Alþýðublaðið - 13.04.1924, Blaðsíða 1

isf Álþýjhifloldénnii
1924
Sunnudagi'in 13. apr(J.
89 tolubiað.
Kaupgjaldsmáliö
Fyrir rúmum mánuði kaus
verkamannafélagið »Dágsbrún<
þá Héðin Valdimarsson, Filippus
Ámundason og Msgnús V. Jó-
hannesson í nefnd til þess að
ssmja vlð atvinnurekendur um
kaupgjaidshækkun lyrir verka-
menn í bænum. Sámninganefndin
sendi þegar daginn eftir atvinnu-
rekendum bréf með tilmælum
um samninga, en svo leið enn
hálfur mánuður, að ekki fékst
tal af atvinnurekendum, og þótti
mörgum verkamönnum það ein-
kenniiegur dráttur af þelrra hálfu,
þar sem háatvinnutíminn var
kominn. Loks fékst tal af S3mn-
inganefnd atvinnurekenda, sem
f voru þeir Gunnar Egilsson,
Páll Ólafsson og Sigurður Guð-
mundsson, en þá þurtti enn að
bíða heila viku til nýs fundár
togaraeigenda, er gæfi þeim
Gunnarl Egiison og Páli Ólafs-
syni fult umboð tilsamninga,
enda þótt samninganefnd verka
manna benti hvað eftir annað á
það, að málið yrði að afgerast
svo fijótt, sem auðið væri, og
verkamenn gætu ekki beðið með
þeirri ört vaxandi dýrtíð, sem
skoilin væri á þá.
Endaniegur fundur milli samn-
Ínganefndanna var síðast liðinn
fimtudag, og urðu engir samn-
ingar.
Samnioganefnd verkamanna
hélt því fram, að kaupgjaid
verkamanna þyrfti að verða 1
kr. 50 au. um kiukkustund í
dagvinnu og 3 kr. um klukku-
stund í eftirvinnu. Kaupgjald
það, sem verkamenn hefðu und-
an farið haft, hefði sýut sig alt
of lágt, og væru menn mjög að-
þrengdir áf þvi, eins og sýnt
hetði sig, er bærinn þuríti að
atofna til atvinnubóta og þannlg
hljóp undir bagga með atvinnu-
vegunum, sem auðvitað ættu að
halda verkamönnum nppl. Hins
vegar hetði nú í vetur dýrtíðin
magnast með gengisfalii íslenzku
krónunnar, hækkuðu verði á
nauðsynjavörum á erlendum
markaði og nú slðast, en ekki
sízt með hækkuðum álögum á
alþýðuna, hinum gífurlegu toll-
aukningum alþlngis. Aðalatvinnu-
rekendurnir í bænum hefðu aftur
á móti haft ágæta ísfiskssöíu sfð-
ast liðinn vetur, og nú væri fisk-
márkaðurinn f hámarki, svo að
ekki væri hægt til að dreifa
getuleysi þeirra til að greiða
hærrá kaupgjaíd.
Fulltrúar togaraeigenda vildu
aftur sem minst taia um kaup-
greiðslumöguleika útgerðarinnar
og virtust hálda þvf fram, áð
kaupgjaldið ætti ekki að hækka.
Loks fór þó svo, að þeir buðu
kauphækkun, er næmi dýrtíðar-
aukningu, en að elns frá 1. jan-
úar til 1. apríf, áður en tolla-
aukningin skalí á, og það eftir
þeirra eigin útreikningi.
Fulitrúár verkamanna lögðu
íram tvö samningsuppköst. Ann-
að var um kaupgjaldið, og vildu
þeir til samkomulags slaka til
um það, að kauptaxti fasta
manna, sem ráðnir væru minst
til 6 mánaða, yrði io aurum
lægri um klukkustund en við
hina alþektu lausavinnu. Enn
fremur fóru þeir fram á þáð, að
félagsmenn »Dagsbrúnar< hefðu
forgangsrétt til vinnu, sem full-
trúar atvinuurekenda vildu ails
ekki faliast á, nerna þeir héldu
nýjan fund með umbjóðendum
sfnum. Samkomulag hefði fengist
um það, að væutaniegur samn-
ingur gilti til t ns árs og sfðan
áframhaldandi aéð þrlggja tnán-
aða uppsagoarfresti, og að hann
breyttist ár-iíjórðungslRga eftir
dýrtíðinni samkvæmt sömu regl-
um, sem kaupgjaíd prentara
fylgir, með nokkrum breytingum,
en atvinnurekendur höfðu þá
íyrirvara um það atriði, að þeir
þyrítu að skoða þsð nánara.
Um að kaffitíminn greiðist tullu
verði eins og undanfarið var
enginh ágreiningur. Samoing-
arnir strönduðu ,á því, að tog-
araeigendur vifdu ekki hækka
kaDpið meira en sð bað yrði í
dagvinnu 1 kr. 30 aurar, í eítir-
viun 2 kr. 20 aurar og t fasta-
vinnu 1 kr. 15 aurar um klukku-
stund. Komu þeir með útreikn-
ing nokkurn þesau tii stdðnings,
að dýrtfðin frá 1. janúar tii 1.
apríl hafi ekki magnast nema
um 11 aura á dagkaupinu. Þessi
útreikningur sýndi þó, að nauð-
synjavörurnar hefðu hækkað um
sem svaraði 20 aurum á dag-
kaupinu, en það fengu þeir
lækkað í útreikningi sfnum niður
í 11 aurá með því &ð bæta við
þremur stórum gjaldaliðum, sem
þeir .létu ehlci breytast eftir dýr-
tlðinni. Og ekkert tillit viídu þeir
taka til hækkunar dýrtíðar fyrir
1. janúar né eftfr 1. apríl né til
aukinnar velmegunar togaraút-
gerðarinnar. Fuiitrúar verka-
manna iögðu þá fram sitt sfðasta
boð til samkomulags, ef hægt
yrði að ná samningum, að kaupið
yrði í dagvinnu 1 kr. 40 aurar
og í eftirvnmu og helgidagavinnu
2 kr. 50 aurar um klukkustund,
en kváðu sér ómögulegt að
ganga iengra. Neituðu fulitrúar
atvinnurekenda álgerlega þessu
boði, og strönduðu þannig allar
samningatllraunir.
Á fundl i verkamannaféiaginu
Dagsbrún á fiuitudagskvöidið var
höfð leynileg atkvæðagreiðsla
um málið í heiid sinni. Var tií-
boði atvinnurokenda fyr&t hafn-
að með ölium atkvæðum gegn
þretnur. Var síðan . ákveðið að