Baldur - 23.12.1945, Blaðsíða 2

150
B A L D U R
Framkvæmdir, sem krefjast
góðrar forustu.
Skutull birtir nýlega yfirlit
yfir þær framkvæmdir, sem eru
i undirbúningi hjá bænum og
á að vinna hér bráðum. Því
verður ekki neitað að hér er
mikið i ráðum og það er áreið-
anlega ósk allra bæjarbúa að
vel takist um allar fram-
kvæmdir.
Skutull vill þakka meiri-
hluta bæjarstjórnar alla for-
göngu og allan undirbúning
þessara verka. Það er vitan-
lega ekki nema hálfur sann-
'leikur. Bæjarstjórn hefur öll
unnið að þeim undirbúningi
og ekki er vitað að neinn á-
greiningur hafi komið fram
innan bæjarstjórnar um nauðT
syn þessara frajnkvæmda.
Að undirbúningi fiskiðju-
versins hefur t. d. verið unnið
af nefnd, sem skipuð er full-
trúum allra flokka í bæjar-
stjórn.
Ráðunautur þessarar nefnd-
ar um allt, er viðkemur skipu-
lagi þessa mannvirkis, hefur
frá fyrstu byrjun verið Þórður
Þorbj arnarson, fiskiðnfræðing-
ingur. Gísli Halldórsson arki-
tekt hefur gert teikningar af
byggingum iðj uversins, en
Björgvin Friðriksson tekið að
sér að vera ráðunautur bæjar-
ins um allt, sem viðkemur vél-
um í það.
Um aðrar framkvæmdir
verksins er þetta að segja. Bæj-
arstjórn samþykkti í sumar að
gangast fyrir hlutafélagsstofn-
un, til þess að hrynda þessu
fyrirtæki í framkvæmd, þar
sem hærinn og útgerðarfélög í
bænum verði aðalhluthafar.
Ekki veit Baldur hvernig þessi
hlutafjárstofnun gengur, en
Skutull upplýsir, að fullráðið
megi heita, að það verði stofn-
að. Er vonandi að satt reynist.
Þá hefur það ennfremur gerst
í málinu, að bæjarstjóri er nú
í Reykjavík meðal annars
þeirra erinda að leitast fyrir
um 600 þúsund króna lán til
þessa fyrirtækis.
Það má því segja að þetta
fyrirtæki sé komið á allgóðan
rekspöl, en sá er galli á gjöf
Njarðar að grundvöllinn vant-
ar í bókstaflegri merkingu.
Landið, sem iðjuverið á að
standa á er enn eklci til. Það
er bin fyrirhugaða uppfylling,
sem á að byggja milli Neðsta-
kaupstaðarbryggjunnar og
Bátahafnaruppfyllingarinnar.
Þessi uppfylling segir Skut-
ull að geti aldrei orðið undir
2—3 miljónum króna, svo að
hún og iðjuverið verður aldrei
undir 6—7 miljónum króna.
Þetta er mikið fé og þess-
vegna nauðsynlegt að til und-
irbúnings og framkvæmda
þessa verks sé vandað sem
mest, og stjórn þess verði í
höndum manna, sem fullkom-
lega er treystandi. Á því* er
enginn efi að efnahagsleg og
menningarleg afkoma Isfirð-
inga byggist á þessu fyrirtæki
auk útgerðarinnar, sem vitan-
lega er grundvöllur alls at-
vinnulífs hér.
Það er því enginn efi að tog-
arakaupamálið og bygging
uppfyllingarinnar og iðjuvers-
ins eru stærstu og þýðingar-
mestu málin, sem nú ei’u hér á
dágskrá, og þau verða áreiðan-
lega aðal verkefni þeirrar
bæj ai’stj órnar, sem við tekur
nú eftir kosningai’nar.
1 tvemur undanförnum blöð-
um Baldurs hefur verið lýst
aðgerðum alþýðuflokksmanna
í togarakaupamálinu. 1 því
máli hafa þeir sj'nt svo víta-
verðan silahátt og skeytingar-
leysi, að menn munu áreiðan-
lega hugsa sig oft um, áður en
þeir fela þeim áfram forustu
í slíkum stórmálum sem þeim,
er hér um ræðir. Það má
kannske segj a með nokkrum
rétti að’þáð, sem þeir liafa. gert
í undirbúningi fiskiðj uvei’sins,
bendi til þess, að þeir séu nú
gengnir i endurnýjun líldág-
anna, þar sem meðal annars
befur verið leitað ráða og að-
stoðar sérfræðinga, en það er
svo sjaldgæft í þeirra herbúð-
um. En er það bara nokkur
sönnun þess að .ekki verði gi’ip-
ið til gamla vanans, þegar frá
líður og verkið þá framkvæml
undir stjórn einhvers ‘flokks-
gæðingsins, eins og t. d. Nón-
hornsvatnsvirkj unin. Og liver
óskar eftir að svo verði?
----;---0-------
Nýlega barst Björgunarskútu-
sjóð Vestfjarða 500 kr. gjöf frá
manni, sem ekki vill láta nafns
síns getið, til minningar um Samúel
Samúelsson, vélstjóra, frá Súðavík.
Með kæru þakklæti.
Nefndin.
Hátíðamessur:
Aðfangadagur:
Isafii’ði kluklcan 6 e. h.
Hnífsdal klukkan 8 e. h.
Jóladagur:
ísafirði: Barnamessa kl. 11 f.h.
— Ahnenn messa kl. 2 e. h.
— Sjúkrahúsinu kl. 3 e. h.
Annan Jóladag:
Hnífsdal: Barnam. kl. 11 f. h.
— Almenn messa kl. 2 e. h.
Gamlárskvöld:
Isafirði klukkan 11 síðd.
Hnífsdal klukkan 8 síðd.
Nýársdag:
Isafirði ldukkan 2 e. h.
Elliheimilinu kl. 3 e. h.
jfo'/aóÁ
Fyrir tæpum 65 árum birtist í
Isafold eftirfarandi grein.
„Ritdómar. Það er hér á landi
þvínær vandræði fyrir dagblöð að
taka ritdóma. Hver höfundur, sem
verður fyrir aðfinningum, sezt nið-
ur liið bráðasta, og skrifar langt
varnarskjal fyrir bók sinni. Svo
óvanir eru menn hér öllum útá-
setningum. Höfundul lcrefst þess
því næst sem sjálfskyldu, að mót-
bárur sínar séu teknar inn í „næsta
blað“, og þótt varnargreinin sé
samin í binni fyrstu bræði og hafi,
ef til vill, inni að halda getsakir,
sér í lagi um einhvern illgjarnan
tilgang og óhreinar hvatir ritdóm-
arans, þá má engu breyta. Þetta
lýsir bernsku bjá höfundum vor-
um, og er það ljósasti vottur um
bernskuna, að þeir rithöfundar,
'sem verða fyrir ómaklegu og á-
stæðulausu lofi — og þesskonar
ritdóma höfum vér séð í sumum
blöðum — þeir hlaupa aldrei upp
til handa og fóta, til þess að bera
af sér hið óverðskuldaða hrós. Vér
liöfum reynt að taka aldrei nema
stillilega samda og rökstudda rit-
dóma, en þótt vér hingað til einnig
liöfum látið prenta svör liinna
dæmdu höfunda, þá hættum vér
því eftirleióis, nema i aukablaSi,
sem höfundurinn þd veröur crð
kosla sjdlfur að gagpír og prentun.
Blað, sem ekki kemur út nema
tvisvar og þrisvar í mánuði, og
sem margar greinar almennsefnis
bjóðast úr ýmsum áttum, hefur
ekki rúm til að vera vígvöllur fyr-
ir liina og þessa bókahöfunda, les-
endum blaðsins oft og tíðum til
leiðinda, og málefninu, sem rætt er,
á stundum til liarla ónógrar skýr-
ingar“.
Þetta var nú svona á þeim dög-
um og þrátt fyrir allar framfarirn-
ar, sem orðið hafa síðan, stöndum
yér enn nokkurnveginn í sömu
sporum livað bókagagnríni snertir.
Helzta breytingin er sú að rithöf-
undar verða nú fyrir „ómaklegu og
ástæðulausu lofi“. Þetta lof' kemur
fram í flestum ritdómum, sem nú
birtast, en þó langsamlega mest í
bóka-auglýsingum, sem nú eru
orðnar svo takmarkalaust skrum,
að það má heita algild regla, að
]>ær bækur sem mest eru auglýstar
og mest gumað af, eru venjulega
þær ómerkileguslu.
Þá er það orðið sérstakt metnað-
armál rithöfunda nú, að gefa út
sem flestar og fyrirferðarmestar
bækur, burt séð frá því hvort efni
þeirra eða efnismeðferð sé nokk-
urs virði eða ekki, að eins ef lop-
inn er nógu mikið teygður, mærð-
in og mælgin nógu takmarkalaus.
Ritdómar, sem leiðbeina almenn-
ingi um bókaval fyrirfinnast varla,
en það er einmitt slíka ritdóma,
sem vantar.
Frá keisarakrýningunni i Moskvu
árið 1883 er til eftirfarandi saga:
„Það var kvöldið, sem hin mikla
dansveizla stóð, í Kreml. Veizlu-
fólkið var mest allt eintómir kon-
ungar og drottningar eða aðrir
kórónaðir liöfðingjar. Fjöldi hirð-
meyja höfðu það starf að færa
þetta fólk úr purpurakápunum og
taka við af þeim veldissprotunum,
kórónunum, ríkiseplunum og öðr-
um tignarmerkjum, áður en tekið
væri til að dansa, með því að slíkt
er ekki til annars en byrðarauka og
trafala þá. Þar var og í þessari göf-
ugu sveit blámannakonungur
einn. Hann lagði frá sér eigi ein-
ungis kesju sína, boga og örvar,
heldur færði sig úr öllum fötunum
og hafði loks ekki annað eftir á
kroppnum en liring í nefinu og
band yfir um brjóstið með orðu á.

Meyjarnar roðnuðu, sem lög gera
ráð fyrir, og hljóðuðu upp yfir sig,
en hinn dökki jöfur skildi það svo
sem þær væru að dást að fögru
vaxtarlagi sínu og hneigði sig ljúf-
mannlega. Nú var kvaddur til túlk-
ur og gerði hann konungi skiljan-
legt, að honum mundi eigi stoða
að vera svona fáklæddur í dans-
veizlu keisara. Við þetta varð kon-
ungur hinn æfasti og ætlaði að
stýfa höfuð frá bol á túlknum. Til
allrar hamingju kom einn af stór-
furstunum inn í því bili. Hann brá
sér til orðalaust og fór að tína á
þann dökkva spjarirnar -aftur.
Hann lét það svo vera. Gekk síðan
inn í danssalinn og hagaði sér þar
nokkurn veginn viðlíka siðsamlega
og aðrir hinir kórónuðu höfðingj-
ar. Að öðru leyti ségir sagan, að
honum muni þykja gott manna-
kjöt“.
Árið 1883 dó í París alræmdur
drykkjumaður, sem hafði ritað í
bók með mikilli nákvæmni hvern
sopa af ölföngum, sem liann hafði
drukkið í 50 ár. Það voru samtals
nokkuð meira en 70 000 pottar af
víni, 109 500 staup af apsint og
219 000 staup af líkjör. Enda rak
ekki elztu kunningja hans minni
til, að þeir hefðu séð liann nokk-
urn tíma ófullan.
1 hinni merkilegu og fróðlegu
bók sinni Jón Thoroddsen og skáld-
sögur hans segir dr. Steingríinur J.
Þorsteinsson frá bónda einum, Guð-
brandi Magnússyni í Hólmlátri við
Breiðafjörð. Karl þessi var afskap-
lega nízkur og ógestrisinn svo af
bar. Skulu liér tilfærðar tvær sög-
ur um Guðbrand þennan, teknar
úr fyrnefndri bók:
„Eitt sinn fengu næturskjól hjá
Guðbrandi útróðramenn, er sjálfir
böfðu nesti með sér að vanda, en
ekki var það siður á bæjum að
láta þá eyða af því, er þeir gistu.
En þegar heimilisfólkið settist að
snæðingi sagði Guðbrandur við
gestina: „Nú förum við að borða
piltar, en þið látið sem þið sjáið
það ekki“.
Eitt sinn hafði Guðbrandur
geymt sér svo lengi rúsínugraut
frá töðugjöldum, að hann var far-
inn mygla. Tekur hann nú graut-
inn fram og liorfir á hann lengi,
en tímir ekki að henda lionum.
Hellir hann þá brennivini í staup,
setur það fyrir framan sig og heit-
ir sjálfum sér að hann skuli fá
það, er hann hafi lokið grautnum.
Síðan svældi hann honum í sig,
saup úr staupinu og velkti gúlsop-
anum í munni sér. En eftir stutta
umhugsun spýtir hann brennivín-
inu aftur út úr sér í flöskuna og
segir: „Ekki þarftu, Guðbrandur,
að láta kaupa þig til að eta góðan
mat?
-------0-------
Þrjú skip rekur á land
á Þingeyri.
I veði’i því, sem gengið hef-
ir yfir allt land nú að undan-
förnu, slitnuðu þrjú skip upp
á Þingeyrarhöfn og rak þau á
land.
Skip þessi eru: Hamona,
eign Glámu á Þingeyi’i, Glaður,
eign h. f. Sæhrímnir á Þing-
eyri, og Venus, eign Svein-
bjarnar Samsonarsonar. Ham-
ona og Venus eru lítið hi'otnar,
hinsvegar er Glaður sagður
mikið brotinn og að öllum lík-
indum ónýtur.