Baldur - 18.04.1946, Blaðsíða 2

2
B A L D U R
Í‘^(m^*m*m*m*m*m*m*m*m*m^m*h*m*h{m*m*m*m*h*m*m*m*m*h*m*h^m*m*m*m*h*h{h*m*m*m*h*m**{m*m*m2h*h*******h*m*W f<
► $
V
Skammtað lír skrínunni. f
Merkustu viðburðir
síðustu viku.
/ Iranmálunum svonefndu,
en þau liafa verið ágreinings-
mál á fundum öryggisráðsins
að undanförnu, hefur nú náðst
samkomulag. Samkvæmt því
lofa Sovétríkin að flytja allan
her sinn burt úr Iran, eru þeir
flutningar fyrir nokkru hyrjað-
ir og á að vera lokið 6. mai
n. k. Þá hafa Sovétríkin viður-
kennt að Aserhedjanmálið sé
innanríkismál Iran, en Iran-
stjórn lofað að leysa j)að með
friðsamlegu samkomulagi við
Aserbedjanl)úa og koma á hjá
þeim nauðsynlegum þjóðfé-
lagsumbótum, en þessi þjóð
hefur átt við mjög mikla kúg-
un að húa. Ennfremur hefur
Iranstjórn lofað að leggja
frumvarp um stofnun sovét-
íransk olíufélags fyrir j)ingið i
Iran.
Þar sem jæssi lausn hefur
fengist í málinu, hefur Gromy-
kos fulltrúi Sovétríkjanna í ör-
yggisráðinu, lagt til að Iran-
málið verði tekið af dagskrá
ráðsins og hent á, að J)að sé
gagnstætt skipulagsskrá Sam-
einuðu þjóðanna að hafa á-
fram á dagskrá öryggisráðsins
mál, sem samkomulag sé orð-
ið um milli aðila. Iranstjórn
var i fyrstu mótfallin j)essari
kröfu, en eftir síðustu fréttum
að dærna virðist hún liafa
skipt um skoðun.
Fulltrúi Pöllands í öryggis-
ráðinu hefur horið fram kæru
á Francostjórnina á Spáni og
krafist þess að ráðið taki Sþán-
armálin á dagskrá. Telur hann
að heimsfriðnum stafi hætta
af fasistastjórn Francos. Þýzk-
ir flóttamenn vinni á Spáni að
æfingu spánsks hers, kjarn-
orkurannsóknum o. l'l. Þessu
hefur Franco mótmælt og boð-
ið að láta rannsaka málið.
Ekki er vitað um afstöðu ör-
yggisráðsins til Jæssa máls.
Fullvíst má tclja að Sovétrík-
in standi mcð Pólverjum, en
margt bendir til j)ess að stjórn-
ir Bretlands og Bandaríkjanna
vilji láta mótmælin ein nægja
og séu mótfallnar öllum rót-
tækum ráðstöfunum gegn
Francostjórninni. Virðast for-
ráðamenn jæssara j)jóða lítið
liafa lært af reynslu undanfar-
inna ára, ef þeir ætla nú að
halda hlífiskyldi yfir fasista-
stjórn Francos, eins og Cham-
herlainstjórnin gerði, er hún
hjálpaði Hitler til að undirbúa
nýafstaðna heimsstyrjöld.
Annars er það um spánar-
málið að segja, að Pólverjar
og fleiri j) j óðir hafa slitið
stjórnmálasambandi við Fran-
costjórnina og verkalýðssam-
tökin víða um heim, undir for-
ustu Alþjóðasamhands verka-
lýðsins, þar á meðal Alj)ýðu-
samhand Islands, liafa lagt af-
greiðslubann á spánskar vörur.
Ekki er Iuegt að geta merkis-
viðburða síðustu viku, án J)ess
að minnast á hinar nýafstöðilu
kosningar í Grikklandi.
Eins og kunnugt er, var
deilt um það hvort kosningar
þessar skyldu háðar á J)eim
tíma sem ákveðið var eða
síðar frestað. Vinstri flokkarnir
vildu fresta þeim, vegna Jæss
að Jieir töldu að J)ær mundu
ekki sýna rétta mynd af vilja
J)jóðarinnar, eins og innan-
landsástandið væri og þar sem
erlendur her sæti í landinu.
Skoruðu J)eir á kjósendur sína
að sitja heima. Brezkastj órnin
og afturhaldsflokkarnir í
Grikklandi vildu hinsvegar á-
kaft að kosningarnar færu
fram. Reynslan varð sú, að að-
eins um helmingur lcjósenda
neytti atkvæðisréítar síns.
Vinstri flokkarnir hafa kært
kosningarnar fyrir stjórnum
Sovétríkj anna, Bandaríkj anna
og Bretlands, skorað á J)ær á-
samt stjói’n Frakklands áð sjá
til J)ess að innanríkisástandið í
Grikklandi verða rannsakað.og
lagt til að öryggisráðið eða
þrívcldin taki málið til með-
ferðar og geri nauðsynlegar
ráðstafanir til j)ess að stöðva
kúgun og ofheldisverk kon-
ungssinna, og annara aftur-
haldsflokka, gegn andstæðing-
um sínum.
Hinsvegar telja formælend-
ur kosninganna að þær hafi
farið algerlega loglega fram
og þar hafi allt verið í stak-
asta lagi.
Þingkosningar
fóru fram í Japan 10. J). m.
Konur höfðu í fyrsta skipti
kosningarétt og kjörgengi J)ar
í landi og voru margar konur
í framboði. — 1 Japan eru
fjórir flokkar, sem nokkuð
kveður að. — Framfaraflokk-
urinn, Frjálslyndi flokkurinn,
Sósialistaflokkurinn og Komm-
únistaflokkurinn. Annars er
talið að alls ,séu þar um 200
flokkar, en flestir j)eirra eru
mjög fámennir, og um suma
þeirra má segja, að þar séu
einn í hóp og tveir i lest. —
Framfaraflokkurinn og Frjáls-
lyndi flokkurinn höfðu mest
fylgi i kosningunum, en þeir
eru báðir imjög afturhaldssam-
ir flokkar og njóta stuðnings
liclztu auðhringa landsins.
Síðustu Sovéthersveitirnur
fóru frá Borgundarhólmi 5.
j). m. 1 tilefni af því bendir
Moskvahlaðið Isvestia á j)að, að
enn situr bandarískur her á
Islandi, J)rátt fyrir skuldhind-
ingar Bandaríkjastjórnar um
að allur herinn skyldi fluttur
þaðan strax að styrjöldinni
lokinni.
Hollenzka stjórnin
mun nú sjálf ætla sér að
herja niður frelsiskröfur Indo-
nesa á Java, en eins og kunn-
ugt er halá Bretar hjálpað
Mikill maSur.
1 síðasta Skutli birtist löng grein
undir fyrirsögninni „Undir ráð-
stjórn“. Aðalefni greinarinnar er nið
um Verkamannafélagið Dagsbrún og
stjórn þess en lof um Gunnar
Bjarnason, skrifstofustjóra Baldurs,
og störf lians. Mikill maður er
Gunnar.
Greinin er eftir Gunnar sjdlfan.
Við lestur greinarinnar levnir sér
ekki, að Gunnar Bjarnason, skrif-
stofustjóri Baldurs, er höfundur
hennar. Sést það bæði á orðbragð-
inu og eins því, að þarna cr þorið
lof á herra skrifstofustjórann, sein
enginn nema hann sjálfur inundi
fást til að skrifa, nc:na í háði.
Hvernig kratárnir skiluSu fjárhag
Dagsbrúnar.
Við skulum lófa herra skrifstofu-
stjóranum að lifa sælum í sinni
sjálfsánægju. Hins vegar er ástæða
til að minna hann á eftirfarandi
atriði nt af níði lians um Dagsbrún.
Um áramótin 1940—1941, þegar
kratarnir hrökktust frá völdum í
Dagsbrún, eftir 34 ára stjórn, voru
eignir félagsins kr. 100 353,22. Um
áramótin 1945—1940, eða 5 árum
eftir að kratarnir hættu afskiptum
af fjármáluin Dagsbrúnar og núver-
andi stjórn tók við, námu eignir fé-
lagsins kr. 335 661,52.
Þá man skrifstofustjórinn áreið-
Jón Hjörtur Finnbjarnarson
hélt kveðjuhljómleika, með
aðstoð Sunnukórsins, í Alþýðu-
húsinu s.l. sunnudag, en Jón
er á förum til Reykj avíkur al-
farinn liéðan úr hænum.
Söngskráin var í J)remur
J)áttum. 1 fyrsta J)ætti söng Jón
Hjörtur fjögur einsöngslög eft-
ir Stephen Foster og citt enskt
lag. I öðrum J)ætti söng Sunnu-
kórinn, Undir stjórn Jónasar
Tómasson, fjögur lög eftir
stjórnanda kórsins og eitt lag
raddsett af honnm. I Jmðja
j)ætti söng Jón Hjörtur jæssi
einisöngslög: Friður á jörðu,
eftir Árna Thorsteinsson,' Fög-
ur er hlíðin, eftir Jón Laxdal,
og Sprettur, eftir Syeinhjörn
Sveinbjörnsson.
Frú Áslaug Jóhannsdóttir lék
undir með einsöngvaranum og
frú Sigríður Jónsdóttir með
Sunnukórnum.
Fjöldi fólks sótti hljómleik-
ana og var söngvaranum mjög
vel tekið. Varð hann að endur-
taka mörg lög, og einnig hárust
lionum hlóm.
Þegar söngskránni var lokið
kvaddi formaður Sunnukórs-
ins, Elías J. Pálsson, sér hljóðs
og ávarpaði söngvarann nokkr-
j)eim lil J)ess og ekki sparað
blóðugt ofheldi. Talið er J)ó lík-
legt að látið verði að einhverju
leyti undan frelsiskröfum jæss-
arar kúguðu nýlendu-þjóðar.
anlega eftir því, að Dagsbrún, á-
samt öðrum verkalýðsfélögum í
Reykjavík, stendur nú í málaferlum
við háttsetta flokksbræður hans út
af því að þessir herrar liafa sölsað
undir sig eignir þessa félags, og að
síðustu mætti minna skrifstofu-
stjórann á það, að þegar flokks-
bræður hans hrökkluðust frá völd-
um í Dagsbrún um áramótin 1940
—’41, þá skildu þeir við félagið
með ca. kr. 21 000,00 sjóðþurð, og
það var þess vegna að opinberri
endurskoðun var komið á i Dags-
brún, en hr. skrifstofustjórinn álít-
ur furðulegt, að fé skuli varið til
þeirra hluta, þar sem þrír hátt-
launaðir menn séu í þjónustu fé-
lagsinsH
ÞaS mútti ekki spyrja.
Þetta verður að nægja að sinni.
En viðvíkjandi þvf, að Guðmundur
Bjarnason hafi „af offorsi miklu“
ásakað stjórnina fyrir „margháttað
sleifarlag og vanrækslu" og beint
„hvatvíslegum ásökunum" í garð
hennar fyrir lélega fjármálastjórn,
er það eitt að segja að Guðmundur
gerði aðeins fyrirspurn um eitt
atriði í reikningum félagsins. Þessi
fyrirspurn hafði þau áhrif á tvo
vanstillingamenn í félaginu, for-
manninn og skrifstofustjórann, að
þeir ruku báðir upp með offorsi,
brígzlyrðum og ásökunum á Guð-
mund, enda eru þessir herrar á
svipuðu þroskastigi andlega.
um orðum. Þakkaði hánn hon-
um fyrir hönd Sunnukórsins
starf hans í ítórnum á liðnum
árufn og árnaði honum allra
heilla i framtiðinni. Sagði hann
að Jón Hjörtur hefði starfað í
Sunnukórnum um margra ára
skeið, sungið einsöng í fleiri og
færri lögum á flestum opinher-
um hljómleikum hans. Auk
])ess mundu fáar þær skemmt-
anir hér i hænum, þar sem Jón
Hjörtur hefði ekki skemmt
með söng sínum, og við fjölda
mörg önnur tækifæri hefðu
bæjarbúar notið ánægju af
söng hans.
Jón Hjörtur J)akkaði for-
manni Sunnukórsins j)essi
árnaðarorð, félögum sínum í
Sunnukórnum og stjórnanda
hans góða samvinnu og söng
að endingu, með frú Margréti
systur sinni, tvö tvísöngslög,
eftir Jónas Tómasson, stjórn-
anda Sunnukórsins.
Þegar því var lokið risu all-
ir áheyrendur úr sætum sínum
og hylltu söngvarann með fer-
földu húrrahrópi.
En Jón Hjörtur Finnbjarn-
arson hefur ekki aðeins notið
almennra vinsælda hér í bæn-
um fyrir það, hve oft hann hef-
ur skenimt bæjarbúum með
söng sínum, heldur vegna
góðra persónulegrar viðkynn-
ingar, og j)að má óhætt full-
yrða að jieir eru mjög margir
hér i hænum, sem sakna j)css
að hann er á förum liéðan og
Kveðjuhljómleikar
Jóns Hjartar Finnbjarnarsonar.