Baldur - 16.03.1945, Page 1

UTGEFANDI: SÖSlALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 16. marz 1945
7> tölublað.
Ávarp
til verkalýðs og vinnandi þjóðar Islands.
Fréttir og frásagnir.
ALÞINGI
var slitið 3. þ. ín. Var það
lengsta þing, sem háð hefur
verið hér á landi. Stóð frá 10.
jan. til 11. marz 1914, 10.—20.
júni s. á. og 2. sept. 1944 til 3.
marz 1945 eða alls 256 daga.
Haldnir voru 283 þingfund-
ir. Samþykkt 114 lög og 78
þingsályktunartillögur, en alls
komu 293 mál til meðferðar á
þinginu og tala prentaðra þing-
skjala varð alls 1289.
Eins og yfirlit þetta ber með
sér voru rnörg mál og sum
þeirra all merk afgreidd á
þessu þingi. Nýja rikisstjórn
tókst að mynda, studda af
þremur flokkum i þinginu.
Flokkum, sem í grundvallarat-
riðum eru mjög gagnstæðir í
skoðunum, en hafa nú samein-
ast um stefnuskrá, er miðar að
sköpun alhliða framfara á
landi hér. Er þehn Islending-
um undarlega farið, sem ekki
fagna því að þessi stjórnar-
samvinna tókst og ekki óska
þess, að hún beri giftusamleg-
an árangur.
Af öllum gerðum þessa þings
ber þó hæst hin giftusamlega
afgreiðsla þess á sjálfstæðis-
málinu — skilnaðurinn frá
Danmörku. Sú afgreiðsla var
alþingismönnum öllum og is-
lenzku þjóðinni til sóma. Þing-
ið, sem afgreiddi þetta „mál
málanna" mun alla tið verða
merkasta og belgasta þingið,
sem háð hefur verið á Islandi.
Húsbrunar á Akureyri.
Þann 5. þ. m. kl. 9 árdegis
varð eldur laus í húsinu Hafn-
arstræti 93 á Akureyri. Veður
var kyrrt og tókst slökkvilið-
inu að ráða niðurlögum elds-
ins eftir langa viðureign. Inn-
viðir þakhæðar brunnu að
mestu og neðri hæðirnar
skennndust svo mjög af eldi og
vatni, að húsið verður tæpast
nothæft aftur. Húsmunir á
þakhæð brunnu þvi nær allir,
en á öðrum hæðum hússins
tókst að bjarga mestu af inn-
anstokksmunum, en þeir
skemmdust mikið af vatni og
hnjaski.
Upptök eldsins eru talin þau,
að kviknaði i bréfalirúgu und-
ir dívan i herbergi á annari
hæð hússins. Stúlka, sem bjó í
herberginu, gerði tilraun til að
slökkva eldinn, er hún varð
hans vör, en tókst það ekki og
Meir en átta ár eru liðin síð-
an Þjóðviljinn hóf göngu sína.
Allt frá byrjun hefur Þjóð-
viljinn staðið i fylkingarbrjósti
verkalýðsins i baráttu hans
fyrir bættum kjörum, fyrir
frelsi og einingu samtakanna.
Sleitulaust hefur Þjóðviljinn
barizt fyrir samfylkingu verka-
lýðsins og þjóðfylkingu allra
lýðræðissinna gegn fasisman-
um.
Sleitulaust hefur Þjóðviljinn
unnið að samstarfi hinna vinn-
andi stétta til sjávar og sveita.
Þjóðviljinn hefur afsláttar-
laust túlkað sjálfstæðiskröfur
þjóðarinnar á sviði stjórnar-
fars, atvinnu og viðskipta.
Hann hefur haft forystu í
þeirri framfarabaráttu ís-
lenzku þjóðarinnar, sem skjal-
fest er orðin i stefnuskrá rikis-
st j órnarinnar.
Engar fangelsanir, engir
brottflutningar, ekkert boð eða
bann hafa nokkru sinni megn-
að að kæfa eða slæva hina
kröftugu rödd Þjóðviljans.
Svo mun og verða framvegis.
Af þessum ástæðum hefur
íslenzk alþýða tekið ástfóstri
við blað sitt, Þjóðviljann.
Hún hefur skilið, hvert skarð
væri fyrir skildi, ef hún ætti
ekki jafn traustan málsvara og
skipuleggj ara í frelsisbaráttu
sinni og Þjóðviljinn er og hef-
ur verið.
Þess vegna hefur alþýðan
livað eftir annað lagt fram fé
af fátækt sinni til þess að Þjóð-
viljinn þyrfti ekki að hætta að
koma út.
Hingað til hefur Þjóðviljinn
verið gefinn út með tapi. Þetta
tap hefur verið bætt upp með
frj álsum framlögum alþýðu-
fólks og óteljandi fórnum
margra karla og kvenna.
En nú er kominn tími til
þess, að alþýðan skapi blaði
sínu slik skilyrði, að Þjóðvilj-
inn komist á sem skemmstum
tíma á fjárhagslega traustan
grundvöll og verði rekinn án
taps.
Frumskilyrði þessa er það,
að Þjóðviljinn eignist eigin
prentsmiðju. .
Til þess að koma upp prent-
smiðju fyrir Þjóðviljann verð-
ur óhj ákvæmilegt að mynda
hlutaféíag um hana.
I þessu skyni er nú hafin
allsherjarfjársöfnun um land
allt til þess að gefa Þjóðviljan-
um sem flest hlutabréf í prent-
smiðj unni.
Og samtímis er hafin hluta-
fjársöfnun meðal þeirra
manna, er vilja stuðla að fjár-
hagslegu öryggi Þjóðviljans.
Sósíalistaflokkurinn snýr sér
því til verkalýðsins og allrar
vinnandi þjóðarinnar með á-
skorun um að gera stórfellt á-
tak til þess að gefa Þjóðviljan-
um prentsmiðju og stíga þar
með fyrsta skrefið að því
marki að gera Þjóðviljann
fjárhagslega sjálfstæðan.
Verkamenn og verkakonur!
Vinnandi þjóð Islands!
Þjóðviljinn er eign Sósíal-
istaflokksins, eign alþýðunnar.
Flokkurinn og alþýðan vaka
yfir Þjóðviljanum sem óska-
barni sínu.
Þjóðviljinn er ykkur dýr-
mætari en svo, að þið megið
við áframhaldandi taprekstri
hans.
Sýnið i verki, að barátta
Þjóðviljans fyrir málstað ykk-
ar hafi ekki verið til einskis
háð.
Sýnið i verki, að það er vilji
fólksins, að Þjóðviljinn verði
ekki aðeins pólitískt heldur og
fjárhagslega sjálfstætl dagbláð
hinnar vinnandi þjóðar Is-
lands.
Miðstjúrn Sameiningarflokks
alþýðu — Súsialistaflokksins.
brenndist all mikið við þá til-
raun.
Húsið Aðalstræti 93 var gam-
alt timburhús 3 hæðir og ris.
A neðstu hæð var bifreiða-
vörudeild Kaupfélags Eyfirð-
firðinga og rakarastofa, en á
hinum hæðunum bjuggu fhnm
fjölskyldur, tvær ungar stúlk-
ur, öldruð kona og skólapiltur.
Ennfremur var stödd í húsinu
sængurkona með nýfætt barn.
Bjó hún hjá ljósmóður, sem
átti heima á rishæð hússins, og
varð móður og barni, ásamt
öðrum íbúum þeirrar hæðar,
nauðuglega bjargað. Við þenn-
an bruna hafa 5 fjölskyldur og
að minnsta kosti 4 einstakling-
ar orðið húsnæðislaus og beð-
ið stórtjón við missi og
skemmdir á húsmunum og
öðrum eignum, sem annað-
livort voru lítið eða alls ekkert
vátryggðar.
Þann 14. þ. m. kl. 11 e. h.
varð annar stórbruni á Akur-
eyri. Kviknaði þá í lnisinu
hótel Gulll’oss. Slökkviliði bæj-
arins tókst með naumindum að
ráða niðurlögum eldsins og
verja nærliggjandi hús. Þó
tókst að slökkva áður en hús-
ið brann til grunna og er það
enn uppi standandi, en mikið
brunnið innan. Húsmunir á
efrihæð brunnu allir inni, en á
neðrihæð var þeim Iijargað
mikið skemmdum.
1 hótel Gullfoss bjuggu 40
manns, þar af voru 2Ó skóla-
piltar.
Ekki er kunnugt um upptök
eldsins.
Bæði þessi hús standa við
sömu götu, hvort rétt hjá öðru.
Húsbruni í Bolungarvík.
13. þ. m. kom eldur upp í
Templarahúsinu í Bolungar-
vík. Eldinn tókst að slökkva
og stendur ytrabirði hússins
uppi, en það skemmdist mikið
að innan, sérstaklega leik-
sviðið.
Ekki er blaðinu kunnugt um
upptök eldsins.
Verðandi
heitir timarit, sem fyrir
nokkru hóf göngu sína á Akra-
nesi. Hlutverk þess er að flytja
persónusögu ýinsi'a merkra
manna og kvenna svo og <ms-
an sögulegan íróðleik, yfirlits-
greinar um heimsviðburði o. fl.
Verðandi kemur þvi í stað
tímaritanna Sunnanfara og Óð-
ins, sem bæði voru mjög vin-
sæl rit á sínum tíma.
Ritstjóri er Ólafur B. Björns-
son, Akranesi, en hinn vinsæli
fræðimaður, Gils Guðmunds-
son, mun skrifa mikið í tíma-
ritið.
Verðandi kemur tvisar á ári
ca. 200 blaðsiður. Árgangurinn
kostar 32 krónur.
Tvær bækur
eru nýkomnar frá Máli og
menningu, Tímaritið þriðja og
síðasta hefti 1944 og fyrsta bók-
in 1945, Innan sviga, skáldsaga
eftir Halldór Stefánsson. Er
þétta fvrsta skáldsagan, sem
Mál og menning gefur út eftir
nútima íslenzkan rithöfund.
Á.