Baldur - 26.05.1945, Qupperneq 1
UTGEFANDI: SÖSlALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 26. mai 1945
14. tölublað.
Jo"!n !al|!nT" Ísíirðingarþnrfaað eignast togara
1 dag eru 100 ár liðin síðan
„lista-skáldið góða“, Jónas
Hallgrímsson, andaðist.
1 tilefni a'f því hefst annað
þing Félags íslenzkra lista-
manna í Reykjavík í dag og
verður lielgað minningu
skáldsins.
Á fæðingarstað skáldsins,
Hrauni í öxnadal, verða há-
tíðahöld í tilefni þessa aíinæl-
is og víðar um land minnist
þjóðin þessa hugljúfa lista-
skálds.
Jónas Hallgrímsson er af öll-
uui, sein um það eru dómhær-
ir, talinn i'remsta skáld IsJend-
inga á síðari tínnim. Áhrif
lians í íslenzkum hókmenntum
er meiri en i'Iesla eða allra ís-
lenzkra skálda, og liefur þeirrá
gætt allt til þessa dags.
„Cr fjörugu máli fegri sprett
fékk ei neinn af sveinum;
hjá þér hæði lipurt og létt
lá það á kostum hreiniun“,
kvað Grxmur Thomsen unft Jón-
as og í minningargrein um
hann í Fjölni 1846 er svo að
orði komist:
„Það, sem el’tir liann liggur,
mun lengi lmlda uppi nafiii
lians á Islandi, og hem lionum
vitni, hetur en vér eruin fær-
ir um; en svo ágætt sem margt
af því er, má þó fullyrða, að
flest af því komist í engan sam-
jöfnuð við það, sem í lionum
bjó, og að það geti ekki sýnt
tii hlítar, hvílíkur hann var
sjálfur í raun og veru“.
Meðan islenzk tunga er töl-
uð munu kvæði Jónasar lesin,
lærð og sungin. hjóðin mun á
öllum öldum geta sagt með
skáldinu Ilalldóri Kiljan Lax-
ness:
„Cr lundi heyrði eg hvar
hulduljóð sungið var;
fannst mér ég þekkti þar
þann sem sló kordurnar:
alheill og orðinn nýr
álfurinn liörpu knýr,
ástvínur enginn jafn
alfari úr Kaupiuhafn“.
Hætti íslenzka þjóðin að
kannast við ljóð Jónasar og
hlýða, er þessi „ástvinur eng-
um jafn“ knýr liörpuna, hætt-
ir hún að vera íslenzk þjóð.
-------0-------
á bæjarstjórnarfundi - 18.
þ. m. fluttu hæjarfulltrúarnir
Haraldur Guðmundsson og
Högni Gunnarsson svohljóð-
andi tillögu, og var samþykkt
að vísa henni til hæjarráðs:
„Með tilvísun til þess, hve
fj árhagsáætlun bæjarins fyrir
árið 1945 er rúm, virðist harla
lítil ástæða til þess að liækka
hana um 138 500,00 (10% fyrir
vanhöldum) og auk þess kr. 24
þúsund (eða 1,733%) einkum
þegar þess er gætt að undan-
gengin ár hefur útsvarsinn-
heimtan verið með ágætum.
En þar sem niðurjöfnun er
nú lokið og jafnað iiel’ir verið
niður kr. 1 517 500,00 kr. (kr.
233 000,00 meira en 1944),'-
ályktar hæjarstjórn að i'engnu
samþykki Félagsmálaráðherra
að láta niðurjöfnunina standa
óbreytta, enda samþykkir hún
jafnframt að af álagningsupp-
hæðinni verði lagðar fram nú
á þessu ári kr. 250 000,00 — tvö
hundruð og i'immtíu þúsund
krónnr — tii stofnunar logara-
l'élags hér í bæ, enda liali bæj-
arstjórn l'orgöngu uin stofnun
félagsins og beiti sér fyrir
hlutafjársöfmm, og sæki þegar
til Nýbyggingarráðs um einn
til tvo nýtízku togara“.
Að þessu sinni er aðeins
liægt að gera stuttlega grein
i'yrir þessu stórmáli. I’ó skal
hér drepið á nokkur veigamikil
atriði.
Nú er mikið talað um ný-
sköpun atvinnulífsins og menn
almennt stórhuga á því sviði.
Hér hjá okkur Isfirðingum
lilýtur þessi nýsköpun að bein-
ast að aðalatvinnuvegi okkar,
sjávarútveginum, og þá aðal-
lega að aukningu skipastólsins.
Nú þegar hai'a, eins og kunn-
ugt er, verið gerðar ráðstafan-
ir til að fá l'imm 80 lesta vél-
háta hingað til bæjarins og
hefðu 1 eða 2 þeirra komið
liingað fyrir síldveiðar r sum-
ar, ef okkur óviðráðanleg at-
vik hefðu ekki tafið smíði
þeirra.
Með þessu hefur verið stigið
mikilvægt s[)or í rétta átt livað
bátaútvegmlm viðkemur.
En það er ekki nóg. Ctvegs-
bær eins og Isafjörður þarí' að
eiga sem fjölbreyttastan skiþa-
stól. Héðan þarl'að gera út log-
ara, einn eða fleiri. Reynslan
hefur sýnl að togaraútgerð er
mjög arðsöm hér á Vest-
fjörðum, eins og best hefur
sýnt sig á Patreksfirði, og að-
staða Isafjarðar er engu verri
á því sviði. Eins og allir vita
stunda togararnir mestan hluta
ársins veiðar sínar hér fyrir
Vestfjörðum, og sýnist því
miklu eðlilegra að flestir
þeirra eigi heldur lieima þar
en í Reykjavik eða Hafnar-
firði, eins og nú er. Cm þetta
munu allir geta verið sam-
mála cnda er það álit l'Iestra,
sem einhverja þekkingu og
reynslu liafa í úlvegsmálum, að
togaraútgerð muni vera mjög
arðvænleg atvinnugrein hér á
Isafirði.
Hér í blaðinu hefur marg
sinnis verið’ sýnt fram á hverl
tjón bæjarfélágið og bæjarhú-
ar biðu við það, að togarinn,
sem hér var, var seldur burt
úr bænum. Ot í þá sálma verð-
ur ekki i'arið hér.
Einhverjir numu koma íneð
þá mótbáru, að ekki verði
hægt að fá hér áhöfn á togara,
og ei' það takist þá verði það
á kostnað bátaútvegsins. Þeim
niönnum, sem þetta lialda,
skal aðeins á það bent, að það
væri engin goðgá þó fólki fjölg-
aði hér eitthvað meira en ver-
ið hefur undan farið, en sú
fjölgun getur því aðeins orðið
að skilyrði lil nægrar atvinnu
séu fyrir liendi.
Þá er rétt að drepa lítillega
á fjárhagshliðina, en að þessu
sinni cr ekki tækifæri til að
gera það eins rækilega og
þyrfti.
Þegar fjárhagsáætlun var
lil iimræðu í vetur, var sýnt
i'ram á það með rökum að hún
væri 220 þús. krónum ol’ há.
Það er að segja útsvörin liel'ði
mált lækka um þessa upphæð
eða, el’ sú leið hefði ekki verið
farin, verja henni til nýrra
framkvæmda, t. d. togaraút-
gerðar. Þá hefur það sýnt sig
að fjárhagsáætlun s.l. árs var
mjög rúm og hefur bærinn
getað greitt stórl'é upp í eldri
skuldir umfram það sem áætl-
var. Það er því engin fjar-
stæða, að bærinn geti lagt
fram 250 þúsnnd krónur til
togaraútgerðar á þessu ári.
Þá var því mjög haldið fram,
þegar togarinn Skutull var
seldur, að bæjarfélagið væri
miklum mun færara til að
styrkja alvinnuí'ramkvæmdir í
bænum en áður, og þvi bein-
línis lofað að svo skyldi gert.
Reyndar hefði bæjarfélagið
verið langtum færara til að
styrkj a atvinnuframkvæmdir,
ef þessi togari hefði ekki ver-
ið seldur, en hvað sem því líð-
ur, þá er sjálfsagt að ganga
eftir þessum loforðum. Nú er
rétti tímiun til að slayda við
þau.
Fjárupphæð sú, sein nefnd
er í tillögunni, hrekkur vitan-
lega skammt til kaupa á cin-
um nýtízku togara, livað þá
fleiri, enda er það skýrt tekið
fram, að hún sé l'ramlag hæj-
arius til að stofna togaraútgerð-
arfélag, kemur ]>ví til kasta
einstaklinga í bænum að leggja
l'ram fé á móti, lánstofnana
um lánveitingar og Nýbygging-
arráðs og ríkisstjórnar um alla
l'yrirgreiðshi. Hvernig þessir
aðilar bregðast við, verður hér
ekki sagt, en ólíklegt er, að
þeir verði þar Þrándur í Götu,
el' bæjarstjórn lætur ekki sití
eftir liggja.
Cm afstöðu bæjarráðs til
málsins skal lieldur engu spáð.
Engin andmæli gegn tillögunni
komu frairi' á fundinum. Það
er því líklegt að málið verði
vandlega athugað í bæjarráði
og bæjarstjórn beri gæfu til að
hrynda því í lramkvænul. Að
óreyndu verður ekki öðru trú-
að.
--------0--------
Hátiðahöld 17. júní.
Hæjarfulltrúarnir Ilaraldur Guð-
mund.sson og Högni Gunnarsson
flultu svohljóðandi lillögu á sein-
asta bæjarstjórnarfundi:
, „Bæjarstjórn samþykkir að gang-
ast fyrir hátiðahöldum þjóðliátíð-
ardaginn 17. júní nú og framvegis
og kýs þriggja manna fram-
kvæmdanefnd í því skini, og leili
lnin aðstoðar félaga í hænum til
þess að gera daginn sein hátíðleg-
astan og almennastan.
Hagnaði lýðveldishátiðarinnar
1944, ásamt væntanlegum liagnaði
nú og i framtíðinni, verði varið til
að skipuleggja og prýða úti-
skemmtistað fyrir bæjarhúa við
Stórurð“.
Tillögunni var vísað til bæjar-
ráðs.
Iþróttafélögin hér, Hörður og
Vestri, hafa skipað fjögra manna
17. júní nefnd, sem eiga að starfa i
samráði við stjórn I. B. I. Mun
hæjarráð leita samvinnu við félög
o. fl. um undirhúning og þátttöku
hálíðalialdannu.
Tekjur uinfrain útgjöld af lýð-
veldisliátiðinni 17. júní 1944 nema
1607,05 krðnum.