Baldur - 11.10.1946, Blaðsíða 2

2
B A L D U R
Það verður stundum að tala svo, að
íhaldið slcilji.
Verkalýðsfélagið Baldur krefst
10°|0 launahækkunar.
Bæjarstjórn samþykkir að verða
við kröfum félagsins.
Verkalýðsfélagið Baldur
sagði upp kaupgjaldssamningi
við atvinnurekendur 1. sept-
ember s. 1.
Á fundi félagsins 24. s. m.
lágu fyrir til umræðu og at-
kvæðagreiðslu tillögur stj órnar
og trúnaðarráðs um lircytingar
á samningum. Voru þær þess
efnis, að allir kaupgjaldsliðir
liækki um 10%, auk nokkurra
annara lagfæringa á samningn-
um, og er þar veigamest krafan
um kaffistofur á vinnustöðv-
um.
Tillögur þessar voru sam-
þykktar í einu hljóði og. á
fundinum heyrðist engin rödd,
er taldi að með þeim væri farið
fram á óhóflegar kröfur, enda
mun erfitt að halda fram að
svo sé, þegar litið er á málið
frá sjónarmiði verkamanna. —
Það er þvi sýnilcgt að ísfirzkt
verkafólk er einhuga um að fá
kjör sín Ijætt og ætlar sér að
standa. fast á rétti sínum, hvað
sem í kann að skerast.
Síðan samþykkt þessi var
gerð hefur eftirfarandi gerzt í
þessu máli. Stjórn Baldurs
hefur sent atvinnurekendum
breytingatillögur félagsíns, en
svar við þeim hefur fekki hor-
ist enn þá nema frá bæjar-
stjórn lsafjarðar, sem á fundi
sínum 2. þ. m. samþykkti með
atkvæðum allra hæjarfulltrúa
eftirfarandi tillögu:
„Bæjarstjórn samþykkir
að greiða frá 1. okt. s. 1.
vinnulaun samkvæmt kaup-
kröfu verkalýðsfélagsins
„Baldur“ þar til er samning-
ar hafa verið undirritaðir;
en frá þeim tíma greiðast
vinnulaun samkvæmt vænt-
anlegum samningum“.
Haraldur Guðmundsson.
Sigurður Halldórsson.
Með þessari samþykkt tekur
hæjarstjórn Isafjarðar í í'yrsta
skipti afstöðu með kröfum
verkamanna um leið og þær
kröfur koma fram. Er verka-
riiönnum að því mikill styrkur,
og getur þessi einróma afstaða
hæjarstjórnar orðið til þess að
draga úr þeirri hættu, að til
verulegra átaka dragi með
þeim og atvinnurekendum, þar
sem einn stærsti atvinnurek-
andi bæjarins, sjálft hæjárfé-
lagið, hefur gengið undan-
Itragðalaust að kröfum verka-
fólks og bæjarfulltrúar allra
flokka I ýs.t afdráttarlaust
stuðningi sínum við þær. Sigur-
vonir verkamanna virðast því
mj ög glæsilegar og ekki ástæða
til að ræða frekar um þá hlið
málsins að sinni.
En það er annað atriði i
þessu máli, sem ástæða er til
að taka til atlnigunar og það
er undirbúningur og meðferð
þess af hálfu stjórnar verka-
lýðsfélagsins.
I samningnum er uppsagnar-
frestur ákveðinn einn mánuð-
ur og á vitanlega að nota þann
tíma til samningaumleitana og
annaðhvort að vera búið að
semja að þeim tíma liðnum
eða, hafi það ekki tekizt, að
grípa til róttækari ráðstafana.
Að þessu sinni var samningi
sagt upp á réttum tíma, cn svo
liðu rúmar þrjár vikur al’ upp-
sagnarfrestinum, án þess að
nokkrar samningsumleitanir
færi fram, og það er ekki fyrr
en tæp vika er eftir af þeim
thna, að málið er lagt fyrir
félagsfund, þá fyrst fá félags-
menn að vita um málið og
segja álit sitt á því, nema ef
til vill þeir, sem sæti ciga í
trúnaðarráði.
Eins og fyrr er sagt sam-
þykkti félagsfundur einróma
hreytingar á samningnum og
hefði því mátt húast við, úr því
tími var naumur til stefnu, að
viðræður við atvinnurekendur
hæfust ])egar í stað. En það
hefur ekki orðið. Það eina, sem
gerzt hefur er það, að atviunu-
rekendum hafa verið sendar
tillögur félagsins, en samn-
ingsumleitanir hafa enn ekki
farið fram, og mun ástæðan
vera sú að hvorki formaður né.
varaform. voru í bænum, en
engum verið falið að hafa for-
göngu í málinu í þeirra stað.
Einhverjir munu segja að
]>etta sleifarlag á undirbúningi
og meðferð málsins skipti ekki
miklu, en svo er alls ekki.
Verkafólki er brýn nauðsyn að
samningsákvæðin séu i hvi-
vetna haldin bæði af þess
hálfu og annara, en það hefur
ekki verið gert með ])essu
háttalagi. Þar að auki er mjög
óvíst að verkafólk fái greitt eft-
ir nýja samningnum frá því sá
eldri var raunverulega úr gildi
fallinn 1. okt. ef sanmingur
verður ekki undirritaður fyrr
en löngu seinna.
Af öllu þessu sézt að full-
komin ástæða er til að víta
þetta sleifarlag, ekki sízt þegar
slík afglöp endurtaka sig hvað
eftir annað, eins og reynslan
hefur sýnt að undanförnu.
En verkafólk má á engan
hátt láta þessi mistök stjórnar-
innar spilla samheldni sinni,
enda ekki ástæða til að óttast
slíkt. Hinsvegar væri ástæða
fyrir það að athuga livort ekki
Vesturland liefur fyllst mik-
illi vandlætingu yfir því, að
Rcykvíkingar l'jölmenntu- á
fund íhaldsmanna í Reykjavík
22. sept. s. 1., fer blaðið mörg-
um oi’ðiun um þetta alhæfi, tel-
ur að ofbeldi, kúgun og ofstæki
hafi verið haft í frammi í
sambandi við þessa fjölniennu
lieimsókn og kennir kommún-
istum (þ. e. sósíalistum) um.
Sérstaklega er blaðið hneyksl-
að yfir þvi, að háskólastúdent-
ar, tilvonandi emhættismenn
þjóðarinnar, skyldu fella á
fjölmennum stúdentafundi til-
lögu um að yíta þessa heim-
sókn Reykvíkinga á íhalds-
mannafundinn, og yl'ir því, að
stúdentar skyldu vera þátttak-
endur í þeirri heimsókn.
Hér verður ekki lýst því, sem
frain fór á þessum sögulega
fúndi. En til þess að geta dæmt
um þennan atburð er nauðsyn-
legt að þekkja og skilja orsak-
ir hans.
Eins og öllum er kunnugt
höfðu Reykvíkingar haldið
fjölmennan útifund til að mót-
mæla að Island gerði við
Bandaríkin samning, sem aðal-
l'oringi íhaldsmanna, Ólafur
Thors, forsætisráðherra, hafði
þá fyrir nokkru lagt fyrir Al-
þingi og hótað að segja af sér,
ef liann ekki yrði samþykkt-
nr óbreyttur. — Þennan samn-
ing hafði ráðherrann gert
upp á eindæini, án þess að
kveðja sér til samstarfs þá að-
ila, sem samkvæmt íslenzkum
lögum áttu að vera með honum
við slíka samningsgcrð. Hvorki
utanrikismálanefnd né ein-
stakir ráðherrar höfðu hug-
mynd um þennan sanming
fyrr en hann var lagður fyrir
Alþingi. Auk þcssa var réttur
Islands svo greinilega fyrir
horð horinn í þessum samn-
ingi, að helzt leit út fyrir, að
liann væri samin af Banda-
ríkjastjórn, en forsætisráð-
herra hefði gerzt flutnings-
maður hans. Er þegar búið
að ræða og rita svo miltið um
það efni, að ástæðulaust er að
endurtaka það hér. En engu
máli hefur þjóðin mótmælt
jafn einhuga og ákveðin en
einmitt þessum samningi.
En liver var þá tilgangúrinn
með heimsókn Reykvíkinga á
íhaldsmannafundinn ?
Hann var enginn annar en
væri eins affærasælt, að það
sjálft hefði forustu í sínum
inálum en fæli hana ekki
mönnum úr öðrum atvinnu-
stéttum, sem svo e'ru störfum
hlaðnir á öðrum stöðum, að
þeir liafa ekki tíina til að
sínna málum verkalýðsins,
þegar mest á ríður, og verða
þar af leiðandi að láta þau
sitja á hakanum.
sá að láta forsætisráðherra og
íhaldsmenn vita á þann hátt,
sem líkindi voru til að þeii'
gætu . skilið, að yfirgnæfandi
meirihluti Reykvikinga og yf-
irgnæfandi meirihluti íslenzku
þjóðarinnar væri á móti þess-
um samningi.
Og sé hægt að stimpla
þessa framkomu Rcykvíkinga
sem ofbeldi, þá er þar vissu-
lega um að ræða ofheldi gegn
því ol'beldi forsætisráðherra og
nánustu fylgifiska hans, að
ætla sér með lögbrotum og ein-
ræði að knýja Alþingi til að
samþykkja óhæfan og hættu-
legan sanming við erlent stór-
veldi. Þjóðin hafði áður látið
þessa herra vita álit sitt, með
því að samþykkja og senda
fjölda inótmæla, og enginn gat
talað um ofheldi í sambandi
við þau. En þessum mótmæl-
um var ekki sinnt og því þurfti
að grípa til áhril'amciri að-
ferða, en það er ekki von að
frómar íhaldssálir, sem trjúa á
óskeikulleik Ólafs Thors, skilji
slíkt.
Að lokum skal svó piinnt á
þált stúdenta í þessu máli. -
Hann hefur orðið þeim og há-
skólanum til sóma. Islenzkir
menntamenn hafa í þessu máli
sýnt, að þeir eru nú, eins og
ætíð áður, reiðubúnir til bar-
áttu með íslenzkri alþýðu, þeg-
ar um sjálfstæði Islands er að
tefla.
Islenzka þjóðin kann stúd-
entum og prófessorum Háskól-
ans þökk fyrir þátttöku þeirra
í þessari baráttu og vonar að
makindi embættisáranna vcrði
aldrei til þess að deyfa l'relsis-
og sjálfstæðiseldinn í hrjóstum
þeirra. *
O-------
Hraðinn — Launungin.
Ég vil biðja ykkur að taka
eftir þeim aðferðum, sem not-
aðar voru til þess að knýja
herstöðvasamninginn í gegn —
hraðanum — og leyndinni,
sem reynt var að hafa á!
Þingmenn voru kallaðir sam-
hn svo að segja fyrirvaralaust
eða með svo stuttum l'yrirvara
að sumir þeirra höfðu ekki tíma
til þess að mæta á þingi á rélt-
um tíma. Og þessi hraði er
hafður á, þegar á að afhenda
einu af stórveldum heimsins
sérréttindi til lands vors veita
þegnum þess réttindi, sem eng-
um íslenzkum ríkishoi'gara
væri látin i té, þ. e. réttinn til
þess að vera hérlendis en óháð-
ir íslenzkum lögum, sem sagt
rétt til ])ess að vera upphafðir
yfir íslenzk lög ,og rétl.
Og svo leyndin. Mér finnst
hún segja til hversu Ijótt hér
er á ferðum. Þetta sanmings-
uppkast þoldi ekki langa birtu.