Ný dagsbrún - 13.03.1973, Blaðsíða 2

2
NY DAGSBRtJk
Priðjudagur 13. marz 1973
NÝ DAGSBRÚN
* ' Utgefandi: Sósialistafélag Reykjavíkur
<' AbyrgSarmaSur: Guðni Guðnason.
'' Kitstjóm og afgreiðsla: Tryggvagiitu 10 - Reykjavík
Sími 17510 - Póstho' ’>!4
t ( Verð blaðsina er kr. 20.0; intakið
'' Setning: Prentiðjan Skipholti 9
Prentun: Prentsmiðja Þióðviljans h. f.
Launhel&ear
burgelsanna
Síðustu vikur hafa málgögn stjórnmálaflokkanna verið
full hneykslunar á hinu langa verkfalli togarasjómanna.
Hneyksluninni veldur þó ekki það, að réttmætar kröfur
lægst launaða liluta verkalýðsstéttarinnar eru hundsaðar, held-
ur „tap þjóðarbúsins“, sem þau telja í hundruðum milljóna.
Ríkisstjórnin, sem alltaf er að gorta af því að hún hafi leyst
desemberkaupdeiluna ’71 til liagsbóta fyrir láglaunafólk (með
loforðum um 20% kaupmáttaraukningu!) gerir nú ekkert.
Eilt stjórnarblaðanna (Þjóðviljinn) gefur meira að segja í
ekyn að nú sé það „prinsíp“ stjórnarinnar að skipta sér ekki
af kaupdeilum!
Þessi veðrabrigði þarfnast nokkurra skýringa. Hana er ef
til vill að finna í ummælum stjórnarblaðsins Tímans fyrir
ekömmu. Þar segir að samningar hafi strandað á því, að út-
gerðarmenn vilji fá loforð frá ríkisstjórninni um ríkisstyrk
áSur en þeir semja við sjómenn, en ríkisstjórnin vilji ekki
veita þeim styrkinn fyrr en ejtir að samningar eru gerðir.
En ríkisstyrk skulu þeir fá.
Þetta atriði leiðir beint til umhugsunar uni auðvaldsrekst-
urinn á þessu sviði í heild og þætti ríkisvaldsins í lionum.
Tveir aðilar liafa að kalla einokun á sölu freðfiskjar: Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna og Sjávarafurðadeild SlS, og ltafa
þessir aðilar víðast hvar samvinnu sín á milli um sölu. Hvor
aðili fyrir sig rekur fiskvinnslufyrirtæki á erlendri grund og
hafa komið sér upp fullkomnu dreifingarkerfi (í Bandaríkj-
unum), auðvitað til þess að afla liámarksgróða (og gróðinn
er mikill, það sýnir umsetning og útþensla Coldwater Sea-
food, verksmiðja SH). Einokunarhringur SH og SÍS hefur
því hag af lágu verði á hráefninu (fiskinum). Það er því í
hans þágu að ríkið tekur á sig „halla“ þann, sem útgerðar-
menn telja að sé á rekstri fiskiskipanna. Fé til þess tekur
ríkið með sköttum og álögum, sem eins og kunnugt er kem-
ur liarðast niður á vinnandi stéttum. Þær eru látnar greiða
„töpin“ til þess að gróði einokunarauðvaldsins haldist óskert-
ur.
Ríkið skipuleggur einokunina með útflutningsleyfum. Auk
SH og SlS má veita þriðja aðila útflutningsleyfi fyrir þessari
vöru. Þetta er einokunarhringnum þyrnir í augum. Kom það
bert í ljós í sambandi við loðnusöluna til Japan. „Þriðji
aðili“ tjáði sig liafa ú hendi samning um sölu á frystri loðnu
til Japan til viðbótar því magni, sem SH og SlS gat selt og
fyrir hærra verð. Einokunarsamtökin bönnuðu frystihúsun-
um að framleiða upp í þennan samning. Til þessa verks höfðu
þau fullan stuðning viðskiptamálaráðlierra (Lúðvíks Jóseps-
sonar). Þá var ekki lxugsað um „þjóðarhag“, því auðvitað
þýddi þetta „tapaðar“ gjaldeyristekjur. Ríki borgaranna er
fyrst og fremst tæki hinna sterkustu innan stéttarinnar.
Upplýsingar um innri mál auðvaldsrekstursins eru vanalega
af mjög skornum skammti í málgögnum borgaranna og ann-
arsstaðar. Þau eru launhelgar burgeisanna. Það má gera
„rannsókn á hag togaraútgerðarinnar“ og jafnvel þjóðnýta
togarana, a. m. k. um skamma hríð, eins og eitt stjórnar-
blaðið orðaði það á dögunum, en það má ekki gera úttekt
á auðvaldsbúinu og sýna fram á hvar gróðinn er falinn. En
einmitt það er aðkallandi nauðsyn fyrir verkalýðinn. Þekk-
ing er beittasia vopn lians í stéttabaráttunni.
R. B.
Blöðum flett:
ORÐ OG EFNDIR
Um áramótin 1970 er Alþýðubandalagið enn
í stjórnarandstöðu, en kosningar á næsta leiti.
Sjálfsagt eru margir búnir að gleyma skrifum
Pjóðviljans frá þessum tíma og skulu nú örfá
atriði rifjuð upp.
Sunnudaginn 11. janúar 1970 er á forsíðu
Pjóðviljnas grein eftir Guðmund J. Guðmunds-
son. Þessi grein var upphaflega skrifuð í félags-
blað Dagsbrúnar, en Þjóðviljinn tekur hana upp
og gerir að sínum orðum. Greinin hefur fjögra
dálka fyrirsögn: „Það er þjóðarnauðsyn að við
snúum vörn í sókn" og síðan hefst tilvitnun í
grein Guðmundar.
„Haldi þetta láglauna tímabil áfram er fyrir-
sjáanlegt að stór hópur fólks flyzt alfarinn úr
Iandi. Hér er því ekki eingöngu um að ræða
kjarabaráttu, heldur þjóðarnauðsyn. Hið lága
kaup á einnig mikinn þátt í því atvinnuleysi
sem ríkt hefur því að með minnkandi kaup-
getu dregst neyzlan saman og þá um leið sala
á framleiðsluvörum."
Síðan leggur Guðmundur mat á það hvað kaup-
mátturinn hafi minnkað í tíð fyrrverandi stjórn-
ar og niðurstöður hans eru þessar:
„Seint á árinu 1967 var Dagsbrúnarverkamað-
ur eina klukkustund og 45 mínútur að vinna
fyrir einu kílói af dilkakjöti, 25 mín. að vinna
fyrir kaffipakka, 6'A klukkustund að vinna
fyrir venjulegum vinnubuxum, 4 klst. fyrir 50
strætisvagnamiðum og fimm vikur og þrjá
daga fyrir miðlungsstórum ísskáp.
Hér er átt við mann, sem vinnur eftir al-
gengasta taxta Dagsbrúnar eins og byggingar-
vinnu, smiðjuvinnu eða fiskvinnu og svo vit-
anlega miðað við dagvinnutíma. Nú tveim ár-
um síðar er verkamaðurinn 2 klst. að vinna
fyrir kjötinu, 35 mín. að vinna fyrir kaffinu,
7 klst. og 45 mín. fyrir vinnubuxunum, 5 klst.
og 15 mín. fyrir strætisvagnamiðunum og 6
vikur og fjóra daga fyrir ísskápnum."
Skyldi þessi mælakvarði vera lagður á verð-
lagið nú, þegar talað er um allt að 30% kaup-
máttaraukningu?
Skömmu síðar í sömu grein segir Guðmund-
ur.
„Þau viðhorf sem nú blasa við eru því nokk-
uð skýr. Hinar lægst launuðu stéttir þjóðfé-
lagsins geta ekki og mega ekki una því að
þessi þróun haldi áfram".
Þar með læt ég lokið tilvitnunum í grein Guð-
mundar J. En ég get ekki stillt mig um að
minna enn á skrif Þjóðviljans um gengisfelling-
ar viðreisnarstjórnarinnar.
Þann 18. jan. 1970 birtist forustugrein í Þjóð-
viljanum sem nefnist: „Forsenda sjálfstæðis".
Þar segir orðrétt:
„1 síðasta hefti Réttar sýnir ritstjórinn Einar
Olgeirsson fram á samhengið milli gengislækk-
ana íhaldsins og Alþýðuflokksins og þjónustu
þeirra flokka við erlent auðvald. Hann varar
við þeirri hættu, að með framhaldi slíkrar
stefnu geti efnahagslíf Islands sokkið niður á
stig nýlenduhátta. Síðan tekur blaðið tilvitnun
í grein Einars, en þar segir svo: „Ef valdhöf-
unum tækist að framkvæma þessa stefnu til
fulls gæti svo farið að yfirgnæfandi meirihluti
alls fjármagns á Islandi, máske allt að 9/10
yrði á útlöndum höndum eftir einn eða tvo
áratugi."
*
A líðands stund
Verðtryggð lífsafkoma
Það hefur löngum verið sótt
fast af framgjömum mönnum
úr öllum flokkum að komast á
þing. Áður var það fyrst og
fremst mannvirðingin og valda-
aðstaðan, sem réði, stundum
var sóknin studd hæfileikum,
en oftar réð þjónustusemin
við leiðtoga og aðstöðumenn í
flokki og þjóðfélagi.
*
Síðan þingmenn, á sl. vori,
tóku sér sjálfdæmi um að á-
kveða kaup sitt til jafns við
þreföld til fjórföld verka-
mannalaun, hefur baráttan inn-
an stjórnmálaflokkanna um
þingsætin enn harðnað frá því
sem áður var. Menn gerast
framsýnir og em nú farnir að
reikna og „taka sig út" vegna
kosninga, sem fram eiga að
fara 1974 og kannske fyrr.
Innan flokkanna er tekið að
metast og ýtast á með vinsæld-
ir og aðstöðu til framboðs fyr-
ir augum.
Áhugasamir menn um þing-
Hundrað auðhringasamsteyp-
ur hafa nú vald yfir % af allri
þjóðarframleiðslu auðvaldsland-
anna.
Áætlað er að með sömu þróun
og verið hefur undanfarin 10—
15 ár muni á áratugnum 1980—
1990 2—300 auðhringar ráða yfir
allri þjóðaframleiðslu auðvalds-
landanna og samsteypur þeirra
muni hafa miklu meiri stjórn-
sæti og verðtryggða lífsafkomu
til æviloka em jafnvel teknir
að hafa tölu á hve oft flokks-
blöðin birta af þeim mynd eða
nefna afrek þeirra og fram-
komu á ýmsum sviðum. Og þá
er líka fylgzt með því hversu
oft keppinautarnir hljóta sömu
athygli í flokksblöðunum. En
ötulast er þó unnið undir yfir-
borðinu og fastast sótt á þau
mið, sem árangursríkust eru
talin, þ. e. að þóknast valda-
mestu leiðtogunum til þess að
verða sá útvaldi, sem þeir hafa
velþóknun á.
Þessi barátta tekur stundum
á sig hinar skoplegustu myndir,
einkanlega lijá þeim sem hafa
ónákvæmar upplýsingar um
vilja leiðtoganna, en tala, skrifa
og framkvæma það sem þeir
héldu að leiðtoginn vildi, en
taka svo óvart „skakkan pól í
hæðina". Það er nefnilega líka
vandi að rata, þegar leiðarljós-
in em bæði óskýr og flöktandi
og sér í lagi, eins og aldrei
fremur en nú ,eru hrein mýrar-
ljós pólitískrar spákaup-
mennsku.
málaáhrif en : auðhringar í ein-
stökum löndum.
Stefnt er að alþjóðlegu laga-
kerfi, sem tryggi yfirráð alþjóða
auðhringanna, samanber Efna-
hagsbandalag Evrópu. Lög ein-
stakra ríkja munu ekki ná yfir
auðhringinn með tilliti til skatta,
launa og vinnuafls. Engin ríkis-
stjórn mun ráða því hvernig
auðhringarnir beita fjármagni
sínu og valdi.
Meðan framagosamir spá í
innræti og áform foringja
sinna, setja þeir sjálfir upp
dæmin um pólitíska framtíð
sína, öryggi og aukin völd. En
í öllum flokkum em veður nú
válynd og valt að treysta
spánni. Jöfnum höndum er tal-
að um klofning og sameiningu.
Þannig er það t. d. í Samtökum
frjálslyndra og vinstri manna.
Þar æsir Bjarni Guðnason leik-
inn með því að vilja efna eitt-
hvað af kosningaloforðum, en
Hannibal og Bjöm semja við
Gylfa um sameiningu flokka
sinna eða a. m. k. nýtt hræðslu.
bandalag. Björn Jónsson er að
yfirgefa Norðurland og segja
þar lausum trúnaðarstöðum:
formennsku í Einingu og Al-
þýðusambandi Norðurlands.
Fregnir herma að hann muni
eiga að vera 2. maður á lista
Alþýðuflokksins í Reykjavík
við næstu þingkosningar en
Magnús Torfi eigi að fara í ból-
ið bóndans í Selárdal. Bjarna
verður að sjálfsögðu útskúfað
úr samfélaginu. En Eggert Þor-
steinsson á naumast á vísan að
róa í slíkri taflstöðu því ólík-
legt er að nokkur þingmaður
Alþýðuflokksins haldi ekki fast
utan að sínu svo lengi sem guð
lofar honum að lifa við ævi-
tryggða lífsafkomu.
Þessi þróun leiðir til þess að
stéttamótsetningar skerpast og
verkalýðsstéttin hlýtur að verða
að treysta skipulag sitt og auka
hæfni sína til þess að heyja bar-
áttu við hinn alþjóðlega kapítal-
isma. Sú barátta mun krefjast
þess af verkalýð auðvaldsland-
anna, að hann taki skilyrðis-
lausa afstöðu til þess hvort
hann heldur kýs að búa við
einokun og auðhringavald kapí-
talismans eða samvirka stjórn-
arhætti fólksins undir skipulags-
formum sósíalismans.
Einokun og auðhringavald