnt og stöðugt árum
saman og velta á milljónum
króna árlega, hversu iífsnauð
synlegar sem þær stofnanir
kunna að vera þjóðinni, og það
eDda þótt ailráfylstu sánnanir
væru fyrir hendi um það, að
þess stuðnlngs væri hin brýnasta
þörf, en ekkl að eins framburð-
ur eigenda fyrlrtækjanna, hversu
sannur, góður og glídur sem
hann þó kynni að vera.
Öjarnan skal ég játa, að ég
EDGAR RICE BURROUGHS:
TARZAN
oe
GIMSTEINAR OPAR-BORGAR
I. KAFLI
Belgi og Arabi.
Albert Werper liösforingi átti eingöngu fornum heiöri
nafnsins, sem hann bar, það að þakka, að hann hafði
ekki verið rekinn ur hernum. í fyrstu hafði hann
þakkað sinum sæla fyrir að vera sendur til Kóngó-
nýlendunnar, þessa leiðiadastaðar, i stað þess að vera
dreginn fyrir herrétt, sem hánn átti svo maklega skilið,
en sex mánaða tilbreytingarleysi og fjarvera frá allri
menningu höfðu haft sin áhrif. Ungi maðurinn hugsaði
sifelt um örlög sín; hann sárkendi i brjóstl um sjálfan
sig og fyltist hatri til þeirra, er höfðu sent hann hingað,
— þeirra sömu mauna, er höfðu forðað honum frá skömm
og hann lxafði áður þakkað i Jiuga sér.
Hann sá eftir glaumnum og gjálifinu I Briissel miklu
meira, en hann nokkurn tima sá eftir þeim afbrotum,
er höfðu orðið þess valdandi, að hanu lenti i útlegðinni
og fór á mis við gleðibæinn mikla. Þegar stundir liðu,
hlóð hann öllu hatri sinu og heift til stjórnarvaldanna
á fulltrúa þeirra i Kóngó, en það var yflrforingi
hans.
Herforingi þessi var þur á manninn og fáskiftinn og
har litla ást til undirmanna sinna; samt báru sverting-
jarnir i sveit hans virðingu fyrir honum og óttuðust
hann.
Tímunum saman sat Werper og glápti á yfirmann
sinn, þegar þeir á kvöldin sátu báðir úti á tröppunum
og reyktu vindlinga 1 kvöldkyrðinni, sem hvorugur
virtist vilja rjúfn. Óstjórnlegt hatur undirforingjans varð
loks að hálfgerðu æði. Fálæti yfirmannsins imyndaði
hann sér að stafaði af fyrirlitningu vegna þess, er hann
hafði brotið af sár. Hann hélt, að hann vildi smána sig‘
með þessu, og hatrið og bræðin vall i honum, unz upp
úr sauð eitt kvöldið. Hann greip um skammbyssuskeftið,
grilti með augunum og hleypti brúnum. Loksins sagði
hann:
„Þú hefir smánað mig upp á siðkastíð! Ég er her-
foringi og aðalsmaður, og ég þoli það ekki lengur
nema að fá uppreisn, hundur!“
Yfirforinginn snéri sér með furöusvip að undirmanní
sínum; hann hii.föi áður séð menn ineð skógaræði, —
trylta af einverunni og stöðugu grufli og ef til vill hita.
Hann stóð á fætur og rétti út hendina til þess að
leggja hana á herðar hins. Sefandi orð voru á vörum
hans, en þau voru aldrei töluð. Werper hélt, að yfir-
maðurinn ætlaði að ráðast á sig; hann miðaðí skamm-
hyssunni á brjóst hans, og foringinn hafði varla gengið
spDr, er Werper hleypti af. Maðurinn hné örendur ofan
á pallinn, og jafnskjótt létti þokunni frá huga Werpers,
svo að hann sá sjálfan sig og verkið,. scm hann hafði
unnið, i sama Jjósi og þeir, s'em hhitu að dæma hann,
Hann heyrði undrunaróp frá hermannaskálanum, og
að menn hlupu til hans. Þeir myndu taka hann, og ef
þeir dræpu hann eigi, myndu þeir flytja hann niður
Kóngó til næsta staðar, þar sem herréttur myndi gera
hið sama, þó nokkuru skipulegra.
Werper langaði ekki til þess að deyja; hann hafði
aldrei langað eins heitt til að lifa, og átti hann það þó
sizt gkilið nú. luennimir nálguöust. Hvaö átti hann ab