Sagnir - 01.06.2000, Blaðsíða 82

Jósef Gunnar Sicþórsson
ER FÆDDUR ÁRIÐ 1964. HANN ÚTSKRIFAÐ-
IST MEÐ BA PRÓF í BÓKMENNTAFRÆÐI MEÐ
SAGNFRÆÐI SEM AUKAGREIN ÁRIÐ 1999.
JÓSEF STUNDAR NÚ BA NÁM í SAGNFRÆÐI
VIÐ Háskóla Íslands.
Um „staðreyndir" og SKÁLDSKAP I
MERKINGARHEIMI KRISTNITÖKUNNAR
Valin brot af viðtökum kristnitökusögunnar Á 20. ÖLD.
Viðhorf til kristnitökunnar á afmælisári
Það mun vart ofsagt að leitun sé af þeim Islendingi
sem ekki þekkir til sögunnar af meintri kristnitöku á
Þingvöllum árið 1000 enda telst sú vitneskja sjálf-
sagður hluti af þjóðararfinum. Og þó að spár um
vægi tiltekinna atburða í íslandssögu framtíðarinnar
séu hæpnar þá hlýtur að teljast líklegt að þegar árið
2000 verður tekið til skoðunar rnuni 1000 ára afmæli
kristnitökunnar lenda þar í brennidepli fyrir margra
hluta sakir. Raunar hófst Kristnitökuhátíð í byrjun
árs 1999 og lauk ekki formlega fyrr en um páskana
2001. „Ásctlað er að yfir 150.000 manns hafi tekið
þátt í þeim 230 atburðum sem fram fóru undir merki
hátíðarinnar eða fyrir atbeina hennar".1 Það má svo
segja að veisluhöldin hafi náð „sögulegu" hámarki
þegar „þjóðhátíð" var haldin á Þingvöllum dagana
1 .-2. júlí árið 2000. Menn eru auðvitað engan veginn
sammála um hvernig túlka beri slaka mætingu þjóð-
arinnar á hinn forna þingstað þá einstöku blíðviðris-
daga sem hátíðarhöldin stóðu yfir, en margir virðast
álíta að landsmönnum hafi einfaldlega vaxið kostn-
aðurinn í augum og sýnt þögul mótmæli með af-
skiptaleysi sínu.
í Kristnihátíðarnefnd sátu helstu ráðamenn þjóð-
arinnar ásamt biskupi og það var Islenska Þjóðkirkj-
an sem bar hitann og þungann af framkvæmd hátíð-
arhaldanna,2 enda hefur kristnitakan ótvírætt tákn-
rænt gildi fyrir kristna kirkju. Um það verður ekki
deilt. En á hversu traustum grunni byggir „jarð-
bundnari" merking kristnitökusögunnar? Sá grunn-
ur hlýtur að skipta töluverðu máli því flest bendir til
þess að landsmenn líti fremur á atburði á Alþingi árið
1000 sem þjóðarsögulega staðreynd en helgi- eða
goðsögn. Um það vitna fjörug blaðaskrif og deilur
tengdar sannfræði kristnitökunnar og sem dæmi um
mikilvægi hennar í augum almennings má nefna
skoðanakönnun er gerð var á afmælisárinu þar sem
hún lenti í fjórða sæti yfir atburð árþúsundsins á Is-
landi.3
Frá kristnitökuhátíðinni á Þingvöllum dagana 1.-2. júlí árið 2000.
80