Baldur - 09.08.1945, Blaðsíða 1
UTGEFANDI: SÖSIALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 9. ágúst 1945
23. tölublað.
Togaraseljendur -
Það var seint á árinu 1941 að
átta af niu bæj arf ulltrúum
þessa kaupstaðar samþykktu
að selja togarann Skutul á-
samt fylgifé lians úr bænum.
Þetta var þegar íslenzku tog-
ararnir voru nýfarnir að sigla
með afla sinn til Bretlands —
og gróðatímabil togaraflolans
var hafið. Fremstir áttmenn-
inganna voru þeir Guðmundur
Hagalín og Hannibal Valdi-
marsson, en þeim fylgdu
dyggilega aðrir flokksmenn
þeirra í bæj arstj órninni og auk
þess þrir af fjórum fulltrúum
íhaldsins.
Forsaga togarasölunnar var
sú, að Guðmundur Hagalín brá
sér til Reykjavikur og tók upp
sanminga við flokksbróður
sinn, Guðm. I. Guðmundsson.
Var meiningin að félag, sem
þessi kratabróðir Hagalins stóð
að, keypti togarann ásamt öllu
fylgifé fyrir um það bil eina
miljón krónur, en fylgiféð var
metið á um 700 þús. kr. —
Skyldi þvi togarinn sjálfur
kosta um 300 þús. kr. — og var
þá nýklassaður fyrir röskar
200 þús. krónur! Iíom nú Haga-
lin úr suðurför sinni og var
gunnreifur mjög.
En margt fer á annan veg i
þessari veröld en ætlað er.
Annar aðili blandar sér i mál-
ið og býður i togarann og fylgi-
fé hans um það bil tveim
hundruð þúsundum krónum
meira en kratabróðirinn í
Reykjavík vildi greiða. Og þeir
Hagalín og Hannibal berjast
hraustri baráttu fyrir þvi að
ganga að lægra tilboðinu. En
kempurnar verða að lúta í
lægra haldi og svo samþykkj a
hinir visu áttmenningar að
selja togarann úr bænum.
Mcð sölu þessari var ekki
aðeins stærsta atvinnutæki
þessa bæjarfélags flæmt í burt
heldur var um leið álitlegur
hópur ötulla sjómanna knúinn
til að l'lytja burt úr bænum.
Salan sætti, eins og menn
muna, mikilli gagnrini bæjar-
búa, en Skutulsselj endúnum
varð ekki svarafátt: „Við vilj-
um engan striðsgróða í bæinn“
sögðu þeir og ennfremur:
„Engin framtíð er fyrir togara-
útgerð héðan úr bænum“.
Svo liðu árin. Skutull færði
hinum nýja eiganda sínum
stórkostlegan gróða. Fyrir
þann gróða, sem mun vera sem
næst finnn miljónum króna,
Togarakaupendur
væri i dag hægt að kaupa 2—3
togai-a og leggja peningana á
borðið!
Á þessum árum hófum við,
sem alltaf vorum á móti tog-
arasölunni, hvað eftir annað
máls á nauðsyn þess, að fá tog-
ara til bæjarins. Það er ekki
lengra siðan en 18. maí s. 1. að
þeir Haraldur Guðmundsson
og Ilögni Gunnarsson komu
með tillögu i bæjarstjórninni
um að leggja til hliðar fé til
væntanlegra togarakaupa. —
Meirihluti bæj arstj órnarinnar,
enn með þá Hagalin og Hanni-
bal í broddi fylkingar, skelltu
við skollaeyrunum, tillögunni
var vísað til bæjarráðs, þar
söltuð og aldrei rædd.
En svo skeður það, að Hanni-
bal, sá, sem engan vildi striðs-
gróðann til bæjarins, tekur sér
ferð á hendur suður á land og
gerist stórhrifinn af striðsgróða
kratanna í Hafnarfirði og
skrifar lofgei’ðarrollu við
heimkomuna.
Og nú hefur öniiur liugar-
farsbreyting — og engu ó-
merkari — orðið hjá hinum
gömlu togaraseljendum. (En
það er líka aðeins tæpt hálft ár
til næstu bæjarstjórnarkosn-
inga!) Nú þarf nauðsynlega að
kaupa togara, ekki bara einn
togara, heldur tvo! Minna dug-
ar ekki. Þeir Guðmundur
Hagalín og Grímur Kristgeirs-
son hittast á förnum vegi í
Reykjavik og komast að þess-
ari hárréttu niðurstöðu. Og svo
mikill e^ áhugi þessara tveggja
heiðursmanna fyrir fram-
kvæmd málsins, að þeir gefa
sér, ekki einu sinni tíma til að
ræða við meðbræður sína i
bæjarstjórn Isafjarðar, hvað
þá heldur að leita samþykktar
um þessa fjögurra miljón
króna skuldbindingu fyrir bæj-
arfélagið. Nei, þeir labba bara
á fund Nýbyggingarráðs og
panta tvo togara. Þá er það
mál afgreitt með fullum sigri
kratameirihlutans! Þarna geta
nú háttvirtir ísfirzkir kjósend-
ur séð með berum augum hvort
enn er ekki töggur í krötunum!
Og mikill áhugi ríkir nú hj á
krötunum fyrir þessu máli og
mikil gleði. En mest er þó gleð-
in yfir því, að geta komið með
tilkynninguna um togarakaup-
in á bæjarstjórnarfund, þegar
báðir aðalbæjarfulltrúar sósí-
alisla voru bundnir við störf
sín, annar á sildveiðum en hinn
í Reykjavík, og sá eini vara-
bæj arfulltrúi sósialista, sem í
bænmn var, Jón Jónsson, lá
veikur í rúmi sinu! Og togara-
seljandinn Hannibal hrópar:
Að hugsa sér slikt og þvílíkt á-
hugaleysi hj á kommúnistum
fyrir nýbyggingunni!
Afsíaða okkar sósíalista lil
nýbyggingarinnar er öllum
ljós. Og jafnframt er það að
verða öllum lýð ljóst, að
Hannibal Valdimarsson og
nokkrir aðrir krataforingjar,
bæði hér og annarsstaðar, berj-
ast með hnúum og hnefum
gegn nýsköpunaráformum nú-
verandi rikisstj órnar. Þegar
Einar Olgeirsson flutti hina
frægu útvarpsræðu sína, sem
síðar varð grundvöllur að ný-
sköpunaráformum stj órnar-
innar, þá kallaði Alþýðublaðið
hann' „skýjaglóp“. Miðstjórn
Alþýðuflokksins samþykkti svo
með eins atkvæðis meirihluta
að ganga i stjórnina. Og nú
skrifar Hannibal bæði í sitt
Hvaðanæ va.
Þrjú. strandferðaskip
er nú í ráði að rikissjóður
láti byggja. Verður eitt þeirra
á stærð við Esju, en hin 250—
300 tonn. Pálmi Loftsson, for-
stjóri Skipaútgerðar ríkisins er
nú á förum til Englands, til
þess að leita þar tilboða um
byggingu þessara skipa, einnig
verður leitað tillioða á Norður-
löndum og það tilböð tekið sem
hagkvæmast þykir.
Þingmannasamband
Norðurlanda
kemur saman til fundar í
Kaupmannahöfn 11.—12. ágúst
n. k. Héðan fara þessir alþing-
ismenn: Bernharð Stefánsson,
Guðmundur 1. Guðmundsson,
Guunai’ Thoroddsen, Kristinn
E. Andrésson.
H.f. Loftleiðir
hefur keypt tvo nj’ja flug-
báta. Er sá stærri, sem er álika
stór og Grunnnan flugbátur-
inn, ætlaður lil flugferða hér
um Vesturland en sá minni til
sjúkraflutninga o. fl.
Þriðji ráðsfundur UNRA
— lijálparstofnunar hinna
sameinuðu þjóða. — hófst i
London 7. þ. m.
Fulltrúar 44 þjóða munu
sitja ráðstefnuna. Fulltrúi Is-
lands á fundinum er Magnús
Sigurðsson, bankastjóri.
eigið blað og fyrir aðalblað
stj órnarandstöðunnar, Tím-
ann. Loks er svo talað um, að
Hannibal eigi að bjóða sig
fram í N.-lsafjarðarsýslu með
stuðningi Framsóknar!
Við sósíalistar viljum fá
togara hingað í bæinn. En
við lítum’ á togarakaup sem
alvarlégan hlut — alveg
eins og við lítum á alla
nýsköpun • sem mál, sem
taka þarf föstum tökum.
Við litum þannig á, að togara-
kaup þurfi að fara fram á ann-
an hátt en þann, að tveir menn
hittist á götu og labbi i full-
komnu heimildarleysi upp í
Nýbyggingarráð og panti tvo
togara fyrir bæjarfélagið. Við
lítum á þetta sem óheppilega
aðferð til að koma nauðsynja-
máli í framkvæmd. Jafnvel
þótt þessir tveir menn hafi
nokkra æfingu í að selja tog-
ara, þá er ekki vist hversu
lægnir þeir eru að kaupa tog-
ara! Haukur Helgason.
Neðanmálssaga Baldurs.
Höfundur sögunnar, sem
nú er að koma í blaðinu,
Prosper Mérimér, fæddist
í París 28. sept. 1803 og
dó í Cannes 1870.
Hanii er talinn einn í
fremstu röð franskra rit-
höfunda á sínum tíma.
Einkum þykja smásögur
hans frábærlega vel gerð-
ar, bæði hvað efnismeð-
ferðog frásagnarlist snert-
ir. — Þessi saga, sem hér
birtist, er talin með fræg-
ustu sögum hans, og er
ritstj. ekki kunnugt um,
að hún hafi fyr birst á ís-
lenzku.
Fulltrúar
Alþýðusambandsins
á verkalýðsráðstefnunni í
Stokkhólmi, þeir Eggert Þor-
bjarnarson og Hermann Guð-
mundsson, forseti Alþýðusam-
bandsins, komu heim s. 1.
sunnudag.
Aðalverkefni þessarar ráð-
stefnu var stofnun alþjóða
sambands verkalýðsins og lýsti
hún sig samþykka ákvörðun
Lundúnaráðstefnunnar í vetur
í því efni. Einnig var rætt um
samvinnu vcrkalýðsins á Norð-
urlöndum.
Þeir félagar kynntu sér horf-
ur í verka 1 ýðsmá 1 um bæði í
Noregi og Svíþjóð.