Baldur - 29.06.1945, Blaðsíða 1

TJTGEFANDI: SÖSlALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 29. Júní 1945
19. tölublað.
Ösannindin um Kaupfélag
Siglfirðinga.
Eins og.vænta mátti hefur
Skutull nú gerzt þátttakandi í
rógsherferð þeirri, sem l)löð
Alþýðuflokksins, Framsóknar-
flokksins og Sjálfstæðisflokks-
ins á Siglufirði og viðar, liófu
í vor gegn Kaupfélagi Siglfirð-
inga, í þeim tilgangi að þessi
Breiðfylking næði meirihluta á
aðalfundi félagsins.
Með tilvitnun í eitthvert
norðlenzkt blað reynir Skutull
að sanna, að rekstur K. F. S.
hafi verið í hinni mestu óreiðu
í höndum sósíalista s. 1. ár.
Dæmi þau, sem Skutull nefnir
máli sínu til stuðnings, eru
þessi:
Það fyrsta: Að vörurírnun
hjá félaginu liafi á s. 1. ári
nuinið 11% eða 130 þús. kr.
Það er rétt, s. 1. ár var ó-
venjumikil vörurírnun í mat-
vöru og vefnaðarvörubúð K.
F. S., en hún nam ekki helm-
ing • þeirrar úpphæðar, sem
Skutull nefnir, lieldur 3,88% í
annari og 5,87% ,í hinni. Auk
þess hefur komið í ljós, að
1943 var vörurírnun hjá félag-
inu 25000,00 kr. meiri en liald-
ið vái', en það ár voru sósíal-
istar í minnihluta, í félaginu,
svo að ekki Verður þeim um þá
vörurírnun kennt.
Allt er nú gert til þess að
komast fyrir orsakir þessarar
óeðlilegu vörurírnunar, og er
stjórn kaupfélagsins það engu
minna áliugamál en öðrum fé-
lagsmönnum, að hið sanna
komi í ljós, enda mun sú rann-
sókn sýna, að hún hefur hér
hreinan skjöld.
En Skutull má gjarnan
minna á það, að deildarstjór-
inn í annari búðinni, sem
vörurírnun varð í, er einn af
dyggustu fylgifiskum Alþýðu-
flokksins á Siglufirði og dug-
legasti smali Breiðfylkingar-
innar fyrir aðalfundinn í vor.
Það er fjarri Baldri að bcra
þessum manni nokkurn óheið-
arleik á brýn. En vilji Skutull
fá sannar upplýsingar um
vörurírnunina í þessari búð K.
F. S., væri ekki» óeðlilegl að
liann'sneri sér til þessa manns,
og hvað' hefð'i Skutull og þessi
blöð sagh ef sósíalisli liefði
stjórnað í þessari húð K. F. S.,
en t. d. Alþýðuflokksmenn eða
Framsóknannenn hafl meiri-
hlula í stjórn félagsins-.
Vegna þessarar vörurírnun-
ar segir Skutull að K. F. S.
liafi tapað á einu mesta veltu-
ári íslenzkrar verzlunar og
muni nær ekkert hafa greitt í
eigin sjóði eða til félagsmanna.
Samkvæmt reikningsupp-
gjöri vay hreinn tekjuafgang-
ur s. 1. ár 33000,00 kr., auk þess
hafa sjóðir félagsins aukist um
50.000,00 kr. á árinu.
.Þótt þessi hagnaður sé lítill
er það fjarri öllu sanni að fé-
lagið hafi tapað og hvað eignir
snertir stendur hagur þess með
blómá.
Það annað, sem Skutull
nefnir, er að á s. 1. ári hafi
maður, sem enga Itóldialds-
þekkingu liefur, verið ráðinn
bókhaldari hjá félaginu, og af
þeim sökiun muni bókfærsla
hjá því vera í megnasta ólagi.
Baldur getur fullyrt eftir
margfalt ábyggilegri heimild-
um en Skutli og þeim blöðum,
sem hann vitnar í, að þessi
maður ér liinn ágætasti og hæf-
asti starfsmaður og árásir þess-
ar algerlega ómaklegar.
Það þriðja, sem Skutull
fræðir lesendur sína á, eru
kaup K. F. S. á síldarsöltunar-
stöð Db. Ingvars Guðjónsson-
ar, gróðurhúsaræktun þess við
svonefnda Gilslaug í Fljótum
og kaup þess á vörum hjá
tveimur verzlunum á Siglu-
firði.
Söltunarstöðina segir Skutull
að reki félagsskapur, sem Þór-
oddur Guðmundsson sé aðal-
maður í og eigi þar með að
girða fyrir að félagið geti grætt
á rekstri hefinar, en kommún-
istar að fleyta í jjess stað allan
rj ómann.
Hér er mjög halíað réttu
máli.
Stöðin var að vísu keypt háu
verði, en ])ó ekki hærra en það,
að hægt yæri að selja hana,
hvaða dag sem er, sama verði,
vog fengju færri en vildu.
K. F. S. á helming hlutabréf-
anna í félagi pví, sem rekur
stöðina, hinn hlutann eiga um
60 félágsmenn. Þessi tiihögun á
rekstrinum var höfð, vegna
j)ess að viðurhluta mikið þótti
að kaupfélagið eitl hefði alla
áhættu af rekstri stöðvarinnar,
ef illa færi eins og mörg dæmi
eru til um jafn áhættusamá at-
vinnugrein og síldarsöltun. Af-
leiðingin verður auðvitað sú,
að Kaupfélagið.fær ekki nema
helming gróðans,' ef vel geng-
ur, en ef illa fer, tapar það
aldrei nema því, sem það liefur
lagt fram í hlutafé.
Sannleikurinn um Gilslaug
er þessi: Framsöknarmaður úr
Reykjavík mæltist fil þess við
forstjóra K. F. S. Alþýðu-
flokksmanninn Sigurð Tómas-
son, að félagið stofnaði til gróð-
urhúsaræktunar með sér, og
benti á jörðina Gil í Fljótum
sem lientugan stað til þeirrar
starfrækslu, en þessa jörð á
Þóroddur Guðmundsson.
Síðan var stofnað félag til
lTamkvæmda, og var Iv. F. S.
j)átttakandi ásamt nokkrum
öðrum einstaklingum. Þórodd-
ur á þar 1000 kr. í hlutabréf-
um, sésl af þvi liversu mik-
illa hágsmuna hann hefur*
þar að.gæta. Meðal þeirra cr
hlutafé lofuðu voru alþýðu-
flokksforingjarnir . Erléndur
Þorsteinsson og Ölafur Guð-
mundsson, en báðir hafa neit-
að að greiða lofað framlag og
verða sennilega knúðir til þess
með dómi.
Félagið leigði síðan land og
lieitavatnsréttindi hjá Þ. G.
fyrir 300,00 kr. á ári í 50 ár.
Eitt siglfirska blaðið sagði leig-
una 20000,00 kr. og sésl á því
að liðugt er krítað um þetta
mál.
Fyrsta starfsárið varð félag-
ið fyrir því óliappi að gróður-
húsin fuku, auk j)ess reyndist
Framsókna rmaðuri n n f yrr-
nefndi, sem átti að sjá um
reksturinn, lítt hæfur til þess.
Af þessum ástæðum varð tap
á rekstrinum.
Nú liafði Iv. F. S. lagt í þetta
18 þús. kr. og var í ábyrgð fyrir
30 þúsuntlum króna. Eina ráð-
ið til j)ess að þetta fé tapaðist
ekki alvcg var að koma fyrir-
tækinu á réttan kjöl aftur, ef
mögulegt væri.
Tveir i stjórn fyrirtækisins,
Þóroddur og Kristján Sig-
tryggss. gengu í ábyrgð fyrir
láni til að endurbyggja húsin
og réðu hæfan starfsmann að
fyrirtækinu, sá þriðji i stjórn-
inni Aljiýðuflokksmaðurinn,
Kristján Sigurðsson á Eyri,
vildi ekkert gera, enda þótt sá
maður hefði ])á trú á jæssu
fyrirtæki í upphafi, að hann
færi fram á að tvöfalda hluta-
fé sitt í því.
Til jæss að koma starfræksl-
unni í viðunandi liorf jmrfti að
fá meira hlutafé. En þegar eft-
ir j)ví var leilað 'gerðu breið-
fylkingarmennirnir Kristján á
Eyri o. fl. allt sem þeir máttu
til að spilla því að fé fengist og
reyndu að koma fyrirtækinu á
kné, enda þótt vitað væri að
Kauplelagið tapaði á því stór
fé.
Gm vörukaupin, sem Skut-
ull nefnir, er það að segja, að
Þ. G. greiddi ekki atkvæði um
þau, aftur á móti mælti einn af
hreiðfylkingarmönnum mjög
fast með þeim.
Hér hafa nú verið hrakin
nokkur helztu ósannindin, sem
Skutull er að japla eftir öðrum
blöðum. En hann talar líka um
það af miklum fögnuði, að
sósíalistar á Siglufirði séu að
lapa þar öllu fylgi. Það sanna
er, að Sósíalistaflokkurinn hef-
ur nú meira fylgi en nokkur
annar flokkur á Siglufirði, það
sýndi einmitt kaupfélagskosn-
ingin. Breiðfylkingarflokkarn-
ir þrír sameinaðir fengu aðeins
30—40 atkvæða meirihluta í
félagi, sem telur um 700 félags-
menu.
Um ofbeldisverkin, sem
Skutull segir að framin hafi
verið í K. F. S., er þetta að
segja:
Breiðfylkingarmenn ætluðu
sér að j)verbrjóta samvinnu-
lögin með j)ví að. kjósa alla
stjórn Kaupfélagsins í einu og
höfðu í frammi ýmsar aðrar
lögleýsur. Þessi lagabrot tókst
að hindra, aðalfundi var frest-
að og nefnd kosin til að leita
sætta með aðilum. Sættir urðu
ekki. — Breiðfylkingarmenn
vildu ekki beygja sig fyrir lög-
um félagsins eða landslögum,
en stofnuðu til beinnar klofn-
ingsstarfsemi innan félagsins.
Þeir, scm hindra vildu að fé-
lagið yrði þannig eyðilagt, sáu
j)á ekki annað ráð en að víkja
nokkrum verstu skemmdar-
vörgunum og rógberunum úr
féjaginu, og var það gert. Slíkt
var naúðvörn félagsins.
Að lokum skal j)ess svo get-
ið, að ])að eru harðsvíraðir
samkeppilismenn, eins og Sig-
urður Kristjánsson, kaupmað-
ur, Halldór Kristinsson, héraðs-
læknir, o. fl. sem forustuna
hafa í jiessari Breiðfylkingu.
Það eru þessir menn, sem
Skutull og önnur blöð af sama
sauðahúsi telja hina einu og
sönnu samvinnumenn.
------0-------
E .S’./ A
er fyrir nokkru komin til
Kaupmannahafnar. Var komu
skipsins jiangað tekið al' mikl-
um fögnuði og mikið um hana
ritað i dönsk blöð.