Hagtíðindi - 01.05.1955, Síða 12

56
HAGTÍÐINDI
1955
neðan skattskyldulágmarkið. Samkvæmt skýrslum, sem fyrir hendi eru um þær,
og eftir áætlunum að svo miklu leyti sem beinar heimildir vantar, hafa þær numið
51,2 millj. kr. árið 1951, 63,5 millj. kr. árið 1952 og 128,3 millj. kr. árið 1953. Tvær
fyrst nefndu tölurnar eru lægri en áður hefur verið gefið upp fyrir þessi ár, og er
þar um að ræða nýja áætlun, sem talin er nær sanni. — Loks þarf, vegna þess að
sparifé tekjuársins 1953 var gert skattfrjálst að mestu leyti, að áætla vaxtatekjur
þess árs til samræmis við fram talda vexti áranna á undan. Gert skal ráð fyrir því
— þótt það sé lítið annað en ágizkun — að nettóeign einstaklinga til skatts hefði
verið 200 millj. kr. hærri í árslok 1953, ef spariféð hefði ekki verið gert skattfrjálst,
og samkvæmt því bœtast vaxtatekjur að upphœð 10 millj. kr. við tekjurnar 1953. Þetta
er ákveðið með hliðsjón af því, að samanburðargrundvöllurinn við fyrri ár raskist
ekki. Tekjur af sparifé í innlánsstofnunum eru að sjálfsögðu miklu meiri en þetta.
Heildarupp hæð spariinnlána í árslok 1953 nam 944 millj. kr., og þar af ættu a. m. k.
650 millj. kr. að vera eign einstaklinga. Vextir af þvi nema 30—35 millj. kr. —
Heildartekjurnar verða samkvæmt því, sem nú hefur verið rakið, 1 578,1 millj. kr.
árið 1951, 1 766,0 millj. kr. árið 1952, en 2 161,6 millj. kr. 1953. Síðan 1935 hafa
tilsvarandi upphæðir verið (í millj. kr.):
1935 ... ... 106 1940 .... .. 213 1945 ... ... 862 1950 ... ... 1 320
1936 ... ... 108 1941 .... .. 349 1946 ... ... 1 025 1951 ... ... 1 578
1937 ... ... 118 1942 .... .. 544 1947 ... ... 1 216 1952 ... ... 1 766
1938 ... ... 120 1943 .... .. 710 1948 ... ... 1 199 1953 ... ... 2 162
1939 ... ... 129 1944 .... .. 794 1949 ... ... 1 184
Nokkru nánar mun mega ákveða þessar tekjuupphæðir með því að bæta við
tekjum skattfrjálsra aðila, svo sem bankanna, en draga hins vegar frá óeiginlegar
tekjur, sem ekki stafa frá eigin starfi, heldur yfirfærslu frá öðrum, en út í það skal
ekki farið hér. Ljóst er, að þessar þjóðartekjuupphæðir munu vera of lágar, þar
sem þær byggjast á skattframtölum, því að sú hefur hvarvetna verið raunin á, að
allmikið af tekjum sleppur við skattálagningu. Það þykir því nú orðið öruggara
að ákveða þjóðartekjurnar á annan hátt, með þvi að gera heildaráætlun um alla
framleiðsluna á landinu, bæði vörur og þjónustu. En breytingarnar frá ári til árs
koma allvel fram í yfirlitinu hér að framan.
Eignir einstaklinga, sem greiða eignarskatt, töldust 1 202,1 millj. kr. í árs-
byrjun 1953, en 1 041,3 millj. kr. í ársbyrjun 1954. Þær hafa því lækkað talsvert
frá því, sem var árið áður, en það mun allt stafa af því, að sparifé var undanþegið
skattlagningu. Félögum, sem greiða eingarskatt, liefur fjölgað, eins og áður segir,
en eignir þeirra hafa aukizt um rúmlega 11%, eða úr 125,3 millj. kr. í ársbyrjun
1953 upp í 139,7 millj. kr. í ársbyrjun 1954. Meðaleign á hvert félag, sem greiðir
skatt, hefur hækkað úr 160 þús. kr. í ársbyrjun 1953 upp í tæplega 168 þús. kr.
í ársbyrjun 1954.
Það skal tekið fram, að lieildareign einstakhnga og félaga samkvæmt eign-
arframtölum gjaldenda eignarskatts er ekki nema brot af þjóðareigninni, vegna
þess að hið úrelta fasteignamat frá 1940 er enn í gildi. Þar við bætist, að eignir
allra þeirra, sem ekki greiða eignarskatt, eru ekki meðtaldar í þeim tölum, sem
hér eru birtar, og sama máli gegnir um skattfrjálst sparifé, fatnað, bækur o. fl.
Loks eru svo opinberar eignir (ríkis, sveitarfélaga og stofnana).
Eftirfarandi yfirlit sýnir, hvernig skattgjaldendur, bæði einstaklingar og fé-
lög, tekjur þeirra, eignir og skattar skiptust á Reykjavík, aðra kaupstaði og sýslur
þau tvö ár, sem hér um ræðir.