Baldur - 15.06.1946, Qupperneq 1

ÚTGEFANÐI : S ÖSl ALIST AFÉL AG ÍSAF JARÐAR
XIÍ. ÁRG.
ísafjijrður, 15, júní 1946
17. tölublað.
Svo mælti Jón Sigurðsson.
„Nú verður það sýnt, hvað
við dugum enn“.
Þjóðin verður að standa á varðbergi um sjálfstæði sitt
og sameinast um kröfuna:
Burt með erlenda heri af Islandi.
Það má ekki henda að nokkur landsölumaður fái sæti
á hinu nýkjörna Alþingi.
Við stofnun hins íslenzka
lýðveldis fyrir tveimur árum
sýndi þjóðin að hún átti áhuga-
mál, sem hún gat sameinast
um að heita mátti óskipt. Á-
hugamál, sem var ofar dægur-
þrasi og þeirri sundurþykkj u,
sem i öðrum málum er sí og æ
vakandi. Þjóðin steig þá loka-
sporið i aldalangri baráttu
gegn erlendri kúgun. Þjóðin
gerði þetta á svo glæsilegan
hátt, að eins dæmi er i verald-
arsögunni. Það sannaðist þá að
þjóðin lætur ekki á sér standa,
þegar á hana er kallað.
Enginn má þó láta sér detta
í hug að með þeim sigri hafi
verið lokið baráttu okkar fyr-
ir frelsi og sjálfstæði. Vér vit-
um, að eins erfitt er að gæta
fengins fjár og afla þess.
Sú sjálfstæðisbarátta, sem
framundan er, er margþætt, og
liún liggur bæði i lausn innan-
landsmála vorra og i viðskift-
um vorum við aðrar þjóðir.
Okkur getur þótt sitt hverjum
hvernig heppilegast verður að
ráða málum vorum innan-
lands. En þegar okkur mætir
yfirgangur erlendra ríkja, þá
er svo alvarlegt mál á ferðinni,
að um það eiga allir Islending-
ar að sameinast.
Nú, tveimur árum eftir
stofnun lýðveldis vors, vofir yf-
ir okkur alvarlegri hætta ei’-
lendis frá en kanske nokkru
sinni fyrr.
Stói’veldi, Bandaríki Norð-
úr-Ameríku, hefur farið þess á
leit við oss að vér seldum þeim
í hendur landsvæði til hernað-
ai’afnota til langs eða skamrns
tima.
Það þarf ekki að greina það
fyrir íslendingum, að verði
orðið við þessum ki'öfum, þá
erum vér ekki lengur sjálf-
stæð þjóð. Það þarf heldur
ekki að skýra þeirn frá hverjar
afleiðingar slíkt liefði. Saga
okkar ber þess bezt vitni.
Þessai'i kröfu Bandaríkj -
anna um herstöðvar til langs
tíma, var eftir langt þóf á Al-
þingi Islendinga synjað. Jafn-
framt hefur stjórn Bandaríkj-
anna fallist á að láta þessar
ki’öfur niður falla I BILI, en
það þýðir nánar tiltekið þar til
að afstöðnum komandi kosn-
ingum.
Það er hörmulegt til þess að
vita, að meðal vor skxdi vera
til rnenn, sem vinna að þvi
leynt og ljóst að orðið verði við
þessunx kröfum. Öhappamenn,
sem sagan nxun á sinum tíma
fordæma. En það er um leið
táknrænt hvar þessa menn er
að finna. Þeirra er, eins og
venja er til, að leita nxeðal auð-
manna landsins og þeirra
leiguþjóna. Meðal manna, sem
eiga það eitt heilagt, senx þeir
telja sér líklegt til pei'sómdegs
framdráttar. Manna, sem
hyggjast sækja auð og völd,
eins og Guðmundur ríki foi’ð-
unx og eru reiðubúnir að offra
á altai’i þessa hagsmunum
þj óðar sinnar. Manna, sem fyr-
irlitlegri eru en svo að orð taki
til.
Islenzka þjóðin sá við Guð-
mundi ríka og hún verður að
sjá við þessunx óhappanxönn-
unx nú.
Bandaríkin skuldhundu sig
til að hverfa af Islandi, er
Evrópustyrj öldinni lyki. Þau
liafa gert kröfur til landa, í
stað þess aðrvirða.rétt vorn, og
enn er hér her í landi i óþökk
þjóðarinnar, þrátt fyrir gefin
I bax’áttu sinni fyrir sjálf-
stæði íslenzku þ j óðarinnai’,
bendir Jón Sigurðsson marg
oft á þann sannleika, að það
eru ekki höfðingj arnir, enx-
bættismenn og yfirvöld þeirra
tima, sem leiða þjóðina til
frelsis og farsældar, heldur al-
þýðan sjálf. I ávarpi til Is-
lendinga, sehx birtist í Nýjum
félagsritunx 1849 segir hann.
... En máske nxenn biði
þess, að hinir svonefndu fyrir-
liðar þjóðarinnar, yfirvöldin,
gangi á undan og leiði þá til
fi’elsis og farsældar? — Þá
megið þér að vísu lengi bíða,
bræður góðir. Því svo er langt
frá að þeir séu líklegir til að
gerast oddvitai’, að þeir fara
vai-la í flokk yðvarn, nenxa
neyðin þrýsti þeim, það leiðir
af stöðu þeirra og hugsunai’-
hætti, unx það mætti reynslan
hafa sannfæx’t oss nógsamlega.
... Menn ættu ekki að skilja,
fyi’r en það heit væri haxxdfest
allra á nxilli, að hver í sinni
sveit geri það, sem honum er
unnt til að kveikja þjóðlífið í
héruðum, efla samheldni,
framkvæmdir og dugnað, og
enginn gangi úr þeim félags-
skap upp fi*á þessu, meðan
hann endist til, fyrr en vér höf-
um nxeð góðu og löglegu móti
öðlast fxdlkonxin þjóðréttindi
og þjóðfi*elsi í sambandi við
Damxxörku“. .
loforð, og skömm er til þess að
vita, að stjói’n vor vii’ðist furðu
tómlát í að heinxta það, að við
loforðin verði staðið.
Hvei’s vegna hefur x'ikis-
stjórnin ekki kx-afist þess, að
herirnir verði á burtu tafar-
laust?
Það er vitað að ráðherrar
sósialista hafa flutt tillögu
þessa efnis i ríkisstj órninni.
Hve lengi á það að di’agast?
Islenzka í’íkisstj ói-nin er að
gera oss Islendinga að við-
undri í heiminum með tóm-
læti sínu. Ástæðan er auðsæ.
Meðal foi’ráðanxanna þjóðar-
innar vantar þá festu í þessunx
skiftunx, sem þjóðin verður að
krefjast af þeini.
Þjóðin verður að vei’a á
vai’ðbergi!
Ki-öfurnar eru látnar niður
falla í bili, þær eru ekki úr
sögunni.
Það kenxur til kasta þeirra
Framhald á 4. síðu.
Svo mælti Jón Sigurðsson
fyrir 97 árum siðan. Þá háðu
Islendingar frelsisbaráttu við
Dani. En orð hans eiga engu
síður við nú en þá. Baráttunni
við Dani lauk fyrir tveimur ár-
um með fulluni sigri Islend-
inga. en sjálfstæðisharáttu
þeix-ra er þar nxeð ekki lokið.
Erlent stói’veldi, — Bandaríki
Norður-Amei'iku, hefur seilzt
til landsréttinda á Islandi. Al-
þingi og rikisstjórn hafa neitað
þessunx kröfum og rikisstjórn
Bandaríkj anna hefur „fallist á
að stöðva málið, að minnsta
kosti í bili.
Það þýðir: Krafa Bandaríkj-
anna um landsréttindi hér,
verður aftur borin fram, og
það strax að kosningum lokn-
unx.
Okkar bíður því áframhald-
andi höi’ð barátta fyrir frelsi
og sjálfstæði. Reynslan hefur
sýnt, að höfðingjar nútimans,
þeir, senx peningavöldin hafa,
heildsalarnir og þeirra hand-
bendi, munu ekki ganga á und-
an og leiða þá baráttu. Þvert
á nxóti hafa þeir sýnt, að þeir
vilja ganga að kröfum hins
ei'lenda valds. Þess vegna ríð-
ur nú á að öll alþýða og allir
þeir, sem frelsi og farsæld
þjóðarinnar unna, sanxeinist
hver í sinni sveit „til að
kveikja þjóðlífið í héruðum,
efla samheldni, framkvæmdir
og dugnað, og enginn gangi úr
þeini félagsskap upp frá þessu,
fyrr en öllum hættunx unx er-
lend yfirráð er að fullu bægt
frá“.
—... 0-------
FYRIRSPURN.
Veiztu hvei’ju Finnur Jóns-
son svaraði fyrirspurn stúd-
enta: Teljið þér, að Islending-
ar eigi að veita nokkru erlendu
ríki hei’stöðvar á Islandi?
Svar á 4. siðu.