Baldur - 24.03.1945, Blaðsíða 1

UTGEFANDI: SÖSlALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 24. marz 1945
8. tölublað.
\
Hærri laun — Meiri skyldur —
Betri tilhögun opinberra starfa.
Kosningarnap í Finnlandi.
Lýðræðisfylking kommúnista og vinstri sósíaldemokrata
vinnur glæsilegan kosningasigur.
Eitt þeirra stórmála, sem ný-
afstaðið Alþingi afgreiddi, var
settning nýrra launalaga.
Á þessum lögum var fyrir
löngu orðin hin mesta þörf. I
launum opinberra stai'fsmanna
gætti hins mesta ósamræmis og
fjöldi embættismanna, sem
höfðu þýðingarmiklum opin-
berum störfum að gegna, áttu
við hálfgerð sultarkjör að búa,
þótt ekki næðu þau lágmai'ki
almennra verkamannalauna á
atvinnuleysisárunum, eins og
stundum hefur verið haldið
fram.
Hér verður ekki rætt um hin
nýju launalög í einstökum at-
riðum. Um þau verða senni-
lega nokkrar deilur og ái’eið-
anlega má finna á þeim ýms
vansmiði. Þá munu þau auka
útgjöld í’íkissjóðs mjög mikið.
Vesturland telur að sú aukn-
ing muni nema 7 miljónum
króna á ári. Er það allmikil
fjárhæð og mun meiri en upp-
haflega var gert ráð fyrir. En
hvað sem þessum auknu út-
gjöldum í’ikissjóðs liðui', þá
eiga embættismenn rétt á að fá
sæmileg laun. Og það hafa
þeir fengið með þessum lögum,
enda þótt enn kunni að gæta
þar nokkurs ósamræmis.
En um leið og í’íkið hefur
þannig bætt kjör starfsmanna
sinna, getur það gert meiri
kröfur um embættisskyldur
þeirra, og er nú nauðsynlegt,
að lög um réttindi og skyldur
embættismanna vei'ði endur
skoðuð eins og Bandalag
starfsmanna ríkis og bæj a hef-
ur lagt til.
Það nær vitanlega ekki
neinni átt, að menn geti tekið
stórlaun fyrir að gera ekki
neitt, að t. d. menn, sem ráðnir
eru til ákveðinni starfa og eiga
að vinna tiltekinn tíma við
þau, geti vanrækt þau tímun-
um saman, en tekið þó full
laun fyrir störf sín, en þessu
likt mun hafa átt sér stað, bæði
hér i bæ og víðar. Þá kröfu
verður líka að gei’a til embætt-
ismanna, að þeir séu starfi sínu
vaxnii'* og emhætti veitt eftir
starfshæfni manna og lær-
dómi, en ekki pólitik eða vin-
fengi. Ennfremur vei’ður að
krefjast þess að opinberir
starfsmenn taki ekki að sér svo
og svo mörg aukastörf og van-
ræki af þeirn sökum skýldu-
störf sín. Þegar þessir menn
hafa fengið sæmileg kjör, er
sú krafa fullkomlega réttmæt.
Margt fleira mætti nefna um
skyldur embættismanna, en
þessi fáu atriði verða að nægja
til þess að sýxia að hér er þörf
skjótra og róttækra breytinga.
Með setningu launalaganna
virðist hafa vaknað áhugi
ráðamanna þjóðarinnar fyrir
bættu skipulagi á rekstri opin-
berra stofnana. Var á seinasta
Alþingi samþykkt þingsálykt-
unartillaga, þar sem ríkis-
stjórn er falið „að láta nú þeg-
ar fram fara rækilega athugun
og rannsókn á því hvernig
unnt væri að draga úr rekstr-
arútgjöldum i'íkisins og ríkis-
stofnana". I tillögunni er með-
al annars lögð áherzla á að
eftirfarandi atriði verði at-
huguð:
1. Að sameina rikisstofnanir,
yfirstjórn þeirra og rekstur, og
ennfremur að athuga, hvort
unnt væri að draga úr starf-
semi þeirra eða jafnvel leggja
þær niður að einhverju leyti.
2. Að tekin verði í notkun
aukin tækni og hagkvæmari
vinnubrögðum beitt við rekst-
urinn, vélanotkun í skrifstof-
um og við önnur störf, eftir
þvi sem við verður komið.
3. Að komið verði á raun-
liæfu allsherjar eftirliti með
vinnutilhögun og vinnubrögð-
um i skrifstofum ríkisins og
stofnunum þess, enda verði
eftirliti þessu einnig beint að
því að meta og gera tillögur
um starfsmannaþörf í hverri
skrifstofu eða stofnun.
4. Að komizt verði,, eftir því
sem frekast er unnt, hjá eftir-
vinnu í skrifstofum.
5. Að innheimta tolla og
skatta sé gerð einfaldari og
umstangsminni en hún er nú.
Skal athuga sérstaklega, hvaða
formbreytingar á skatta- og
tollalöggjöfinni þyrfti að gera
til þess að ná árangri í því efni.
Með greinargerð þessarar til-
lögu fylgir yfirlit uni ýmsar
opinberar nefndir 1943 og út-
gjöld ríkissjóðs vegna þeirra.
Nefndir þessar voru samtals
52 og útgjöld ríkissjóðs vegna
þeirra námu 2 676 380,00 krón-
um, en talið er að þessi kostn-
aður hafi orðið meiri s. 1. ár.
Ekki hafa enn komið ná-
kvæmar fréttir um úrslit kosn-
inganna til finnska þjóðþings-
ins. Samkvæmt síðustu fregn-
um er þó vitað að Lýðræðis-
fylkingin — kosningabandalag
Kommúnistaflokks Finnlands
og vinstri sósialdemokrata —
hefur unnið glæsilegan kosn-
ingasigur. Atkvæðatölur 18. þ.
m. voru þær, að Lýðræðisfylk-
ingin hafði þá fengið um
359000 atkvæði, en Sósíaldemó-
kratar 368000 atkvæði. Þetta
eru ekki úrslitatölur, en telja
má víst að hlutföll milli þess-
ara flokka breytist ekki vgru-
lega, og er búist við, að Lýð-
ræðisfylkingin fái 50 þing-
menn en sósialdemokratar 52
eða 53.
Alls greiddu 1300 000 manns
atkvæði í kosningunum.
Um atkvæðamagn annara
flokka, en þessara tveggja, er
það kunnugt, að Bændaflokk-
urinn hafði 254000 atkvæði og
Sænski fólksflokkurinn rúm-
lega 100 atkvæði.
Þessi kosningasigur finnsku
Lýðræðisfylkingarinnar er
mjög glæsilegur, þegar þess er
gætt að hún er aðeins fárra
mánaða gömul, stofnuð af
Komniúnistaflokki Finnlands,
vinstri mönnum úr Sósíal-
1 lok s. 1. mánaðar sam-
þykkti stjórn og trúnaðar-
mannaráð verkalýðsfélagsins
Baldur að segja upp kaup-
gjaldssamningum við atvinnu-
rekendur og yar þeim tilkynnt
uppsögnin á tilsettum tíma.
Síðan hefur ekkert um þessi
mál lieyrzt. Fundir hafa ekki
verið haldnir, hvorki i trúnað-
arráði né fagfélaginu, og ekk-
Margar af þessum nefndum
eru með öllu óþarfar og sést á
þessu, að „margt er rotið i ríki
Dana“.
Hér er þvi brýn þörf á skjót-
um umbótum, og einmitt með
bættri tilhögun og niðurfelling
óþarfa útgjalda í opinberum
rekstri á að vinna upp aukin
útgjöld ríkissjóðs vegna launa-
laganna.
demokrataflokknum og sex
þingmönnum, sem voru settir
í fangelsi fyrir að mótmæla
stríðinu gegn Rússum.
Allt frá 1918, er hvítliðar
sigruðu í Finnlandi og þar til
Finnar sömdu um vopnahlé
við Rússa s. 1. 'ár, hefur
finnski Kommúnistaflokkur-
inn verið bannaður. Flokkur-
inn hefur því orðið að starfa
leynilega síðastliðin 27 ár og
félagar hans sætt hinum
grimmustu ofsóknum, fangels-
unum og pyndingum af hálfu
■finnskra valdhafa. Þrátt fyrir
það hefur flokkurinn alltaf
starfað af miklum dugnaði og
fórnfýsi og sýnir þessi glæsi-
legi kosningasigur ánægju þess
starfs.
Finnski Sósíaldemokrata-
flokkurinn hefur tapað mjög
við þessar kosningar, og aftur-
haldssamasti hluti hans, Tann-
er og hans lið, treysti sér ekki
til að vera í kjöri. Bendir þetta
til þess, að finnsk alþýða hafi
fengið nóg af leiðsögn þessa
flokks, og þess sé ekki langt
að bíða, að spádómur Sigurð-
ar Einarssonar, í kvæðinu
Sordavala, rætist:
„Þá rennur ykkar dagur,
liinir rauðu hanar gala. Þá
rístu á fætur Sordavala“.
ert verið gefið upp um hvaða
kröfur muni verða settar fram.
Almennt er þó álitið að grunn-.
kaup eigi nú að hækka hér
upp í Dagsbrúnar taxta, og
hefði það gjarnan mátt vera
fyr. Það er harla lítil sann-
girni í því, að kaup sé mun
lægra hér en í Reykjavík eða
í smáþorpum eins og Eyrar-
bakka, Stokkseyri, Selfossi,
Hveragerði og víðar sunnan-
lands.
Þvi er oft haldið fram að
atvinna minnki með vaxandi
kaupi. En reynslan hefur sýnt,
að svo er alls ekki. Má því til
sönnunar benda á það, að at-
vinna hér á Isafirði hefur alls
ekki verið meiri en á þeim
stöðum, sem kaup er hærra, og
fleiri dæmi mætti nefna, sem
afsanna þessa kenningu og
Framhald á 4. síðu.
Hvað líður kaupgjaldssamningunum ?