Baldur - 19.10.1945, Blaðsíða 2

118
B A L D U R
Bókaútgáfa
Menningarsjóðs og
Þjóðvinafálagsins.
Útgáfan hóf starfsemi sína árið
1940 með samvinnu Þjóðvinafélags-
ins, og Menningarsjóðs.
Fyrstu 4 árin var félagsgjaldið
10 kr. Nú er það 20 kr.
Á þessu tímabili hefir útgáfan
gefið út 27 bœkur, sem félagsmenn
hafa fengið fyrir félagsgjaldið.
Hefur það á sama tíma numið alls
60 kr. á félaga. — Upplag bókanna
hefir verið frá rúmu liálfu þrett-
ánda þúsundi upp í þrettán þús-
und.
Félagsbækurnar frá 1940 og 1941
eru nú flestar uppseldar.
Auk þessa hefir útgáfan gefið út
bækur, sem seldar eru gegn sér-
stöku gjaldi. Eru það Bréf Stefáns
G. Stefánssonar og Saga Islend-
inga, 4., 5. og 6. bindi.
Umboðsmenn útgáfunnar, sem
annast dreifingu bókanna, hver í
sínu umboði, eru nú 173. — Þeir
hafa nálega undantekningarlaust
reynzt mjög skilvísir og ötulir.
Héfir það verið útgáfunni sérstak-
lega mikið lán, þar sem félags-
mannahópurinn er svo stór og.því
erfitt að ná til allra félagsmanna
án aðstoðar umboðsmanna.
Þessar bækur eru nú í undirbún-
ingi:
Almanak ÞjóSvinafélagsins furir
áriG 1946. Það mun m. a. flytja
grein um menntmál á Islandi frá
1874, eftir Helga Elíasson fræðslu-
málastjóra.
Andvari 1945. Hann mun m. a.
flytja æfisögu Þorsteins Gíslason,
ar, 'lýðveldishugvekju um íslenzkt
mál o. fl.
VrvalsljóG Matthíasar Jochums-
sonar með formála eftir Jónas
Jónsson alþm.
HeiGinn sióur. Bók um trúarlíf
Islendinga til forna eftir Ólaf
Bríem mag. art. Rit þetta verður
með allmörgum myndum.
María Chapdelaine, landnáms-
saga frá Canada, eftir franskan rit-
höfund, Louis Hemon að nafni.
Karl Isfeld ritstjóri hefir íslenzk-
að þessa skáldsögu.
Islendingasögur. Njáls saga kom
út á vegum útgáfunnar á s.l. ári.
Egils saga búin til prentunar af
Guðna Jónssyni mag. art. er nú í
prentun.
Hómerskviöurnar. Ákveðið hefir
verið að gefa út Illions- og
Odysseifs-kviðu í þýðingu Svein-
bjarnar Egilssonar.
Kristinn Ármannsson yfirkenn-
ari og dr. Jón Gíslason búa text-
ann til prentunar og skrifa stutt-
an formála og skýringar. Þeir
hafa borið þýðingu Sveinbjarnar
saman við hinn grízka frumtexta.
— 1 útgáfu þessari munu verða
bæði kort og myndir.
Saga síöari heimsstyrjatdarinn-
ar eftir Ólaf Hansson mennta--
skólakennara. Rit þetta mun verða
í tveim bindum. Efnisskipting
fyrra bindisins verður sem hér
segir:
I. lcafli: Orsakir og aðdragandi
styrjaldarinnar. II. kafli: Styrjöld-
in skellur á. III. kafli: Póllands-
styrjöldin. IV. kafli: Styrjöld Rússa
og Finna. V. kafli: Tíðindalaust á
Vesturvígstöðvunum. VI. kafli:
Innrásin í Danmörku og Noreg.
VII. kafli: Sókn Þjóðverja á vest-
urvígstöðvunum 1940. VIII. kafli:
Orustan um Bretland. IX. kafli:
Styrjöldin á Balkanskaga. X. kafli:
Styrjöldin í Afríku og Vostur-Asíu
(til hausts 1941). XI. kafli: Inn-
rásin í Rússland. XII. kafli: Styr-
jöldin við Japana (til ársloka
1942). XIII. kafli: Sókn og gagn-
sókn í Afríku. XIV. kafli:,Innrás-
I Skammtad úr skpínunni. I
in í Norðvestur-Afríku. XV. kafli:
Styrjöldin á austurvígstöðvunum
1942. XVI. kafli; Lofthernaðurinn
1941 og 1942. XVII. kafli: Sjóhern-
aður og strandhögg. XVIII. kafli:
Frelsisbarátta hernumdu þjóðanna.
Heildahilgáfa á ritum Jóns Sig-
urössonar. Stjórn Bókaútgáfunnar
hefur skrifað ríkisstjórninni um
möguleika á að gefa út ritsafn Jóns
Sigurðssonar í vandaðri útgáfu, rit-
gerðir hans allar, ræður og bréf
með nauðsyniegum skýringum. -—
Hefur útgáfustjórnin farið fram á,
að veittur verði á næsta árs fjár-
lögum sérstakur styrkur til þessar-
ar útgáfu. Vilhjálmur Þ. Gíslason
hefur gert áætlun um, hversu rit-
safn þetta yrði stórt. Gerir hann
ráð fyrir, að það yrði a. m. k. 12
bindi 30 arka í stóru broti.
Bréf og ritgeröir Stephans G.
Stephanssonar. Þjóðvinafélagið gaf
út II. bindi þessa ritsafns árið 1942.
Síðan hefur orðið hlé á útgáfunni,
vegna þess að ekki þótti ráðlegt að
flytja handritin frá Vesturheimi á
styrjaldarárunum. Nú eru nýlega
hins vegar komin handrit þau, er
vantaði. Er því ráðgert að gefa út
framhaldsbindi á næsta ári, en alls
mun verk þetta verða 4 bindi. Þor-
kell Jóhannesson prófessor býr
verk þetta til prentunar.
Saga íslendinga. Á fundi útgáfu-
stjórnarinnar þann 20. júní 1941
var samþykkt að fela Árna Páls-
syni, fyrrv. prófessor, Barða Guð-
muncRjsyni jijóðskjalaverði og Þor-
keli Jóliannessyni prófessor að
hafa á hendi ritstjórn og umsjón
með útgáfu Islendinga sögunnar.
Skipting efnisins í bindi hefur
verið ákveðin í höfuðdráttum sem
hér segir:
L.bindi nær frám til ca 1100. II.
bindi nær frá 1100—1204. III. bindi
nær frá 1264—1500. IV. bindi nær
l'rá 1500—1600. V. bindi nær frá
1600—1700. VI. bindi nær frá 1700
—1770. VII. bindi nær frá 1770—
1830. VIII. bindi nær frá 1830—
1874. IX. bindi nær frá 1874—1903.
X. bindi nær frá 1903—1918.
L f S I N G 1 S L Alý D S .
Á fundi útgáfustjórnarinnar þann
16. september voru þeir Jóliannes
Áskelsson jaröfræðingur, Pálmi
Hannesson rektor og Valtýr Ste-
fánsson ritstjóri kosnir í nefnd til
að gera tillögur um útgáfu og efn-
isskipún Islandslýsingar.
Á s. I. ári var svo SteindórStein-
dórsson menntaskólakennari ráð-
inn ritstjóri alls ritverksins.
Áætlun hefur nú verið gerð um
efni þess í stórum dráttum. Gert er
ráð fyrir, að það verði alls 10
bindi, 450—500 bls. hvert í nokkru
stærra broti en Saga íslendinga.
Efnisskipun verður í megindrátt-
um sem liér segir:
I. bindi: Almenn landslýsing. II.
bindi: Myndun Islands og æfi. III.
bindi: Þjóðarhættir 1. IV. bindi:
Þjóðarhættir 2. V. bindi: Suðvest-
urland (Gullbringu- og Kjósar-
sýsla. Borgarfjarðarhérað). VI.
bindi: Norðvesturland (Snæfells-
nes, Dalir og Vestfirðir). VII.
bindi: Norðurland (frá Hrútafirði
að Langanesströndum). VIII. bindi:
Austurland (frá Langanesströndum
að Eystra Horni). IX. bindi: Suð-
urland (frá Eystra Horni að
Reykjanesfjallgarði). X. bindi: Há-
lendið og regístur).
Þegar liafa verið ráðnir menn
til að skrifa fyrsta bindið og er
gerl ráð fyrir, að handritið að því
verði tilbúið í ársbyrjun 1947.
--------O---------
Jóharines Kjarval
listmálari varð sextugur 15.
þ. m.
Forseti Alþýðusambands Veslfjar'öa
liefur orðzð.
1 Skutli birtast stundum fréttir
frá Verkalýðsfélögunum undir fyr-
irsögninni „Verkalýðsmál“.
1 séinasta blaði var þar eftirfar-
andi klausa:
„Kommúnistar í stjórn Alþýðu-
sambands Islands skrifa nú öllum
verkalýðsfélöguin á landinu og
kréfjast þess að fá sendar allar
meðlimaskrár verkalýðsfélaganna.
Sýnist Skutli óþarft, að félögin
hlýði þessu, þar sem hér er sýni-
lega verið að búa til spjaldskrá
yfir verkalýðinn í landinu til af-
nota fyrir kommúnista í næstu
bæjarstjórnarkosningum í janúar í
vetur og alþingiskosningarnar á
næsta ári“.
Löngun til skemmdarstarfa.
Það er ekki auðvelt að greina,
hvort meira ber á löngun til
skemmdarstarfa éða aulaskap í
þessum orðum ritstjóra Skutuls. Að
því er liann segir er stjórn Alþýðu-
sambands Islands nú að leitast við
að semja spjaldskrá yfir allt fé-
lagsbundið verkafólk á landinu.
Verk, sem fyrir löngu hefði átt að
vera búið að vinna. Sambands-
stjórnin snýr sér til verkalýðsfé-
laganna og óskar að fá meðlima-
skrár þeirra, svo að hægt sé að
semja þessa spjaldskrá.
Forseti Aljjýðusambands Vest-
fjarða og varaformaður verkalýðs-
félagsins Baldurs, sem bæði eru í
Alþýðusambandinu, rlkur þá til og
segir í blaði sínu að sér „sýnist
óþarft, aS félögin hlýöi þessu. Hvet-
Isafirði, 14. okt. 1945.
Herra ritstjóri.
Bið yður gjöra svo vcl að
birta eftirfarandi orðsendingu
i heiðruðu blaði yðar.
Orðsending.
Satt er það sem sagt var hér
í blaðinu um daginn, að lítið
fer fyrir því að bæjarmálin
okkar séu rædd í blöðunum á
Isafirði.
Við erum líka svo illa settir,
Isfirðingar, að eiga engann
Víkverja, Hannes á Horninu,
eða Örvar-Odd, sem við getum
rabbað við, og kvartað fyrir,
um jTtiislegt sem aflaga fer,
en úr væri hægt að bæta.
Viðvílejandi vatnsleysinu í
bænum, bað ég „Baldur“ fyrir
stutta fyrirspurn hér á dögun-
um. Ritstjórinn vísaði henni til
hinna „réttu aðila“, og kann ég
honum þakkir fyrir það.
Hinir réttu aðilar hafa þó
eklci látið svo lítið, að svara
þessari fyrirspurn, að neinu
leiti. Af hverju. ER það af
kæruleysi ?
Er þetta viðeigandi kurteisi?
Eða getur það verið, að þeir
góðu menn séu svo langt leidd-
ir og aðframkomnir af vatns-
leysinu, að þeir geti ekki kom-
ið upp einu orði?
Ég hefði gjarnan viljað
dreypa ögn á þá, en er ekki
aflögufær með vatnið, því.
kraninn er tómur í dag.
En annaðhvort er það, —
að einliver árans þurrkur er i
ur þau beinlínis til þess að verða
ekki við tilmælum sambandsstjórn-
ar. Þetta er greinileg tilraun til
skemmdarstarfs innan Alþýðusam-
bandsins.
En svo brýzt aulaskapurinn út
eins og gal úr grobbnum hana.
Ritstjórinn kemst að þeirri vitur-
legu! niðurstöðu að kommúnistar
séu að búa til spjaldskrá yfir
verkalýðinn í landinu til þess að
nota við næstu bæjarstjórnarkosn-
ingar og alþingiskosningarnar í
vor! — Það má nærri geta hvort
það er ekki þýðingarmikið fyrir
kommana í Reykjavík í kosningun-
um í vetur, ef Alþýðusambands-
stjórnin væri þá t. d. búin að fá
meðlimaskrá verkalýðsfélagsins í
Bolungarvík eða Súðavík. Og hugs-
um okkur kosningaúrslitin hérna á
Isafirði ef skrá yfir þá, sem eru í
Baldri, væri komin suður. Líklega
væru atkvæði jieirra allra þá gjör-
samlega töpuð krötunum.
Þessi aulaskapur
er svo augljós að ekki er hægt
annað en að hlæja að honum. En
það er annað, sem er alvarlegt í
þessu m'áli. I fyrsta lagi sú
skemmdarstarfslöngun, sem þarna
kemur fram og áður hefur verið
bent á, og í öðru lagi sú ógnar-
hræðsla, sem virðist hafa gripið
ritstjóra Skutuls, og það svona
löngu fyrir kosningar. Guð lijálpi
aumingja manninum, þegar kosn-
ingabaráttan byrjar fyrir alvöru.
Þá verður það víst gáfulegt sem
frá honum kemur.
aðilunum réttu, eða manni
verður á að láta sér detta í
hug, hvort þeim hafi orðið
eitthvað bumbult af vatns-
grugginu sem við höfðum fyr-
ir „traktement“ þann 29. sept.
síðastliðinn, á henni Mikkaels--
messu, þegar urgurinn kom i
Krókslækinn og aðra læki i
hlíðinni hérna fyrir ofan bæ-
inn.
Leiðinlegt, ef svo væri.
En ég er að vona, að þeir
hafi ekki alveg „hrokkið upp
af klakknum“, að þá hafi ekk-
ert sakað, að þeir verði brátt
málliressir, hefjist handa í orði
og verki, og veiti okkur meira
vatn.
Bæjarbúi.
¥
BALDUR vill í tilefni
þessa bréfs og ísafjarðarbréfs-
ins í síðasta blaði, benda höf-
undum þeirra og öðrum á að
hann tekur fúslega til birting-s
ar, og væri þökk á að fá
greinar, fyrirspurnir og um-
kvartanir frá hverjum sem
þær koma. En hann þarf að
vita nafn höfunda, enda þótt
þeir vilji ekki láta þess getið
undir ritsmíðum sínum, og
auðvitað ræður hann hvort
hann birtir það, sem honum er
sent eða ekki. Blaðið vill
gjarnan komast í sem nánust
tengsl við lesendur sína. á
þennan hátt og gefa þeim kost
á að ræða í dálkum sínum
allt það, sem þeim þykir á-
bótavant hér í bænum, eða
livaða annað málefni sem er.