Baldur - 10.07.1945, Page 1
UTGEFANDI: S OSl ALIST AFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 10. júlí 1945
20. tölublað.
Bræðslnsíldaryerðiö í sumar.
Stjórn síldarverksmiðja rík-
isins ákvað 2. þ. m. að síldar-
verðið á þessu sumri skyldi
vera kr. 18,50 fyrir málið, fast
verð, en þeir, sem óska held-
ur að leggja síldina upp til
vinnslu, fái 85% af þessu
verði, eða kr. 15,73 útborgað
við afhendingu en endanlegt
verð eftir uppgjöri.
Verksmiðjustjórnin varð ekki
sammála um tillögur sínar til
rikisstj órnarinnar um sildar-
verðið i sumar. Meirihluti
hennar, Þormóður Eyjólfsson,
Jón Þórðarson, Sveinn Bene-
diktsson og Erlendur Þor-
steinsson lögðu til að verðið
yrði kr. 18,00 fyrir málið eins
og það var i fyrra, en minni-
hlutinn, Þóroddur Guðmunds-
son lagði til að verðið yrði kr.
19,50 fyrir málið.
Tillaga meirihlutans var
liyggð á rekstraráætlun frá
f ramkvæmdarstj óra síldar-
vei’ksmiðja í’íkisins, sem lögð
var fram á fundi verksmiðju-
stjómar 9. maí s.l. Niðurstaða
þeirrar áætlunar var sú, að
hægt væri að hoi'ga kr. 17,39
fyrir málið miðað við að verk-
smiðjurnar fengju 600 þúsund-
ir mála til vinnslu. En með til-
liti til þess að fást myndu hátt
á 700 þús. mála mstað 600 þús-
undir, lagði meirihluti verk-
smiðj ustj órnar til að yerðið
yrði ákveðið kr. 18,00 fyrir
nxálið. Þóroddur Guðnxunds-
son, senx sat þennan fund, kvað
sig ekki reiðubúinn að leggja
fraixx tillögur xmx sildai-vei’ðið
eða greiða tillögu meirihlutans
atkvæði og áskildi sér fi’est til
að athxxga nxálið.
Þamx 13. júni sendi Þórodd-
ur Gxiðnxundsson ’atvinnumála-
ráðuneytinu athugasemdir við
áætlun og tillogur nxeirihluta
verksmiðj ustj órnar og bar þá
fraixx fyrgreinda tillögxx uixx kr.
19,50 verðið.
1 bréfi sínxi til atvinnumála-
ráðuneytisins Ixeixti Þóroddur á
eftirfarandi atriði:
1. að áætlun vcrksmiðju;
stjói'nar xuxx aflaixxagix sé of
lág, þegar þess er gætt að sild-
veiðiskipum hefxir fjölgað, af-
köst verksmiðj anna aukist og
löndunarskilyrði batnað, svo
að skip þui’fi nú ekki að biða
eiixs lengi og áðxir eftir losxm.
2. að vinixulaun og viðhalds-
kostnaður sé of hátt reiknaður.
3. að afborganir nxætti lækka
ef þöi’f lcrefði, þar sexxx í áætl-
uninni er gert ráð fyrir að
leggja 1 miljón ki’óna í sjóði
(varasjóð og fyrixingasj óð) og
rúixiar 500 þús. kr. í afborg-
anir.
4. að síðastliðixx ár, að tveiin-
ur undanteknunx, hefur vei’ðið
vei'ið áætlað lægra en það
reyndist við endanlegt upp-
gjör. Síðastliðið ár var áætlað
verð kr. 18,00 en í’eyndist við
endanlegt uppgjör kr. 20,75,
og þá voru verksmiðj urnar
búnar að draga frá og gi-eiða í
sjóði sína. 1% milj. kr.
Þóroddur tekur það fram, að
þetta ár hafi að visu verið
óvenju góð síldveiði og sildin
fitumagns nxeiri en hún var
nokkur undan farin ái', en
hann áleit þó, að nokkuð tillit
megi taka til þessarar útkonxu.
Þessum athugasenxduxn Þói’-
odds svai’aði meirihluti verk-
smiðjustjórnar nxeð bréfi til
atvinnunxálaráðuneytisins dag-
settu 22. júní.
1 bréfi þessu hélt meirihlut-
inn fast við fyrri ákvörðun
sina uixx síldai’vei’ðið og byggði
á sönxu forsendum og áður.
Nokkru síðar barst verk-
smiðj ustj órn bréf frá atvinnu-
málaráðherra, þar senx hann
heimilar vei'ksmiðjustjói’n að
kaupa bræðslu síld föstxi verði
kr. 19,00 pi’. nxál og taka síld-
ina til vinnslu af þeinx, senx
óska þess heldur gegn gi’eiðslu
á 85% af kauþverðinu og end-
anlegu xippgjöri síðar.
Vei’ksmiðjustjórn svai’aði
nxeð því að samþykkja, eins
og fyr segir, að sildai’verðið
vei’ði kr. 18,50 fyrir nxálið. Með
Jxessai’i ákvörðun greiddu at-
kvæði: Sveinn Benediktsson,
Jón Þórðarson og Þormóður
Eyjólfsson. Erlendur Þoi’steins-
son var fjarverandi og gat ekki
nxætt, og varamaður hans,
■Finnur Jónsson dónxs- og fé-
lagsmálaráðherra mætti ekki
heldur, en á fundinum var
eftir honunx liaft, að hann væri
á móti því að nota heimildina
til þess að greiða 19 kr. fyrir
nxólið.
Þóroddur Guðnxundsson
greiddi atkvæði gegn þessari
samþyldct.
Þessi ákvörðun meirihluta
verksnxiðj ustj órnar er fui’ðu-
leg. Vei’ksmiðjustjórn virðist
algei-lega ganga franx lxjá
þeirri staðreynd, að síldarverk-
smiðjur ríkisins eru í’eistar í
því skyni að tryggja framleið-
endum, sjónxönnum og útgerð-
armönnxun, sannvirði fyrir
framleiðslu þeirra. 1 lögum
verksmiðj anna eru ströng á-
kvæði til að ti’yggja hag
þeirra og reksUii’, ákvæði unx
háar afskriftii’, mikla vara-
sjóði o. s. frv. Þessunx ákvæð-
unx hefur fullkomlega verið,
franxfylgt, t. d. eiga verk-
smiðjurnar nú óráðstafaðan
tekjuafgang er nemur 1 Va
milj. króna eftir að hafa lagt í
sjóði 1% nxiljón kx’óna. Það
sýnist því engin franxbærileg
ástæða fyrir því að vei’k-
smiðj ust j ói’n lialdi verðinu
niðri þvert ofan í ákvarðanir
fulltrúa i’íkisvaldsins, atvinnu-
málaráðherra.
Þá ber líka að gæta þess að
með ákvöi'ðun unx síldarverðið
h j á x’íkisverksmiðj unum er
ekki aðeins verið að ákveða
vei’ðið til viðskiptavina þeirra,
heldur og til handa viðskipta-
vinunx einkaverksmiðjanna og
þar með verið að ákveða út-
borgunarverð fyrir bræðslu-
síld af öllunx síldveiðiflotanum.
Meii’ihluti vei’ksmiðj ustj órn-
ar liefur því frekar litið á hags-
nxuni þessara einkaverksmiðja
'lsn hagsmuni útgerðarmanna
eins og henni bar skylda til,
eftir að búið var að ti-yggja
hag og afkomu verksnxiðj anna
eins og lög standa til.
Um framkomu fulltrúa Al-
þj’ðuflokksins í þessxx nxáli, og
þá séi-staklega Finns Jónsson-
ar, er það eitt að segja, að
hún ætti að rnunast lengur en
á líðandi stund.
Magnús Ólafsson
sjötugur.
Magnús Ólafsson, prent-
snxiðjustjóri i prentsmiðjunni
Isrún, vai’ð sjötugur 3. þ. nx.
Magnús er Vestfirðingur að
ætt og uppruna, fæddur á
Selakirkj ubóli i önundai’firði
3. júli 1875, fluttist lxingað til
Isafjai’ðar nxeð foi’eldrunx sín-
unx 1882 og hefur átt hér lieinxa
þvínær óslitið síðan.
Níu ára ganxall byi-jaði
Magniis sjónxennsku nxeð föð-
ur sínum, stundaði það stai’f á
hverju sumri þar til hann var
15 ára, eftir það bæði suiixar
og vetur til 18 ára aldurs, að
hann réðist til prentnáms hjá
Stefáni Runólfssyni i prent-
snxiðju Skúla Thoroddsen.
1 þessai’i prentsnxiðj u vann
Magnxis, fyrstu þrjú árin senx
nemandi og síðan senx stjórn-
andi, franx til ársins 1901, að
Skúli flutti suður á Bessa-
staði. Þá tók Magnús við vei’zl-
un, er Skúli rak hér, og veitti
henni foi’stöðu fram til ársins
1905. Þegar Magnús hætti að
vinna við verzlun Skxila fór
liann að stai’fa í Félagspi’ent-
smiðjunni i Reykjavík, en
hvai’f brátt hingað vestur aft-
ui’ og byi'jaði að vei’zla lxér í
Mjallargötu 9, og rak þá verzl-
un til 1908. Einnig vann hann
þá að ýmiskonar smærri prent-
verkum i lítilli prentsmiðj u,
senx hann keypti af Skúla
Thoroddsen.
Eftir að Magnús hætti að
verzla fór hann aftur að stunda
sjónxennsku og var hér for-
nxaður á vélbát unx skeið.
Árið 1912 fór hann aftur að
vinna i Félagsprentsmiðjunni
og var þar vei’kstjói’i i tvö ói',
eða til 1914. Fluttist hann þá
aftur hingað til Isaf j arðar,
gerðist hér íshxisstjóri og hefur
átt hér heinxa óslitið síðan.
Magnús var íshússtjói’i i
samfleytt 19 ár. En jafnhliða
því starfi, senx venjulega var
æi’ið unxfangsmikið og erfitt,
stundaði hann í hjáverkum
smáprentanir i litlu prent-
smiðjunni sinni. Meðal annars
prentaði hann þá blaðið Njörð,
senx séra Guðmundur Guð-
nxundsson frá Gufudal gaf út
hér, t916—1920.
Árið 1922 seldi Magnús
prentsmiðj una og hætti ])á
prentstörfum unx stundarsakir.
Árið 1933 keypti Jónas Tómas-
son, bóksali, báðar prentsmiðj-
VH’nar senx hér voru og stofnaði
prentstofuna Isrún. — Hætti
Magnús þá starfi sínu við ís-
lxúsið og tók að sér verkstjórn
í hinni nýju prentsmiðju; og
það starf stundar hann enn í
dag.
Auk þeirra starfa, sem hér
hefur lauslega verið getið, hef-
ur Magnús Ólafsson gengt
fjölda stai’fa bæði í almenn-
ings þágu og í félagsmálunx.
Hann átti. sæti í bæjarstjórn
Isafjai’ðar í 15 ór. 1 niðurjöfn-
unarnefnd á 3 ár og í undir-
skattanefnd um röska tvo ára-
tugi. Magnús hefur verið í Góð-
templarareglunni síðan 1898 og
alla tíð verið meðal fremstu
og áhugasömustu starfsmanna
þar. Þá var hann unx fjölda
ára lífið og sálin í allri lcik-
stai’fsemi hér í bænum, lék hér
Framh. á 4. síðu.