Hagtíðindi - 01.05.1988, Blaðsíða 22

194
1988
Nýr grundvöllur fyrir vísitölu framfærslukostnaðar (frh.)
í reynd ekki sambærilegar vegna mismunandi með-
alstærðar fjölskyldu í neyslukönnununum tveimur
og þeirra breytinga, sem gerðar hafa verið á hús-
næðislið og bflalið vísitölunnar. Sé tekið tillit til
þessa er niðurstaðan sú, að útgjöldin hafi aukist um
13% ámannfráárinu 1978 dlársins 1985,enþaðer
sama aukning og orðið hefur á einkaneyslu á mann
samkvæmt áætlunum Þjóðhagsstofnunar.
Samanburður á skiptingu útgjalda í vísitölu-
grunninum nýja og í hinum eldri sýnir talsverðar
breytíngar á hlutfallslegri skiptingu útgjalda á
hinum skamma tíma sem liðið hefur milli neyslu-
kannana. Af helstu breytingum má nefna, að vægi
matvöruútgjalda hefur minnkað úr 24,6% í 20,6% af
heildarútgjöldum. Við þessu var búist enda hefur
hlutur matvöru í heildarútgjöldum heimilanna
sífellt farið minnkandi undanfama áratugi. Þess má
geta, að fyrir 50 árum voru útgjöld til kaupa á mat-
vöru um 43% af útgjöldum heimilanna. Húsnæðis-
liður vísitölugrundvallarins nýja svarar til 12,8%
heildarútgjalda en var 10,1% í eldri grunni. í þessu
sambandi verður að hafa í huga að í síðastgildandi
vísitölu fylgdi húsnæðisliðurinn breytingum bygg-
ingarvísitölu, sem hefur verið ófullkominn mæli-
kvarði á breytingar húsnæðiskostnaðar að undan-
fömu. Raunar vó þessi liður 11% af heildarút-
gjöldum sfðastgildandi vísitölugmnns þegar hann
var fyrst tekinn upp í ársbytjun 1984. Að nokkm
leyti má svo skýra breytingu húsnæðisliðsins með
því, að meðalstærð íbúða í eigu þátttakenda í neyslu-
könnuninni 1985/1986 var talsvert meiri en í
könnuninni 1978/1979. Þetta stafar mest af því, að
neyslurannsóknin náði nú til alls landsins en aðeins
til höfuðborgarsvæðisins áður, en íbúðir em að
meðaltali stærri utan höfuðborgarsvæðisins en inn-
an þess. Að öðm leytí stafar aukið vægi húsnæðis-
útgjalda af hækkun fjármagnskostnaðar undanfarin
misseri.
Eins og áður hefur komið fram em útgjöld af
rekstri eigin bfls mun meiri í vísitölugmnninum
nýja en í eldra gmnni. Af öðmm liðum má nefna að
útgjöld tíl kaupa á fötum og skófatnaði em hlut-
fallslega heldur minni í nýja vísitölugmnninum en
hinum eldri og sama máli gegnir um útgjöld til
kaupa á húsgögnum og heimilisbúnaði. Rétt er að
ítreka f tengslum við allan þennan samanburð, að
þær breytingar sem hér koma fram, stafa að hluta af
því, að neyslukönnunin 1985/1986 tók til landsins
alls en ekki aðeins tíl höfuðborgarsvæðisins eins og
rannsóknin 1978/1979. Þetta á þó ekki við raf-
magns- og hitakostnað, sem miðast við landsmeðal-
tal bæði í hinum nýja og hinum eldri vísitölugmnd-
velli.