Baldur - 20.09.1945, Qupperneq 1

CTTGEFANDI: S Ó SIA LIS T A FÉ L A G ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 20. sept. 1945
27. tölublað.
Nú vefst Skutli
I.
Trúnaðarbrot þeirra, Stefáns
Jóhanns, formanns Alþýðu-
flokksins og Arents Claessens,
heildsala, i sambandi við is-
lenzk-sænska verzlunarsamn-
inginn, hefur vakið almenna
undrun og hneyksli.
Menn voru að vísu orðnir
ýmsu vanir i opinberum mál-
um, og sumu ekki sem falleg-
ustu, en hér var þó kastað tólf-
unum svo um munaði.
Það hefði þvi mátt búast við
að fáir eða engir fengjust til
að verja eða afsaka þetta
hneyksli og svo hefir lika
reyndin orðið. Þó hafa tvö
dagblöðin i höfuðstaðnum, Al-
þýðublaðið svokallað, málgagn
Alþýðuflokksins, og Visir, blað
heildsalanna, talið sér skylt að
verja ósómann, og 7. þ. m. ræð-
ir Skutull þetta mál í grein,
serti nefnist Gott er að hafa
tungur tvær...
II.
1 grein þessari reynir Skut-
ull að slá sig til riddara, með
þvi að vitna til þess, að hann
hafi snemma i vor skýrt frá
því, að Arent Claessen hefði i
Sviþjóðarför sinni fyrir rikið
stofnað eigið verzlunarfyrir-
tæki undir nafni Hauks Claes-
sens, sonar síns, og átalið þá,
að opinherir stj órnarerind-
rekar notuðu aðstöðu sína í
eiginhagsmunaskyni, er þeir
væru í erindagerðum fyrir rik-
ið.
Það er alveg rétt að Skutull
sagði frá stofnun þessa fyrir-
tækis 7. júlí i sumar. Jafn-
framt gat hann þess þá, að Ar-
ent Claessen hefði i Sviþjóðar-
för sinni getað krækt sér í um-
boð fyrir hið þekkta sænska
firma Elektrolux, þrátt fyrir
það að mörg þekkt verzlunar-
fyrirtæki hér liefðu ekki get-
að náð þessu umboði. Enn-
fremur gat Skutull þess, að tal-
ið væri, að sendimaðurinn
hefði getað tryggt sér inn-
flutning á allmiklu af ísskáp-
um, „sennilega öllu því magni,
sem fyrst um sinn verður hægt
að fá frá Svíþjóð“. — Þessar
ágizkanir Skutuls um ísskápa-
innflutninginn hafa reynst
réttar. Þeir Arent Claessen og
Stefán Jóhann sömdu um inn-
flutning á ísskápum frá Sví-
þjóð fyrir 600 þús. kr., en
varahluti í sænskar bátavélar
töldu þeir nóg að fá fyrir fer-
falt lægri upphæð, það höfðu
tunga um tðnn.
lika aðrir umboð fyrir þær
vörur.
Eins og allir vita var Stefán
Jóhann Stefánsson formaður
samninganefndarinnar, og
hlutu þeir því i sameiningu,
hann og heildsalinn, að bera
ábyrgð á samningnum, bæði
ákvæðinu um ísskápainnflutn-
inginn og öðrum atriðum hans.
En hinn hreinskilni boðheri
sannleikans og x'éttlætisins,
sem Skutull telur sig vera,
minntist ekki einu orði á þenn-
an mikilvæga þátt Stefáns Jó-
hanns. Hann telur þó tæplega
að formaðux’ Aljíýðuf'lokksins
hafi verið sá rati, að láta
heildsalann hlunnfara sig svo
geipilega, að skjóta inn í samn-
inginn ákvæði um innflutning
ísskápa fyrir 600 þús. kr., án
þess að vita um það.
Baldur vill minnsta kosti
ekki gera formann Alþýðu-
flokksins að slíku viðundri,
álítur meira að segja miklu
líklegra að liann hafi fylgst
vel með öllu er við kom samn-
ingnurn og sennilega ekki ver-
ið með öllu ókunnugt um um-
hoð Claessens fyrir Elekti’olux7
En auðvitað er Skutli frjálst
að hafa sitt álit á manninum.
III.
Þá eru ummæli Skutuls unx
Sölumiðstöð sænskra fram-
leiðenda h. f. Hann segir að all
sterkar líkur bendi til, að þetta
fyi’irtæki hafi verið stofnað
alllöngu eftir að þéír Arent
Claessen og Stefán Jóhann
koniu úr Svíþjóðarför sinni,
.en sannist að það liafi raun-
verulega verið stofnað í þeiri-i
föi’, þá sé það að dómi blaðs-
ins stórvítavert.
Þetta ati’iði verður vitanlega
mjög erfitt að sanna, en all-
sterkár líkur henda til þess, að
stofnun fyi’irtækisins hafi ver-
ið undirbúin í Svíjxjóðarför-
inni. •Einn af stofnendum og
st j órnendum Sölumiðstöðvai*
innar, „pi’ófessor“ Guðmundur
Gíslason Hagalín, hefur sagt
frá því, að einmitt á sama tíma
og samninganefndin var í Sví-
þjóð, hafi verið vaknaður
m jög mikill áhugi íneðal
sænskra kaupsýslumanna fyrir
viðskiptum við Island.
Er nú hifgsanlegt að menn,
sem dvelja í Svíþjóð á þessum
tíma, í þeim tilgangi að gera
jiar verzlunarsamning, hafi
enga hugmynd haft um þenn-
an vaknandi áhuga sænskra
kaupsýslumanna ? Er ekki
miklu líklegra að þessir menn
hafi lagt allt kapp á að kynna
sér viðskiptahorfurnar sem
allra nánast og komast eftir
fyrirætlunum Svía um við-
skipti við Island? Þeim bar
vitanlega skylda til að gera
það.
Það getur heldur ekki verið
blind tilviljun, að eftir að
sendhnaður sænskra iðj u-
hölda, herra Sven Erik Cor-
nelíus forstjóri og flug- og sjó-
kaþteinn, kom hingað í sumar,
gengst formaður samninga-
nefndarinnar fyrir stofnun
Sölumiðstöðvai’ sænskra fram-
leiðenda, og þetta fyrirtæki
gerist umboðsaðili fyrir 50
sænsk fyrirtæki?
I sumar taldi Skutull það
„varla vafamál, að Arent
Claessen hefði gert góða
„reisu“ austur yfir Pollinn“, og
nefndi því til sönnunar, eins
og fyr er sagt, stofnun firm-
ans Haukur Claessen & Co.,
umboðið fyrir Elektrolux og
samninginn um innflutning ís-
skápanna.
Er nú nokkuð meira vafa-
mál að þeir báðir, Arent
Claessen og Stefán Jóhann
Stefánsson „hafi gert góða
„reisu“ austur yfir Pollinn“,
þar sem félag þeirra, Sölumið-
stöðin, hefur nú á hendi um-
boð fyrir 50 sænsk fyrirtæki?
Það virðist minnsta kosti miög
líklegt.
En það er fleira rotið i sam-
bandi við sendiför og sanm-
ingagerð þeirra Stefáns og
Claessens en stofnun þessa fyr-
nefnda heildsölufirma. Samn-
ingurinn i heild ber þess glöggt
vitni, að þeir hafa gjörsamlega
brugðist þeim trúnaði, sem
þeim var sýndur. A það minn-
ist Skutull. ekki einu orði.
Hann t. d. getur ekki einu orði
um jafn veigamikið atriði og'
það, að samningamennirnir
gáfu beinlínis rangar upplýs-
ingar um skilning Svía á sanin-
ingnum, liæði þegar þeir
skýrðu frá aðalefni samnings-
ins áður en þeir fengu umboð
til undirskrifta og eftir að þeir
komu heim.
Þeir segja að samningurinn
sé ekki bindandi um innflutn-
ing á þeim vörum, sem sam-
ið er um, en Svíar halda því
hinsvegar fram, að Islending-
um beri að veita innflutning
fyrir öllum þeim vörum, sem
í samningnum greinir, ef óskað
er innflutningsleyfis. — Og
sænskir framleiðendur hafa
tryggt sér að þessara innflutn-
ingsleyfa verði óskað, með því
að semja við tvo íslenzku
nefndarmennina um einka-
umboð fyrir þær vörur, sem
þeir framleiða og nefndar eru
í samningnum.
Þá minnist Skutull ekki
heldur á hið fáránlega ákvæði
samningsins um rakblöðin,
pappírs- og pappainnflutn-
inginn o. fl. Það er eins og
blaðið áliti ekkert af þessu um-
talsvert.
IV.
Það, sem hér hefur verið
sagt, sýnir að ritstjóri Skutuls
talar í þessu máli með tveimur
tungum og vefjast báðar um
tönn. Grein hans er ekkert
annað en vandræðalegt yfir-
klór.
En það er alveg sama hvort
heldur Alþýðublaðið reynir að
beina athyglinni frá afbroti
Stefáns Jóhanns og Arents
Claessens með upphrópunum
um að verið sé að svívirða
sendimenn okkar erlendis, eða
Skutull reynir að draga úr sekt
þeirra með því að gera þá,
annan eða báða, að viðundr-
um. Dómur almennings verð-
ur aðeins á einn veg.
Þessir menn hafa báðir
brotið þær siðferðiskröfur, sem
gera verður til opinberra trún-
aðarmanna, og þeir hafa enn-
fremur brotið skýr ákvæði
hegningarlaganna um viðurlög
við því að misnota stöðu sína
sér eða öðrum til ávinnings,
eða til þess að gera nokkuð
það, sem hallar réttindum ann-
ara manna eða þess opinbera.
Það er þess vegna bein móðg-
un við þjóðina ef slikir menn
eru hafðir áfram í opinberum
trúnaðarstöðum, og það er
krafa almennings að þeir
verði kvaddir til ábyrgðar fyr-
ir afbrot sín. Það hefur margur
almúgamaður verið dreginn
fyrir dómstólana af minni sök-
um !en þessir herrar.
-------0------
Happdrættismiðar
Vinnuheimilis S. I. B. S. eru
seldir hér i bænum á eftir-
töldum stöðum:
Bókhlöðunni, Bókaverzlun
Matthíasar Bjarnasonar, Verzl-
un Páls Jónssonar og Pósthús-
inu.
Miðarnir kosta 10 kr. Vinn-
ingar samtals 20. Verðgildi alls
128 þús. kr.
Reynið gæfuna og styrkið
gott málefni.