Baldur - 17.02.1945, Blaðsíða 1

XI. ÁRG.
UTGEFANDI: SÖSIALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
ísafjörður, 17. febrúar 1945
4. tölublað.
Þeir reyna
Hér í blaðinu birtist fyrir
nokkru örstutt grein, eí'tir
'verakmann, um samningsbrot
i vinnunni við fisktökuskipin,
og fáorð frásögn af þátttöku
nokkurra alþýðuflokksforingj a
í sölu á eignum verkalýðsfé-
laganna í Réykjavík.
Út af þessu hvorutveggja,
skrifar Hannibal Valdimars-
son langa grein í seinasta Skut-
ul. Grein þessi er tilraun til
þess að sanna, að grein verka-
manns uiri samnirigsbrot í fisk-
tökuskipunum hafi verið fleip-
eitt, og salan á eignum verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík hafi
farið frarii á fullkomlega lög-
legan og ákaflega heiðarlegan
hátt. Þetta er síðan kryddað
með frásögn af fundi í Raldri
4. þ. m. og að lokum sagt frá
því, að Hannibal Valdimars-
son, Ragnar G. Guðjónsson og
Guðmundur Pálsson ritari sjó-
mannafélagsins hafi stefnt rit-
stjóra Baldurs út af því, að
hér í blaðinu, fyrir jólin í vet-
ur, var það borið á þessa menn,
að þeir hefðu leitað undir-
skrifta sjómanna undir áskor-
un eða tiilögu um að reka
Árna Magnússon úr Sjómanna-
íelagi Isfirðinga.
Ekki þykir ástæða til að
svara hér þvættingi Hannibals
um fundinn i Baldri. Fram-
komu hans þar hefur áður
verið lýst. Um málaferlin, sem
nú eru að liefjast, er það að
segja, að frá þeim mun verða
skýrt á sínum tíma.
Út af grein verkamanns, skal
það fram tekið, að áður hefur
verið viðurkennd sú missögn i
henni, að i öllum fisktökuskip-
um hafi skipsmenn unnið,
hinsvegar stendur það óhrak-
ið, að samningarnir hafa verið
brotnir, það er aðalatriðið,
og því eðliie’gt að verkamaður
vílti stjórri vcrkalýðsfélagsins
fyrir að láta slíkt viðgangast.
Annars gerir höfundur þess-
a'i-ar umræddu greinar sjálfur
nánari grein fyrir þessu máli
í þessu blaði eða næsta og þarf
því ekki að eyða fleiri orðum
að því hér.
Hér verður því aðeins tek-
inn sá hluti Skutulsgreinarinn-
ar, sem Hannibal þykir sýni-
lega mestu máli skipta, vörn
hans i eignasölumálinu.
Hannibal veður ekki einn
fram á ritvöllinn i því máli,
hann kveður sér til aðstoðar
að þvo sig.
sjálfan Helga Hannesson, út-
breiðslumálastj óra Alþýðu-
flokksins, barnakennara i
tveggja ára orlofi m. m. Þenn-
an, sem gaf yfirlýsingu um það
á þingi Alþýðusambandsins í
haust, að hann væri búsettur í
Reykjavík, en er nú fluttur
hingað aftur, L. S. G.
Nú er að athuga hvað lietj-
urnar liafa fram að færa. —
Þeir segja að „kommúnist-
ar“ hafi fellt tillögu Jóns Ax-
els Péturssonar og Guðgeirs
Jónssonar um málshöfðun.
Sannleikurinn er þessi:
Á Fullti’úaráðsfundi 17. marz
1944 flutti Jón Axel svohljóð-
andi tillögu:
„Þrátt fyrir það þó að við
vitum að rétt og löglega hefur
verið gengið frá sölu svokall-
aðra eigna verkal)7ðsfélaganna
í Reykj avík og salan samþykkt
með yfirgnæfandi meirihluta
atkvæða við tvær umræður, þá
viljum við með tilliti þess si-
felda rógs, er um þessar ráð-
stafanir gengur, og álygar á
einstaka menn innan verka-
lýðshreyfingarinnar út af
nefndu máli, samþykkja og
leggja til, að málið verði sann-
prófað fyrir dómstólunum“.
Meirihluti Fulltrúaráðs gat
ekki samþykkt þessa tillögu, af
þeirri einföldu ástæðu, að
hann vissi ekki að „rétt off lög-
lega hafði verið gengið frá söl-
unni“, eða að hún hafði verið
„samþykkt með yfirgnæfandi
meirihluta atkvæða við tvær
umræður“. Þessi fáviska staf-
aði af því, nð meirihluti Full-
trúaráðs liafði ekki séð neinar
samþykktir viðvíkjandi þess-
ari sölu. Fundagerðarbækurn-
ar, sem helzt gátu upplýst mál-
ið, voru sagðar glataðar. Þá
hefur meirihluti Fulltrúaráðs
liklega ekki álitið það skyldu
sína að hefja málsókn til þess
að hreinsa „einstaka menn í
verkalýðshreyfingunni“ af á-
lygum og rógi. Þessum mönn-
um bar vitanlega að gera það
sj álfum.
En á þessum sama fundi
Fulltrúaráðsins var samþykkt
með 37 gegn 11 atkvæðum, til-
laga um að leita álits réttra
lilutaðeigenda, verkal)Tðsfélag-
anna í Reykjavík, um það,
livort þau óska að mál sé höfð-
að út af sölunni með það fyrir
augum að lienni verði rift. I
þessari tillögu var það skýrt
tekið fram, að Fulltrúaráðið á-
liti að þessi umrædda sala hafi
verið óheimil.
Allir sjá þann mun, sem er
á þessum tillögum. Eftir þeirri
fyrri átti að hefja málsókn án
leyfis réttra hlutaðeiganda til
þess að afsanna „róg og á-
lygar á einstaka menn inn-
an verkalýðshreyfingarinnar“,
eftir hinni átti að hefja mál-
sókn að fengnu samþykki
réttra eigenda, með það fyrir
augum að rifta sölunni.
Þetta kallar Hannibal að
vera á móti málshöfðun.
Næst virðast hetjurnar ætla
að sanna, að verkalýðsfélögin
liafi ekki verið aðaleigendur
þessara eigna. Hversu mikil
fjarstæða slíkt er sézt bezt á
því, að þessum eignum hefur
frá fyrstu tíð verið stjórnað af
Fulltrúaráði verkaljTðsfélag-
anna í Reykjavík í umboði
þeirra, og það er sannarlega
ómaklegt, þegar þeir Hannibal
og Helgi nota nafn Jóns heit-
ins Baldvinssonar til várnar í
þessu máli. Allir vita, að til-
gangur hans með stofnun þess-
ara eigna var i upphafi sá, að
verkalýðsfélögin ættu þau og
notuðu ágóða af rekstri þeirra
til styrktar starfsemi sinni, og
það ekki eingöngu pólitískrar
starfsemi, eins og H. V. segir.
Þá er það skipulagsbreyting-
in sem Hannibal talar um.
Hann segir: „og hluthafarnir
eru þeir söniu og áður höfðu
lagt fram fé, svo og verkalýðs-
félögin í Reykjavík“. Hanni-
bal gleymir því bara, að með
þessari „skipulagsbreyting“
eru verkalýðáfélögin svift um-
ráðarétti yfir þessum eigniún,
og hann fenginn í hendur Al-
þýðuflokknum, sem aldrei
hafði greitt skatt til Fulltrúa-
ráðsins, og 15 til 20 mönnum i
þeim flokki, og það er meðal
annars gert á þann hátt, að
þeir menn, sem gæta áttu liags-
muna verkalýðsfélaganna í
Fulltrúaráðinu og sem sam-
þyldctu þessa sölu, ef hún hef-
ur þá verið samþykkt, láta af-
henda sjálfum sér hlutabréf í
Alþýðubrauðgerðinni, sem
greiðslu til Fulltrúaráðsins
fyrir eignina. Þetta er ná-
kvæmlega framtekið í skýrslu,
sem Fulltrúaráðið birti um
þetta mál í fyrra.
Þá ætlar Hannibal að sanna,
að allt sé í stakasta lagi, vegna
þess að Dagsbrún og fleiri
verkalj’ðsfélög eru stórir hlut-
hafar.
Mikið rétt. En Dagsbrún og
verkalýðsfélögin eiga minni-
hluta hlutafjárins og ráða því
cngu um eignirnar,og fyrireign
eins og A1 j) ýðu b r a u ðg erði n a,
sem hefur gefið hundruð þús-
unda kr. í arð á undanförnum
árum, fá þau aðeins 20 þús.
kr. i hlutafé. Ennfremur má
geta þess, að verkalýðsfélögin
hafa ekki fengið eyrisvirði í
arð af þessu hlutafé sínu þrátt
fyrir stárgróða þessara fyrir-
tækja á umliðnum árum, og
er ekki hægt að segja hve
lengi svo verður.
Hannibal reynir að skjóta
skj ólstæðingum sínum undir
verndarvæng Björns Árnason-
ar, endurskoðanda. Hann segir
að Björn hafi metið eignirnar
og því sé tryggt, „að það hafi
ekki verið falskt mat miðað við
þáverandi verðlag, eða Alþýðu-
flokknum i vil“.
Við skulum nú athuga livað
Ragnar Ölafsson, lögfræðingur,
sem mál þetta hefur hal’t tií
rannsóknar, segir um verðmat
þessara eigna:
„Við ákvörðun söluverðs er
ekkert tillit tekið til að Alþýðu-
brauðgerðin var gamalt fyrir-
tæki, sem átti brauðbúðir víðs-
vegar um Reykjavík og ná-
grenni. Brauðbúðir þessar og
önnur aðstaða, sem búið var að
ná fyrir Alþýðubrauðgerðina,
var að sjálfsögðu mjög mikils
virði og hefði verið seld vlð
allmiklu fé við venjulega sölu.
Á sama hátt hefði aðstaða Al-
þýðuhússins, Iðnó og Ingólls
Café verið metin til verðs við
venjulega sölu.
Söluverð fyrirtækjanna er
því bersýnilega langt fyrir neð-
an það, sem hægt hefði verið
að selja þau.í frjálsri sölu“. —
(Leturbreyting Baldurs).
Um hinar týndu eða földu
bækur Fulltrúaráðsins þarf
ekki mikið að fjölyrða.
Þeir Ilannibal og Helgi liafa
nú upplýst, að þær séu vel
geymdar, en verði ekki áf-
hentar vegna þess að í þær séu
skráð ýms leyndarmál Alþýðu-
flokksins. Nú er það vitað að
verkalýðsfélögin, en ekki Al-
þýðuflokkurinn, sem aldrei
borgaði skatt, höfðu meiri-
hluta í ráðinu og bar Fulltrúa-
ráðinu því að fá bækurnar
þegar aðskilnaðurinn var gerð-
ur. A1 þýðuflokksforingj arnir
halda þessum bókum því mcð
ofbeldi og cngu öðru. En j>að
' er fleira en þcssar fundargerð-
.arbækur, sem jæssii; herrar
vilja ekki afhenda. öll fylgi-
skjöl til ársins 1942 eru sögð