Baldur - 22.06.1950, Page 1

XVI. ÁRG.
ísafjörður, 22. júní 1950.
13. tölublað.
Gagnráðstaíamr JL S. I.
i.
NOKKRU ÁÐUR EN Alþingi
samþykkti að lækka gengi ís-.
lenzku krónunnar og aðrar
ráðstafanir því samí'ara, var
haldin í Reykjavík verkalýðs-
ráðstefna, sem stjórn Alþýðu-
sambands íslands boðaði til að
tilmælum ýmissa verkalýðsfé-
laga innan sambandsins.
1 ályktun, sem ráðtefnan
samþykkti einróma, er með
skýrum rökum sýnt fram á, að
afleiðing gengislækkunar lilýt-
ur að vera hækkað verð á öll-
um nauðsynjum, þar með
versnandi lífskjör allrar al-
þýðu og miklum mun örðugri
afkomu atvinnuveganna, A
grundvelli þessara röksemda
eru í ályktuninni ítrekuð mót-
mæli síðasta alþýðusamljands-
þings gegn gengislækkun, skor-
að á Alþingi að fella gengis-
lækkunarfrumvarpið, „én
verði frumvarpið þannig sam-
þvkkt cða bliðstæðar ráðstaf-
anir gerðar“ segir orðrétt í á-
lyktuninni,
„telur ráðstefnan að ekki
verði hjá því komist að
nerkahjðsfélögin geri alvar-
let/ar gagnráðslafanir.
II.
SÍÐAN ÞESSI ráðstefna var
baldin, hefur eftirfarandi gerst
í höfuðatriðum.
Alþingi samþykkti með at-
kvæðum íhalds og framsókn-
arþingmanna að lækka gengi
íslenzku krónúnnar um 42,6%,
þar með hækkaði erlendur
gjaldeyrj um 74,3%, og um leið
verð á öllum innfluttum nauð-
synjavörum, eru þó ekki öll
kurl líomin til grafar í því
efni ennþá. Vegna þessa og
breytingar, sem jafnframt var
gerð á vísitölugrundvellinum,
hafa kjör launþega versnað
meira en dæmi eru til síðan
launþegasamtökunum óx fisk-
ur um hrygg. Atvinnuleysi hef-
ur farið vaxandi í Reykjavík
og flestum öðrum kaupstöðum
og kauptúnum á landinu, að
vísu á einstaka stöðum vegna
aflabrests og slæmrar veðráttu,
en aðallega fyrir áhrif gengis-
lækkunarinnar. Markaðir fvrir
íslenzkar útfluttningsvörur t.
d. ísaðan fisk, hal'a gjörsam-
lega lokast, hagur útgerðarinn-
ar stórversnað af þeim sökum
og vegna sí hækkandi verð-
lags allra útgerðarvara. Til-
finnanlegur skortur orð-
ið á ýmsum nauðsynjum, enda
hefur svo að segja allri
skömmtun verið aflétt, senni-
lega með það fyrir augum, að
skorturinn reynist öruggasti
skömmtunarst j órinn.
III.
ÞANNIG HEFUR komið
fram allt það, sem andstæðing-
ar gengislækkunarinnar sögðu
um afleiðingar hennar og
áhrif. Það er því fyrir löngu
fyllsta ástæða fyrir verkalýðs-
samtökin að gera alvarlegar
gagnráðstaf'anir eins og verka-
lýðsráðstefnan samþykkti, og
með hverjum degi verður sú
nauðsyn ennþá brýnni. Þrátt
fyrir það lét stjórn A.S.I. ekk-
crl frá sér heyra i þá átt, og
það var ekki fyrr en mörg
verkalýðsfélög höfðu skorað á
hana að hefjast handa, að hún
hafðist eitthvað að. Þann 26.
maí s.I., eða hérumbil hálfum
þriðja mánuði eftir ráðstefn-
una, cr loks tilkynnt í Alþýðu-
hlaðinu að alþýðusambands-
stjórn adli að notfæra sér
heimild gengislækkunarlag-
anna lii að hækka upp í 9 kr.
dagkaup þess verkafólks, sem
lægri laun hefur, og aðra liði í
samrænn við það, án þess það
missi rétt til vísitöluuppbótar.
Rlaðið segir að 32 félög, þar á
meðal öll verkalýðsfélögin á
Vestfjörðum, hafi rétt til þess-
arar kauphækkunar. Skutull
hefur líka skýrt frá því, að
trúnaðarmannaráð verkalýðs-
félagsins Baldur hafi sam-
þvkkt að segja upp samning-
iim frá 2. júlí n.k. að telja og
ætli að notfæra sér þessa heim-
ild.
IV.
ÞESSAR ERU ÞÁ gagnráð-
stafanir stjórnar A.S.Í. Allir
vita að hún er skipuð fulltrú-
um gengislækkunarstj órnar-
innar og forseti hennar er fyr-
verandi vikapiltur Eggerts
Claesen, fonnanns Vinnuveit-
endafélags Islands, þrátt fyrir
það munu fáir hafa lialdið að
hún vogaði að leggjast svona
lágt í afturhaldsþjónustunni.
Það mun láta nærri, að við
þær tvær gengislækkanir, sem
urðu s.l. ár, hafi kaup laun-
þega lækkað nú þegar um rúm
20% og á eftir að lækka
meira. Verkalýðurinn sá þetta
fyrir og samþykkti að gera
gagnráðstafanir. Alþýðusam-
bandsstjórn átti að framkv.
þá samþykkt, en það líð'a rúm-
ir tveir mánuðir frá því siðari
gengislækkunin var samþykkt
og þar til sambandsstj órn læt-
ur til sín beyra og tilkynnir að
nú eigi kaup hjá þeim félög-
um, sem lægsta kjarasamninga
hafa, að hækka um 1,695%,
samkvæmt heimild gengis-
’ækkunarlaganna. Þar með
viðurkennir sambandsstj órn,
að kaup verkafólks í 32 félög-
uin meigi mótmælalaust lækka
um rösk 18,3% en bjá verka-
fólki i öðrum félögum um rúm
20%. Alþýðusambandsstjórn
ORÐSENDING
til kaupenda Baldurs
úti á landi.
Gjalddagi Baldurs var 1.;
apríl s.l. Póstkröfur fyrir
áskriftargjald yfirstandandi <
árgangs, 1950, voru látnar í;
póst til áskrifenda 9 maí s.l.
Allmargir hafa innleyst I
þessar kröfur, en nokkrir
hafa látið það undir höfuð \
leggjast af einhverjum á-
stæðum, og eru þeir hér
með beðnir að gera það, j
sem allra fyrst.
Blaðið BALDUR. j
virðist ekki einu sinni liafa
ætlað að gera þessar gagnráð-
stafanir!, til þess bendir hve
seint hún tekur þetta viðbragð,
og ])að ekki fyrr en eftir ítrek-
aðar áskoranir margra verka-
lýðsfélaga.
V.
ÞAÐ VAR MIKIL ÓGÆFA
íslenzkum verkalýð er fulltrú-
ar atvinnurekenda og aftur-
halds náðu yfirráðum í Al-
þýðusambandi Islands á sið-
asta þingi þess. Tækifæri til að
bæta fyrir það gefst á alþýðu-
sambandsþinginu i haust. Þess
vegna varðar miklu að verka-
fólk sé vel á verði um fulltrúa-
val til þess. öflug alþýðusam-
tök undir sterkri stjórn er það
eina sem bjargað getur þjóð-
inni frá þeim hörmungum,
sem ráðþrota og illviljuð aft-
urhaldsstj órn er nú að leiða
yfir hana.
Sjúkrahús ísafjarðar 25 ára
Þann 17. júní s.l. voru liðin
25 ár frá því Sjúkrahús ísa-
fjarðar var vígt, en það var
gert i sambandi við hátiðahöld
þessa dags árið 1925.
Guðmundur landlæknir
Björnsson flutti vígsluræðuna
en vígsluljóð, sem sungin voru
og lesin á hátíðinni, hafði Guð-
mundur E. Geirdal ort.
Byggingu sj úkrahússins var
ekki að fullu lokið, þegar vigsl-
an fór fram, og það tók ekki
til starfa fyrr en seint í júlí
sama sumar.
Hér verður hvorki skýrt frá
aðdraganda og undirbúningi
sj úkrahússbyggingarinnar né
saga ])ess rakin, eftir að það
tók til starfa. Vert er þó að geta
þess, að fyrsta tillagan, sem
kunnugt er að fram hafi komið
um byggingu nýs sjúkrahúss á
Isafirði, var einróma samþykkt
á fundi í sj úkrahússnefnd 4.
sept. 1919, og var svohljóð-
andi:
„Nefndin skorar fastlega á
bæjarstjórn að kjósa nú þegar
þriggja manna nefnd til þess, í
samráði við sjúkrahússnefnd,
að undirbúa byggingu nýs
sjúkrahúss og að bæjarstjórn-
in jafnframt gefi heimild til
f j árveitingar undirbúnings-
kostnaði“.
A fundi þessum voi-u mættir
Kristján Arinbjarnar, læknir,
Eiríkur Kjerulf, læknir og Jón
Auðunn Jónsson.
Tillagan var síðan samþykkt
af bæjarstjórn og nefnd kosin.
Eftir það er málinu stöðugt
haldið vakandi og unnið af
miklum dugnaði að framgangi
])ess ineð þeim árangri, að tæp-
um 6 árum eftir að fyrrnefnd
tillaga var samþykkt af sjúkra
húsnefnd er byggingu nýs
Framhald á 4. síðu.