Baldur - 14.12.1945, Síða 1

UTGEFANDI: SÖSlALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
XI. ÁRG.
ísafjörður, 14. des. 1945
37. tölublað.
Vindmylluriddarinn og vest-
rænt eða austrænt lýðræði.
Það er alkunnugt fyrir- , ast okkar vindmyllu-riddara.
brigði, að menn, sem þurfa
að verja verk sín eða at-
hafnaleysi í opinberum mál-
um, grípa til þess ráðs að
beina athygli fólksins frá
því, sem er aðalatriðið, og
reyna að beina benni að ein-
hverju, sem raunverulega
kemur málefninu lítið, eða
allra helzt ekkert við.
Þetta hefur verið mjög á-
berandi í kosningabaráttunni i
Reykjavílc i liaust.
Sjálfstæðismenn, sem stjórn-
að hafa Reykj avíkui’bæ á und-
anförnum árum og þurfa þar
af leiðandi, bæði að svara fyrir
aðfinnslur og ádeilur, sem að
þebn er beint fyrir þessa stjórn
þeirra, eða sýna fólkinu fram
á hversu vel þeir hafa stjórn-
að, nota minnstan part af
blaðakosti sínum til þeirra
hluta. I stað þess er í mörgum
greinum og löngum, með stór-
um og áberandi fyrirsögnum,
reynt af mikilli mælsku og
sannfæringarkrafti að sýna
reykvískri alþýðu fram á það,
að ein sú ægilcgasta hætta sem
nú vofir yfir henni, sé lýðræðið
í Rússlandi!! Eftir þessum
blaðaski’ifum að dæma, virðist
það algert aukaatriði í þessum
kosningum, hvort Reykjavík-
urbær geri stórfellt átak til
þess að auka atvinnutæki í
bænum, byggir sómasamlega
yfir íbúana eða annað slíkt,
sem snertir hag og afkomu
hvers einstaklings, heldur virð-
ist það vera aðalatriðið, hvort
hér á að ríkja austrænt eða
vestrænt lýðræði.
Þessi lýðræðisbarátta ihalds-
mannanna er sérstaklega.
merkileg vegna þess, að ekki
hefur komið fram ein einasta
rödd um það, að í þessum
kosningum ætti að kjósa á
milli austræns og vestræns lýð-
ræðis. öll þessi barátta gegn
þessu voðalega austræna lýð-
ræði er því barátta við vind-
myllur og annað ekki.
En það eru fleiri en sjálf-
stæðismenn, sem látið liafa slá
sig til vindmylluriddara. Krat-
arnir og framsóknarmenn hafa
verið með í baráttunni frá önd-
verðu og 'hvorki hræðst sár né
bana, svo sem sönnum riddur-
um sæmir.
Jafnvel við óverðugir, hér
úti á hjara heims, höfum eign-
I Skutli 7. þ. m. veður þessi
riddari fram á vígvöllinn al-
vopnaður, og hann er svo sem
ekki i vafa um að hann er þátt-
tákandi í heilögu stríði, þvi
eftir að liann hefur varið vest-
ræna lýðræðið af dásamlegri
riddaramennsku, snýr hann
sér til sóknar gegn því aust-
ræna af enn meiri ákafa, vopn-
fhni og hetjuskap og hrópar
að lokum svo-hlj óðandi heróp:
„Framundan eru tvennar
kosningar aifrj álsar — með al-
mennum og jöfnum kosninga-
rétti í anda liins vestræna lýð-
ræðis. — Hvort ætlar þú að
velja — hvort telur þú þjóð
þinni líklegra til farsældar —
hið austræna — eða hið vest-
ræna lýðræði. (Leturbreyting
Baldurs.)
Hér er ekki dregið í efa um
hvað kosið verður við tvennar
í hönd farandi kosningar.
Það á hvorki að kjósa um
mismunandi stefnur í bæjar-
málum í bæjai’stjórnarkosn-
ingunum né mismunandi stefn-
ur í innanlandsmólum í al-
þingiskosningunum, heldur
milli hins austræna og hins
vestræna lýðræðis.
En nú skulum við athuga
muninn á austrænu og vest-
rænu lýðræði, sem vindmyllu-
riddarinn í Skutli segir að bar-
ist verði um i næstu kosning-
um.
Réttasti mælikvarðinn við
þann samanburð er stjórnar-
skrá Sovétríkjanna og stjórn-
arskrá einhvers vestræns ríkis,
t. d. lýðveldisins ísland; hana
þekkjum við allir.
I stjórnarskrám beggja þess-
ara ríkja er þegnunum t. d.
tryggð ýms mannréttindi, svo
sem jafnrétti karla og kvenna,
trúarbragðafrelsi, skoðana-
frelsi, málfrelsi, ritfrelsi og
funda- og samkomufrelsi, frið-
lielgi einstaklinga og heimilis,
bréfhelgi o. fl. I stjórnarskrá
Sovétríkjapna er þegnunum
auk þess tryggður réttur til
vinnu, hvíldar og hressingar.
Slíkt ákvæði væri fjarstæða. að
setja í íslenzku stjórnarskrána.
Þetta er þó ekki aðalmunurinn
á þessum tveimur stjórnai’-
skrám, heldur það, að í stjói’n-
arskrá Sovéti’íkjanna er skýrt
tekið fram hvernig þessi mann-
réttindi eru tryggð, livernig
þegnunum er gert mögulegt að
njóta þeirra. I stjórnarskrá
lýðveldisins Islands er ekkert
á slíkt minnzt.
I báðum þessum ríkjum, Is-
landi og Sovétríkjunum, eru
leynilegar kosningar með jöfn-
um og almennum kosninga-
rétti. Kosningarétt á Islandi
hafa allir rikisboi-garar 21 árs
og eldri, ef þeir hafa óflekkað
mannorð og eru fjári'áðir. I
Sovétríkj unum hafa allir kosn-
ingarétt, sem eru 18 ára og
eldi'i, nema vitskertir menn og
þeir, sem sviptir hafa verið
kosningarétti með dómsúr-
skux’ði. (Samkvæmt austrænu
lýðræði mega þeir t. d. ekki
kjósa, sem hafa löngun til að
éta atkvæðaseðlana, og það er
kannske þess vegna, sem í-
haldsmönnum í Reykjavík er
svo bölvanlega við það).
En nú segir ísfii'zki vind-
myllui’iddai’inn:
....eftir þessum austrænu
kenningum má aðeins einn
flokkur, kommúnistaflokkur-
inn hafa menn í kjöri (Letui’-
breyting í’iddarans sjálfs.)
Um þetta segir í stjórnar-
skrá Sovéti’íkj anna:
Réttur til framboðs er
ti-yggður félagslegum samtök-
um alþýðunnar: Deildum
Kommúnistaflokksins, vei’ka-
lýðsfélögum, samvinnufélög-
um, æskulýðslelögum og rnenn-
ingai’félögum.
Og ennfremur:
Séi’hverjum fulltrúa er skylt
að gera kjósendum sínum
grein fyrir stai’fsemi sinni og
i’áðs þess, er hann á sæti í,
og geta kjósendur hve nær
sem er svipt hann umboði
sínu með meirihluta-ákvörð-
un, á þann hátt er lög skipa.
Þetta síðast nefnda ákvæði
finnst ekki í okkar ágætu
stjórnai’skrá, hér mega full-
trúar þjóðarinnar svíkja gefin
loforð, eftir því sem þeim sýn-
ist og hentar. Reikningsskap
þui’fa þeir aðeins að gera
fjórða hvert ár.
Þessar tilvitnanir sýna að það
er hrein blekking, að aðeins
kommúnistaflokkurinn hafi
rétt til að hafa menn í kjöri.
Annars ætti kennari í þjóðfé-
lagsfi-æði við gagnfx'æðaskóla
að vita svo mikið, að í landi,
eins og Sovétríkjunum, þar
sem aðeins er ein stétt í þjóð-
fræðilegum skilningi — hið
stai'fandi fólk — eru alls ekki
skilyrði fyrir marga flokka
eins og í auðvalds löndunum.
Það er þe'ss vegna ekki hægt að
tala um, að öllum flokkum
nema kommúnistaflokknum sé
bannað að hafa menn í kjöri
i Sovétríkj unum. Þessir aðrir
flokkar eru alls ekki til þar,
af þeirri einföldu ástæðu, að
starfsgrundvöllur þeirra, —
stéttaþjóðfélagið — er úr sög-
unni.
Þetta er mjög augljóst mál,
sem gaman væri að ræða nán-
ar, en til þess er ekki tæki-
færi hér.
En i þess stað væri fróðlegt
að athuga lýðræðisbaráttu
vindmylluriddarans okkar og
annara hans lika, sem nú berj-
ast svo ákaft fyrir liinu vest-
ræna lýðræði.
Það eru ekki nema fá ár síð-
an þau ákvæði voru í lögum
fjölmennustu félagssamtak-
anna hér á landi, Alþýðusam-
bandi Islands, að eingöngu al-
þýðuflokksmenn voru kjör-
gengir i trúnaðarstörf innan
sambandsins, og það kostaði
langa og harða baráttu við
vindmylluriddarann og sálu-
félaga hans að fá þessu breytt.
I stjórnarskrárnefnd hafa
flokksbræður þessa sama ridd-
ara talið nauðsynlegt að auka
vald forseta á kostnað þjóð-
kjörinna fulltrúa þjóðarinnar.
Þannig vilja þeir gera oldcar
vestræna lýðræði ennþá vest-
rænna,því fyi’irmyndina, sækja
þeir til Vesturheims.
Að lokum má svo minna á
ummæli vindmylluriddarans í
Skutli um okkar ágætu
vestrænu lýðræðisstj órnarskrá
bæði fyrir og eftir lýðveldis-
kosningarnar. Þá var hún blað
eftir blað nefnd „stjórnar-
skrárnefna“ og öðrum álíka
virðingarnöfnum, og engar
svívirðingar sparaðar.
Síðast en ekki sízt vill svo
Baldur taka þetta fram:
I bæjarstjórnarkosningun-
um verður ekki kosið um aust-
rænt eða vestrænt lýðræði,
heldur um mismunandi stefn-
ur í bæjarmálum, í þingkosn-
ingunum sömuleiðis. En aftur
á móti skal það fúslega játað,
að blaðið vill leggja fram sína
litlu krafta til þess að við Is-
lendingar getum bætt í stjóm-
arskrá okkar ákvæðum, er
tryggja þegnunum rétt til
vinnu, bvíldar og bressingar
og að hér verði sköpuð þau
efnisleg skilyrði, að fólkið geti
notið þessara réttinda, þannig
að þau verði meira en ákvæði
í stj órnarskránni:
-------0------