Baldur - 24.03.1945, Blaðsíða 3

0
B A L D U R
------------pr--
31
Fróttir og frásagnir.
Samningar um sölu sjávarafurða til Englands.
Hagalín klýfur Rithöfundafélag Islands og stofnar annað.
Ríkisútgáfa kennslubóka. Flugmálastjóri.
íslendingar komnir heim.
B A L D U R (Vikublað)
Árgangur kostar 10 krónur
Gjalddagi 1. júlí
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór Ólafsson
Ritstjórn og afgreiðsla:
Odda, Isafirði,
Pósthólf 124
Mjólkurframleiðsla
og mjólkurilutningar.
1 fundargerð sýslunefndar
V.-lsafj arðarsýslu, sem birt er
hér í blaðinu i dag, er frá því
sagt, að sýslunefndin hafi
samþykkt, eftir beiðni ön-
firzkra bænda, að fela oddvita
sýslunefndar að vinna að því
í samstarfi við bæj arstj órn Isa-
fjarðar, að teknar verði upp
•vikulegar ferðir til mjólkur-
fíutninga milli Isafjarðar og
önundarfjarðar þann tíma árs,
sem Breiðadalsheiði er ekki
bílfær.
Þarna er hreyft miklu nauð-
synjamáli, bæði fyrir bændur
í önundarfirði og okkur Is-
firðinga.
1 önundarfirði eru, að kunn-
ugra manna áliti, mj>ög góð
skilyrði til mj ólkurframleiðslu,
en samgönguvandræðin við að-
almarkaðsstaðinn, Isafjörð,
eru þar, eins og viðar hér á
Vestfjörðum, þrándur í götu.
Eftir að bílvegur kom yfir
Breiðadalsheiði mun mjólkur-
framleiðsla i önundarfirði
eitthvað hafa aukist, en sú
aukning gat ekki orðið mikil,
vegna þess að vegurinn er ekki
fær nema 2—3 mánuði á ári,
og bændur gátu ekki horfið til
aukinnar nautgriparæktar upp
á þau bíti að sitja uppi með
mjólkina mestan hluta ársins
Með því að taka upp mjólk-
urflutninga allt árið, eins og
sýslunefnd leggur til, væri að
nokkru leyti bætt úr þessum
vandkvæðum.
Því fer þó fjarri að þar með
séu mjólkurvandræðin endan-
lega leyst. Mjólk, sem safnað
er saman allt að. viku, er tæp-
lega boðleg neyzlumjólk nema
í mestu vandræðum, og má í
því sambandi geta þess, að
mjólkurbúin í nánd við
Reykjavík taka alls ekki
tvegg j a. sólarhringa gamla
mjólk. Mjólkin i Reykjavik er
þó ekki talin lostæti, hvað þá
ef hún væri yiku gömul eða
meira.
Varanleg bót á þeim mjólk-
urskorti, sem hér er ár eftir ár,
fæst ekki fyr en bílvegur er
kominn frá Isafirði og til
næstu staða, Álftafjarðar og
Bolungarvikur. En meðan
þessir vegir koma ekki, verður
auðvitað áð nota sjóleiðina til
mjólkurflutninga og haga þeim
þannig, að neyzlumjólk sé
flutt daglega frá þeim stöðum,
sem næstir eru bænum, en
hagnýta aftur á móti þá mjólk
SAMNINGAR um sölu á
frystum fiskflökum og löndun
á ísvörðum fiski í Brellandi
voru undirritaðir 8. þ. m. af
brezka matvælaráðuneytinu og
samninganefnd utanríkisvið-
skipta.
Hefur þannig verið samið
um sölu á þessa árs fram-
leiðslu af frystum og ísuðum
fiski til Englánd að undan-
skildu litlu magni, sem heim-
ilt er að ráðstafa til ánnara
landa.
SÖLUVERÐ á öllum fisk-
tegundum er hið sama og s. 1.
ár, en bolfislc skal flaka þann-
ig að þunnildi séu að mestu
skorin af. Verð á frystum
hrognum er nokkru lægra en
í fyrra.
GREIÐSLUSKILMÁLAR eru
að því leyti hagkvæmari selj-
endum en áður var, að ef fisk-
urinn er ekki afskipaður innan
3ja mánaða greiðir kaupandi
85% af andvirðinu og afgang-
inn 15% við afskipun, en allur
til vinnslu, sem flutt eijengra
að. Með slíkri skipan á mjólk-
url'lutningum ætti að vera hægt
að útvega Isfirðingum nokkurn
veginn næga neyzlumjólk og
bæta að verulegu leyti úr þeim
skorti, sem hér er á smjöri,
skyri og öðrum mjólkurvörum.
Þessi tilhögun á mjólkur-
flutningunum ætti á engan
hátt að draga úr kröfunni um
bættar samgöngur á landi. Að
framkvæmd þeirra ber .vitan-
lega að róa öllum árum. En
bætt skipulag á mjólkurflutn-
ingunum nú þegar er trygging
fyrir aukinni ræktun og þá um
leið meiri nautgriparækt í
sveitum bér nærendis, og verð-
ur þá þörfin á bættu vegasam-
bandj við Isafjörð ennþá
brýnni en nú er.
En þessi mál verða ekki
leyst nema með náinni sam-
vinnu bænda og bæjarbúa og
samvinnu bænda innbyrðis, er
tryggði bændum, er framleiða
vinnslumjólk ekki verri af-
komu en hinum, sem neyzlu-
mjólk selja.
Með því, sem hér hefur ver-
ið sagt um þessi mál, er alls
ekki verið að draga úr nauð-
syn þess að samið verði við ön-
firðinga um mjólkurflutninga
allt árið, heldur er hér hent á
nauðsyn þess að þetta vanda-
mál, mjólkurleysið hér á Isa-
firði, sé tekið til rækilegrar at-
hugunar og þeir, sem hlut eiga
að máli, vinni saman að lausn
þess.
fiskurinn sé að fullu greiddur
31. jan. 1946. Kaupandi greiðir
geymslugjald 30 krónur á tonn
fyrir þann fisk sem verið hef-
ur 3 mánuði eða lengur i
geymslu, þó ekki fyr en 1. októ-
ber 1945.
Ráðgert er að nokkuð af
hraðfrystafiskinum verði selt
til Frakklands og Hollands.
SlLDARLYSI, SlLDAR- OG
FISKIMJÖL, sem framleitt
verður og flutt út á þessu ári,
hefur ennfremur verið selt.
Söluverð er sama og s.l. ár að
því viðbættu að fiskimjölið er
selt sama verði og sildarmjöl-
ið. *
ÞESSIR SAMNINGAR hafa,
að vonum, vakið mikla og al-
menna ánægju. Menn höfðu
óttast að sjávarafurðir myndu
lækka verulega í verði á þessu
ári og gengu spádómar, eða
jafnvel óskir um að svo yrði,
fjöllunum hærra. Af sliku hef-
ur, sem betur fer, ekki orðið,
og hafa allar hrakspár og ósk-
ir um yfirvofandi hrun orðið
höfundum sínum til háðungar.
*
RITHÖFUNDAFÉLAG IS-
LANDS hélt aðalfund 20. þ.
m. A fundinum gerðust þessi
tíðindi: I formannssæti voru
tveir í kjöri, rithöfundarnir
Halldór Stefánsson og Guð-
mundur Gíslason Hagalín,
„prófessor“. Halldór var kos-
inn með 15 atkvæðum, H^galin
fékk 10 og 1 seðill var auður.
1 önnur stjórnarsæti var kosið
í einu hljóði og skipa þau
þessir: Ritari Snorri Hjartar,
gjaldkeri Lárus Sigurbjörns-
son og meðstjórnendur Ilall-
dór Kiljan Laxness og Magnús
Ásgeirsson.
„PRÓFESSOR“ HAGALlN
kvaddi sér þar næst hljóðs, las
hann yfirlýsingu frá sér og 11
öðrum rithöfundum, þar sem
þeir tilkynntu brottför úr fé-
laginu og boðuðu að annað
rithöfundafélag yrði bráðlcga
stofnað. Er prófessorinn hafði
lokið þeim lestri marseraði
hann, og þau tíu saman, af
fundi, en það voru auk sjálfs
foringjans, Ármann Kr. Ein-
arsson, Davíð Stefánsson, Elín-
borg Lárusdóttir, Friðrik A.
Brekkan, Gunnar M. Magnúss,
Jakob Thorarensen, Kjartan
Gíslason, Kristmann Guð-
mundsson og Sigurður Helga-
son.
Tveir, sem úr félaginu fóru'
voru ekki á fundi, þeir Óskar
Aðalsteinn Guðjónsson og Þór-
ir Bergsson.
Aðrir fundarmenn, 16 að tölu,
sátu eftir og héldu fundar-
störfum áfram.
1 Rithöfundafélagi Islands
munu hafa verið milli 40 og
50 menn.
Nánar fregnir af þessum at-
burðum hafa enn ekki komið.
Þó hefur það frétzt af fund-
inum, að þegar formannskjöri
var lokið liafi Friðrik Á.
Brekkan fyrv. formaður til-
kynnt að þeir Hagalíns menn
tækju ekki frekari þátt i
stj órnarkosningunni, og voru
aðrir stjórnarmenn því kosnir
1 einu hljóði.
Þeir tólf, sem úr félaginu
fóru, hafa nú stofnað nýtt rit-
liöfundafélag, sem hlotið hefir
nafnið Félag íslenzkra rithöf-
unda, og er „prófessoi’inn41
auðvitað formaður þess;
UM ORSÖK þessa klofnings
hafa engar upplýsingar fengist
enn þá. Hinsvegar er það ljóst,
að Hagalín hefir undirbúið
hann fyrirfram, eins og bezt
sézt 'á því að undir yfirlýsing-
una skrifa tveir menn, sem
ekki voru á fundinum, og ann-
ar þeirra handgenginn Haga-
lín.
Við Isfirðingar getum ósköp
vel skilið orsökina. Haga-
lín gat vitanlega eklci un-
að því lengi að vera valdalaus
í Rithöfundafélagi Islands,
maður, sem treður sér í valda-
sæti í öllum félögunx og sam-
tökum, hvort sem liann er þar
löglegur félagi eða ólöglegur,
og getur ennfreimir ekki verið
að hin alkunna ástríða kratans
að kljúfa öll félög, senx hann
hefur ekki meii'ihluta í, hafi
einnig verið hér að verki.
*
ÞESSIR lSLENDINGAR eru
fyrir nokkru komnir lieinx frá
Svíþjóð: Dr. Sigurður Þórar-
insson jarðfræðingur, Sigui-ður
Jóhannesson verkfræðingui',
Þoi'bjöx’n Sigui’geirsson mag-
ister, Ásgeir Einarsson, Regína
Metusalemsdóttir og Sölvi
Blöndal hagfræðingur.
Láta þau vel yfir dvöl sinni
í Svíþjóð og liðan Islendinga
þar.
*
MENNTAMÁLARÁÐHERRA
liefur skipað eftirtalda menn í
eftirlitsnefnd með ríkisútgáfu
kennslubóka:
Sigui’ð Thoi’lacius, skóla-
stjóx’a, Steinþór Guðnxundsson,
kennara, og Sveinbjörn Sigur-
jónsson, magister.
Ennfremur hefur sami ráð-
heri’a sett dr. Björix Sigfússon
háskólabókavöi’ð í stað dr.
Einars ólafs Sveinssonar, senx
nú gegnir prófessorsembætti i
íslenzkum fræðum við lláskóla
Islands fyrir prófessor Sig-
urðar Norðdal, seixx feixgið bef-
ur frí frá þeinx störlum.
*
ERLING ELLIINGSEN, verk-
fx’æðingur hefur vei’ið skipaður
flugmálast j óx’i.