Alþýðublaðið - 13.04.1924, Blaðsíða 1

'H&te-wÆ-
1924
Suanudaglm 13. apríl.
89 töíublað.
Kaupgjaldsmáliö.
Fyrir rúmum mánuði kaus
verkamannafélagið >Dagsbrún<
þa Héðin Vaidimarsson, Filippus
Ámundason og Msgnús V. Jó-
hannesson í nefnd til þess að
semja yið atvinnurekendur um
kaupgjaídshækkun íyrir verka-
menn f bænum. Samninganefndin
sendi þegar daginn eftir atvinnu-
rekendum bréf með tiimælum
um samninga, en avo lelð enn
hálfur mánuður, að ekki fékst
tal af atvinnurekendum, ;og þótti
mörgum verkðmðnnum það ein-
kenniiegur dráttur af þeirra hálfu,
þar sem háatvinnutíminn var
kominn. Loks fékst tal af sjdm-
ing&nefnd atvinnurekenda, sem
í voru þeir j Gunnar Egilsson,
Páil Olafssqnrog Sigurður Guð-
mundsson, en þá þurtti enn að
biða heila vlku til nýs fuudar
togaraeigenda, er gæfi þeim
Gunnari Egilson og Páli Ólats-
synl fult umboð tilsamninga,
enda þótt samninganefnd verka
manna benti hvað eftir annað á
það, að málið yrði að afgerast
svo fijótt, sem auðið væri, og
vérkamenn gætu ekki beðið með
þeirri ört vaxandi dýrtíð, sem
skollin værl & þá.
Endanlegur fundur millj samn-
inganefndanna var sfðast liðinn
fimtudag, og urðn engir samn-
Ingar.
SamnÍDganefnd : verkamanna
hélt því fram, að kaupgjald
verkamanna þyrfti að verða 1
fer, 50 au. um klukkustund í
dagvinnu og 3 kr. um klukku-
stund í eftirvinnu, Kaupgjald
það, sem verkamenn hefðu und-
an farið haft, hefði sýnt sig a!t
of lágt, og væru menn mjög að-
þrengdir af því, eins og sýnt
hetði sig, er bærinn þurítl að
atofna til atvinnubóta og þannlg
Wjóp undir bagga með atvinnu-
vegunum, S9m auðvitað ættu að
halda verkamönnum nppi. Hins
vegar hetði nú í vetur dýrtíðin
magnast með gengisfalli íslenzku
krónunnar, hækkuðu verði á
nauðsynjavörum á erlendum
markaði og núsíðast, en ekki
sfzt með hækkuðum álðgum á
alþýðuna, hinum gífurlegu toll-
auknlngum alþingls. Aðalatvinnu.
rekendurnir í bænum hefðu aftur
á móti haft ágæta fsfiskssöiu síð-
ast iiðlnn vetur, og nú væri fisk-
markaðurinn i hámarki, svo að
ekki væri hægt til að dreifa
getuieysi þeirra til að greiða
hærra kaupgjatd,
Fulltrúar togaraeigenda vildu
aftur sem minst talá um kaup-
grelðsluaiðguleilca útgerðarlnnar
og virtust halda því fram, að
kaupgjaldið ættt ekki að hækka.
Loks fór þó svo, að þeir buðu
kauphækkun, er næmi dýrtíðar-
ankningu, en að elns frá 1. jan-
úar tií 1. apríl, áður en tolla-
aukningin skali á, og það eftir
þeirra eigin útreikningi.
Fulltrúar verkamanna Iðgðu
fram tvö samningsuppkðst. Ann-
að var nm kaupgjaldið, og vlldu
þeir til samkomulags slaka til
um það, að„ kauptaxti fasta-
manna, sem ráðnir væru minst
til 6 mánaða, yrði 10 aurum
lægri um klukkustund en við
hina alþektu iausavinnu. Enn
fremur fótu þeit fram á þáð^ að
félagsmenn >D£gsbrúnar< hefðu
forgangsrétt til vinnu, sem full-
trúar atvinnurekenda vildu alls
ekki íallast á, norna þeir héidu
nýjan fund msð umbjóðendum
sfnum. Samkomulag hefði fengist
um það, að væatanlegur samn-
ingur gilti til í ns árs og síðan
áframhaldanrji a.p'ð þrigg}a mán-
aða uppsagnarfresti, og að hartn
brayttist ársíjórðungsiega eÁjr
dýitíðinni samkvæmt söaiu regl-
um, sem kaupgjald prentárá
fylgir, með nokkrum breytingum,
en atvinnurekendur hðfðu þá
fyrirvara um það atriði, að þeir
þyrítu að skoða það nánara.
Um að kaffitíminn greiðbt fullu
verði eins og undanfarið var
enginn ágreiniagur. Samning-
arnir strðnduðu ;á því, að tog-
areeigendur vifdu ekki hækka
kanpið meira en að það yrði í
dagvinnri x kr. 30 aurat, í eftir-
vinn 2 kr. 20 aurar og í fasta-
vinnu 1 kr. 15 aurar um klukku-
stund. Komu þeir með útreikn-
ing nokkurn þessu til stuðnings,
að dýrtíðin frá 1. janóar til 1.
apríl háfi ekki mágnast nema
um 11 aura á dagkaupinu. Þessi
útreikningur sýndi þó, að nauð>-
synjavðrurnar hefðu hækkað um
sem svaráði 20 aurum á dag-
kaupinU, en það fengu þeir
íækkað i útreikningi sínum niður
í 11 aura með þvf að bæta við
þremur stórum gjaldaiiðum, sem
þeir.létu ekki breytast eftir dýr-
tiðinni. Og ekkert tillit vUdu þeir
taka til hækkunar dýrtíðar fyrlr
1. janúar né eftír 1. apríl né til
aukinnar velmegunar togaraút-
gerðarinnar. Fulitráar verka-
manna iögðu þá fram silt sfðasta
boð til samkomutags, ef hægt
yrði að ná samningum, að. kavpið
yrði í dagvinnu 1 kr. 40saurar
og í eftirvinnu aghelgidagaviniiu
2 kr. 60 aurar ym klukkustunfl,
en kváðu sér ómögulegt að
ganga lengra. Neituðu fuiltrúar
atvinnurekenda aigertega þessu
boði, óg strðnduðu þannig aliar
samningatilraunir.
Á fundi í verkamannaféiaginu
Dagsbiún á £mtudagskvöldið var
hðfð leynileg atkvæðagreiðsla
um mállð í heild sinni. Var tií-
boði atvinnurekenda fyrst hafn-
að með ðllum atkvæðum gegn
þremur. Var slðan , ákveðlð að