Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.08.1940, Page 12

Þ J Ó Ð I N
(5G
opinbera, kemur framangrein ivilnun
eigi til 'greina, sbr. lög nr. 9, 6. jan.
1938.“
í þessum ákvæÖum felast aðal-
lega þrjár lieimildir:
1. Heimild til þess aö draga skuld-
ir, sem safnast liafa síðan 1931
frá skattskyldum tekjum.
2. Heimild til þess að draga 90%
af því, sem lagt er í varasjóð frá
skattskyldum tekjum.
3. Heimild til þess að undanþiggja
útgerðarfyrirtæki almennt út-
svari, og fyrir hotnvörpuskipa-
eigendur sérstaklega að þurfa
ekki að greiða hærra útsvar en
1938, ef hin almenna heimild er
ekki notuð.
Um fvrstu heimildina má segja,
að hún sé eins konar óeiginleg
kreppuhjálp. Önnur heimildin mið-
ar að þvi að tryggja rekstur útgerð-
arinna.
Sé um skuldlaus útgerðarfyrir-
tœki að ræða og fé, sem ekki er
lagt í varasjóð, er ekki um neina
skattaívilnun að ræða.
Þetta er „skattfrelsið“.
Um þriðju heimildina má getp
þcss sérslaklega, þar sem það virð-
ist sumstaðar hafa valdið misskiln-
ingi varðandi litgerðina í Reykjavík
og Hafnarfirði, að á fvrri staðnum
var heimildin ekki notuð i ár og
útsvörum jafnað niður á útgerðina,
en á síðari staðnum ekki. Þar af
leiðir siðara samkomulag, sem orð-
ið hefir, milli útgerðarmanna i
Hafnarfirði og bæjarstjórnar þar,
að þeir gréiddu af frjálsum vilja
ákveðna upphæð til bæjarins.
II. Orsakir.
Því er nú lokið að greina inni-
hald laganna um hið svokallaða
„skattfrelsi".
Þykir þá rétt að víkja nokkuð að
orsökum þess, að Alþingi skyldi
þvkja ástæða til 1938 að veita út-
gerðinni umgetnar ívilnanir með
tilliti lil skattgreiðslu.
Þær eru i fáum orðum sagt gif-
urlegur taprekstur útgerðarinnar
mörg undanfarandi ár og yfirvof-
andi lirun. Rannsókn á hag togara-
útgerðarinnar, sem framkvæmd var
af þingnefnd milli þinga ’38 og ’39
staðfesti þetta fullkomlega og komsl
að þeirri niðurstöðu, að skuldir tog-
araútgerðarinnar umfram . eignir
næmu miklum fjárhæðum. Var al-
mennt augljós þjóðarnauðsyn þess.
að útgerðin gæti aftur rétt sig við
og gengið arðvænlega.
Á undangengnum árum hafði ver-
ið samþ. löggjöf um fjárframlög til
kreppulijálpar fyrir bændur, vél-
háta- og línuskipaútgerð, hæjar- og
sveitarsjóði, alls um 15 milljónir
króna. Ilins vegar liafði togaraút-
gerðin ein stöðugt verið svipt öllu
tilkalli til kreppuhjálpar. Að vísu
höfðu þær ráðstafanir verið gerðar
að létta af tolli á salti, kolum og
olíu árið 1938, en engu að síður
þurfti vist ekki að lelja neina of-
rausn, eins og á stóð, að gefa lil-
gerðinni von i minni skattþunga, ef
batnaði í ári.
En hverjar voru ]iá orsakir hinn-
ar lélegu efnahagsafkomu útgerðar-
innar? Má með sanni segja, að í
raun og veru skipti mestu máli að