Sagnir - 01.06.2000, Blaðsíða 19

Sagnir - 01.06.2000, Blaðsíða 19
„Minnisleysi sögunnar" Hlutverk MENNTAMANNA FYRIR OG eftir Balkanstríðin Viðtal við Zarana Papic, Vesna Kesic og Vjollca Krasniqi Fyrir stuttu var haldin ráðstefna á vegum Rannsóknarstofu í kvennafræðum, sem fjallaði um konur og átökin á Balkanskag- anum. Til landsins komu þrjár virtar fræðikonur fyrir tilstuðlan Irmu Erlingsdóttur forstöðumanns Rannsóknarstofu í kvenna- fræðum og Vals Ingimundarsonar sagnfræðings og kennara við Háskóla Islands en þau skipulögðu ráðstefnuna. Þær Zarana Papic, mannfræðingur, Vesna Kesic, félags- og sálfræðingur og Vjollca Krasniqi, félags- og bókmenntafræðing- ur, settust niður með Vali Frey Steinarssyni, sagnfræðinema, til þess að ræða ástandið á Balkanskaganum í víðu samhengi. Um- ræðurnar voru langar og mjög fræðandi en hér á eftir birtist stuttur úrdráttur þar sem athyglin beinist að hlutverki mennta- manna og háskólanema í átökunum á Balkanaskaga. Zarana Papic, sem fædd er í Sarajevo en býr í Belgrad, hefur verið virk í kvennahreyfingunni í fyrrverandi lýðveldum Júgóslavíu frá árinu 1976 og einbeitt sér í rannsóknum sínum að hlutskipti kvenna. Umræðurnar um hlutverk menntamanna í átökunum spunnust út frá spurningu reistri á tilvitnun í Papic. Hún sagði í kennslustund með nemendum í áfanganum Ófriður á 20. öld. sem hún sótti ásamt Krasniqi, að Slobodan Milosevic, fyrrverandi forseti Júgóslavíu, og stjórn hans hefðu ekki staðið ein í því að notfæra sér sögu landsins í pólitískum tilgangi, held- ur hafi meginþorri menntamanna, meðal annars sagnfræðinga, tekið virkan þátt í því að móta þjóðernislega sjálfsmynd serbnesku þjóðarinnar. Það vekur óneitanlega forvitni íslenskra námsmanna og sérstaklega sagnfræðinema að vita hvernig lífið í háskólunum á Balkanskaganum var almennt. Voru þeir og há- skólasamfélagið undirlögð hinni opinberu pólitísku orðræðu eða var virk andstaða gegn hugmyndafræði ríkisins innan skól- anna, t.d. meðal nemenda? Papic sagði að sögulega séð hefði alltaf verið til hópur fræði- manna sem væru miklir þjóðernissinnar. Það væri mismunandi eftir fræðigreinum en serbneskir sagnfræðingar væru þó flestir þjóðernissinnar. Þegar Milosevic komst svo til valda í Serbíu urðu skoðanir þjóðernissinna meðal menntamanna mjög fljótt að opinberri stefnu og voru menn hliðhollir henni settir í lykil- stöður, þar á meðal í fjölmiðlum og skólum. Margir fræðimenn í Serbíu voru mjög hrifnir af 19. aldar hugmyndinni um rómantískt hlutverk menntamanna í þjóðern- isvakningu þjóðarinnar. Þeir töldu sig vera að uppfylla þetta Zarana Papic, Vesna Kesic og Vjollca Krasniqi fluttu erindi á ráðstefnu á veguni Rannsóknarstofu í kvennafræðum. hlutverk sitt með því að fá fólk til þess að upplifa sig sem þjóðernissinna. Þeir beittu sér fyrir því að orð- ræðan breyttist og smám saman fór að bera meira á tungutaki þjóðernishyggjunnar í skrifum mennta- manna. Einnig áttu þeir stóran þátt í að framkalla það sem Papic kallaði „minnisleysi sögunnar" með því að fallast á skýringar þjóðernissinna á henni og sníða sínar rannsóknaniðurstöður að henni. Til dæmis hefði fólki verið kennt og sagt frá því hvernig það var að búa í fjölmenningarlegu samfélagi, án þess að styðjast við sjálfa söguna heldur eingöngu áróður þjóðernishyggjunnar. Eitt af lykilatriðunum í þróun stjórnar Milosevic, að sögn Papic, var að kúgunin var ekki eins skipulögð og ætla mætti, heldur var ein- ungis lögð áhersla á að reyna að ráðast á „sterkustu óvini ríkisins". Þess vegna var mörgum, sem ekki gegndu háum stöðum, hægt um vik að tala um og gefa út rit sem gagnrýndu Milosevic og stjórn hans, þó einungis í litlu upplagi. Einnig var mjög mismun- andi milli deilda í háskólum landsins hvernig kúgun stjórnarinnar var og fór það mikið eftir hugmyndum kennara við deildirnar. 17
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.