Baldur - 13.07.1946, Blaðsíða 3

B A L D U R
3

I
y
í
»**
4 «555

-uanal:^
t
V
v
Vitið þið hvað Stachanoff-hreyfing er?
BALDUR
(Vikublað)
Árgangur kostar 10 krónur.
Gjalddagi 1. júli.
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór Ölafsson frá Gjögri.
Ritstjórn og afgreiðsla:
Smiðjugötu 13.
Simi 80. — Pósthólf 124.
Kosningaúrslitin.
Þegar litið er á heildarúr-
slit kosninganná, er auðséð, að
það er stefna stj órnarflokk-
anna, nýsköpunarstefnan, sem
nýtur trausts og fylgis þjóðar-
innar. Framsóknarflokkurinn
hefur farið hinar herfilegustu
hrakfarir í þessum kosningum.
Flokkurinn missir tvö þingsæti
í hendur stjórnarflokkanna,
annað þeirra, þingsæti for-
manns þingflokks síns og ötul-
astá áróðursmanns, í hendur
sósíalistans Lúðviks Jósefsson-
ar. Alls hefur Framsóknar-
flokkurinn tapað 797 atkvæð-
um og hefur nú 22,5% atkvæða
í stað 26,6% 1942. Munu þess
fá dæmi, að stjórnar-andstæð-
ingur hafi tapað svo í kosning-
um. Auk þessa fer miðstjórn
Framsóknarflokksins hinar
herfilegustu hrakfarir í Suður-
Þingeyjarsýslu, þar sem fram-
bjóðandi hennar fellur við lit-
inn orðstý gegn landsölumann-
inum Hriflu-Jónasi, sem bauð
sig þar fram með stuðningi
Framsóknarmanna i héraðinu
og nær kosningu fyrir aðstoð
heildsalaliðsins í Reykj avík,
sem lánar til þess 200 atkvæði.
1 þessari kosningu var forusta
Framsóknarflokksins að berj-
ast við höfund þeirrar aftur-
haldsstefnu, sem hann hefur
kappkostað að fylgja að und-
anförnu. Endalok þeirra við-
skipta urðu sem vænta mátti
þau, að meistarinn varð læri-
sveininum meiri og bar sigur
af hólmi til ævarandi forsmán-
ar fyrir þá Suðurþingeyinga,
er studdu kosningu hans, komu
honum að með aðstoð land-
sölumanna í Sjálfstæðisflokkn-
um og settu þannig smánar-
blett á Alþingi Islendinga.
Stjórnarflokkarnir hafa all-
ir bætt við sig atkvæðum.
Sósíalistaflokkurinn hefur
aukið atkvæðamagn sitt um
2000 atkvæði. 1 Reykjavík náði
flokkurinn því takmarki, sem
hann setti sér í kosningunum,
að koma Katrínu Thoroddsen,
fyrsta kvenfulltrúanum á Al-
þingi íslendinga síðan Guðrún
Lárusdóttir dó, inn á Alþingi.
A Siglufirði og í Suður-Múla-
sýslu vann flokkurinn glæsileg-
an kosningasigur, fékk fulltrúa
sinn endurkosinn á Siglufirði
með yfirgnæfandi meirihluta
atkvæða og annan fulltrúann í
Suður-Múlasýslu, þar sem
flokkurinn bætti við sig 166 at-
kvæðum frá októberkosning-
unum 1942. Þá er það ekki síð-
ur mikilsvert að flokkurinn á
nú fulltrúa í svo að segja
hreinu bændakjördæmi, þar
sem er Ásmundur Sigurðsson,
uppbótarþingmaður flokksins í
Austur-Skaptafellssýslu, og að
forseti Alþýðusambands Is-
lands er nú meðal þingmanna
flokksins.
Allt eru þetta mikilsverðir
sigrar, en því verður hinsveg-
ar ekki neitað, að fylgi flokks-
ins hefur alls ekki aukist í
hlutfalli við það starf, sem
hann liefur unnið í íslenzkum
stjórnmálum s. 1. kjörtímabil,
enda beittu allir aðrir flokkar
öllum sínum áróðurstækj um
til þess að draga úr þeirri
miklu þýðingu, sem flokkurinn
hafði í framkvæmd nýsköpun-
arstefnunnar og baráttunni
fyrir frelsi og sjálfstæði is-
lenzku þjóðarinnar.
I þremur kjördæmum hér á
Vestfjörðum, Strandasýslu, —
Norður-Isafjarðarsýslu og
Barðastrandarsýslu, hefur at-
kvæðamagn Sósíalistaflokksins
aukist frá 50 til allt að 100%
frá kosn. í okt. 1942. Aftur á
móti tapaði flokkurinn allveru-
lega fylgi hér á Isafirði. Orsak-
ir fylgistaps flokksins hér á
Isafirði eru einkanlega þær, að
sumir þeirra, sem kosið hafa
flokkinn að undanförnu, létu
blekkjast af þeim taumlausa
lygaáróðri, sem hér var rekinn
fyrir kosningarnar, þar sem
því meðal annars var hvíslað
manna á meðal, að Sósíalistar
ætluðu að lána frambjóðanda
íhaldsins 50—60 atkvæði og
Finnur Jónsson gæti þar með
verið í hættu. Ihaldsmennirnir
gerðu einnig sitt til þess að
halda þessum rakalausu ó-
sannindum á lofti og hjálpuðu
krötunum þannig í þessari
þokkalegu iðju. Af öllu þessu
hafa ísfirzkir kjósendur látið
blekkjast, og þá sérstaklega
þeir, sem telja Finn Jónsson
eitthvað skárri en íhaldið. Af-
leiðingin varð, að Isfirðingar
missa þingfulltrúa í þriðja
stærsta stjórnmálaflokknum á
Islandi og aðstaða þeirra til að
koma málum sínum fram verð-
mun verri én áður var.
En ekki dugir að sakast um
orðinn hlut. Þeir ísfirzkir kjós-
endur, sem haldið hafa trúnað
við Sósíalistaflokkinn í þessum
kosningum, þrátt fyrir allan
lygaáróður andstæðinganna,
eru svo traustur grunnur, að á
honum er hægt að byggja, svo
framarlega sem þeir, hver fyr-
ir sig, einbeita kröftum sínum
til þess að efla flokkinn sem
mest, bæði skipulagslega og
pólitískt.
-------O--------
Landsmót kvenna
í handknattleik hófst á Akureyri
10. þ. m. Héðan fóru 10 stúlkur til
mótsins. Fararstjóri var Aðalsteinn
Hallsson íþróttakennari. 1 gœr-
kvöldi stóðu leikar þannig: Haukar
Hafnarf. 4 st. Ármann Rv. 0 st.
Vestm.eyingar 2 st. Akureyingar 2
st., Isfirðingar 4 stig.
Ég býst við að mörgum muni
verða ógreitt um svar. Við er-
um ekki ennþá komnir á það
stig tækninnar, að við höfum
hagnýtt okkur einföldustu að-
ferðir til aukinna vinnuaf-
kasta. Oft er rætt um það, að
íslenzkur iðnaður sé svo dýr,
að hann sé ekki samkeppnis-
fær við iðnað annara þjóða.
Ástæðan fyrir þessu er að
mai’gra dómi sú, að vinnulaun
séu há. Þessa niðurstöðu get ég
ekki fallist á', lieldur hitt, að
það sé í flestum tilfellum að
kenna ófullkomnum og ónóg-
um vinnutækjum, en þó sér-
staklega lélegri hagnýtingu
vinnuaflsins, og þá er ég kom-
inn að því, sem ég vildi ræða
um, Stachanoff-hreyfingunni.
Maður er nefndur Alexi
Stachanoff, hann er Rússnesk-
ur námuverkamaður, sem
vann við kolavinnslu með
venjulegum tækjum og við
venjuleg skilyrði. Vinnudagur-
inn var 5y2 st. Þrír menn unnu
saman og gerðu ýmist að losa
kolin eða flytja þau burt. Með-
alafköst þeirra voru 7y2 tonn
á dag. Þá var það að hann fékk
þá hugmynd, að gera tilraun
til að beita vinnuaflinu á
heppilegri hátt, með þessu
móti voru vélborarnir ekki í
gangi nema lítinn hluta dags-
ins, en ef þeir voru í gangi all-
an daginn, hlutu þeir að losa
meira. Síðan gerði hann til-
raun í þessa átt, með þeim ár-
angri, að þessir söniu menn
íosuðu og fluttu burt 10 tonn
á dag. Þetta dæmi var úr rúss-
neskri kolanámu. Nú vil ég
taka annað, úr islenzkum
byggingaiðnaði. Sömu menn-
irnir vinna oft við allar grein-
ar iðnaðarins, allt frá því að
grafa grunninn og til þess að
steypa veggi og loft, þar af
leiðandi hafa þeir minni skil-
yrði til að ná þjálfun, hver í
sinni grein, og oft fer nokkur
tími í tilfærslu verkfæra, og
menn eru á hlaupum úr einu í
annað, í stað þess að hver hafi
sinn ákveðna hluta verksins að
vinna, en allir mynda þeir eitt
heildar vinnukerfi, -með sí-
auknum afköstum.
Þetta verður að duga í bili
til að sýna í hverju Stachanoff-
hreyfingin er fólgin í aðalatrið-
um. Hún hefir nú verið hag-
nýtt í öllum iðnaði og landbún-
aði Sovétríkjanna, og hefir í
för með sér afkastaaukningu,
sem nemur 150—200%, og þar
yfir. Þar eru einnig starfandi
skólar, sem kenna hagnýtar
vinnuaðferðir Stachanoff-kerf-
isins. Að lokum nokkur orð til
ísfirzkra verkamanna: Það er
óþarfi að hræðast þetta, þó að
það sé upprunnið í Sovétríkj-
unum. Þetta á erindi til allra
vinnandi manna. Það er okkur
lifsnauðsyn að hafa sæmilega
launaafkomu, fyrir því berjast
samtök okkar. En við þurfum
að hugsa um fleira. Við þurf-
um að hugsa um að rækj a okk-
ar hlutverk í þágu þjóðarinnar
vel, með því að auka verk-
lega þekkingu og félagslegan
þroska. Við getum aukið af-
köst okkar með nýrri vinnu-
tækni, án þess að það hafi í
för með sér aukið erfiði, og þá
getum við óhilcað stefnt að
næsta atriði Stachanoff-kerfis-
ins, sem er launagreiðsla eftir
afköstum, en það er tvímæla-
laust réttasta launakerfi, sem
völ er á. Kynnið ykkur Stacha-
noff-hreyfinguna eftir því sem
hægt er, og ég er réiðubúinn að
gera henni hetri skil, ef tilefni
og tækifæri býður.
Ásgeir Ingvarss.
-------0-------
Tveir hásetar á Skalla-
grími látast af slysförum.
Það hörmulega slys varð á
togaranum Skallagrími 7. þ. m.
að fjórir hásetar, er voru að
vinna á þilfari skipsins slösuð-
ust og létust tveir þeirra,
Brynjólfur Guðfinnsson, Eyr-
arhakka, og Óskar Magnússon,
Víðimel 31, Reykjavík.
Orsakir slyssins voru þau, að
varpan festist skyndilega í
botni og rifu vírarnir upp síðu-
pollana stjórnhorðsmegin, og
urðu fjórir hásetar fyrir vírun-
um.
Skipið var út af Vestfjörð-
um, er slysið varð. Var þegar
í stað farið inn til Flateyrar, en
er þangað kom, var Brynjólf-
ur Guðfinnsson látinn, en
Óskar Magnússon lézt skömmu
síðar.
F’lugvél flutti hina særðu
menn til Reykjavíkur. Var þar
gert að sárum þeirra á sjúki'a-
húsi, en þeir síðan fluttir heim
til sín.
Mennirnir, sem létust voru
um þrítugt, báðir kvæntir og
áttu ung börri.
Rey k j a ví kurf lug völlurinn
afhentur íslenzkum stjórn-
arvöldum.
Þann 6. þ. m. var Reykjavík-
urflugvöllurinn afhentur ls-
lendingum með hátíðlegi'i at-
höfn, sem var útvarpað. Ger-
hajd Shepherd sendiherra
Bi’eta afhenti flugvöllinn, en
Ólafur Thórs forsætisráðheri’a
tók við honum af hálfu Islend-
inga.