Ný dagsbrún - 01.04.1973, Blaðsíða 3

APRÍL 1973
NY DAGSBRtJN
3
Hvað er hægt að gera?
Lýður, bíð ei lausnarans,
leys þig sjálfur. (St. G.).
EINS OG BENT VAR A í síðasta tölublaði Nýrr-
ar Dagsbrúnar eru gengisfellingar hagstjórnar-
tæki borgarastéttarinnar og ætlað það hlutverk
að færa auðvaldinu aukinn gróða. Allt stjóm-
unarkerfið sem við búum við í dag er kerfi sem
borgarastéttin hefur fundið upp og búið til fyrir
sig til þess að festa sig í sessi sem drottnandi
stétt. Þetta kerfi lýtur sömu lögmálum hvað
sem ráðherrarnir heita eða flokkarnir sem að
ríkisstjórninni standa. Það er því fráleitt að
hugsa sér að sósíalistar stjórni slíku kerfi betur
en hinir opinberu þjónar auðhringanna sjálfra.
Reynsla sú, sem þegar er fengin af núverandi
ríkisstjórn hefur líka sannað þeim sem vissu
það ekki áður að stéttasamvinnan er handjárn
á láglaunafólkið í reynd.
Nú hefur Alþýðubandalagið náð því langþráða
takmarki að flytja stéttabaráttuna inn á Alþingi
og í ríkisstjórn!! Þessi ríkisstjórn, sem kallar
sig vinstri stjórn settist í dánarbú íhalds og
krata. Þegar þeir litu yfir það sem fyrirrennar-
ar þeirra höfðu gjört, þá sýndist þeim allt svo
harla gott að þar væri engu sem máli skipti
hægt að breyta. Afleiðingarnar urðu vitanlega
þær að „vinstri stjórnin" tók nákvæmlega sömu
kollsteypurnar og „viðreisnarstjórnin" hafði áð-
ur gert.
Ugglaust hefur síðasta gengisfelling orðið
beiskur biti 1 munni margra Alþýðubandalags-
manna. Alþýðubandalagið er sem kunnugt er
stofnað upp úr Sósíalistaflokknum en sá flokk-
ur var almennt talinn róttækur verkalýðsflokk-
ur og jafnvel byltingarsinnaður, að minsta kosti
fyrstu árin sem hann starfaði. Það er lítill vafi
á því að enn lifir í gömlum glæðum hjá mörgum
Alþýðubandalagsmönnum, sem horfa nú ráð-
þrota á borgir sínar hrundar vegna þess að þeir
létu flokksfjötrana binda sig of lengi. Og nú
spyrja menn hver annan í ráðaleysi: „Hvað er
hægt að gera". Eins og áður er vikið að er nú-
verandi kerfi hugsað upp af hugmyndafræðing-
um borgaranna og ætlað það hlutverk að halda
verkalýðnum niðri. Hann hlýtur því að skipu-
leggja sig á stéttalegum grundvelli, minnugur
þess að samtakamáttur hins vinnandi fjölda er
sterkasta aflið í okkar samtíð. Með samtaka-
mætti verkalýðsins hafa bæði kauplækkunartil-
raunir og þrælalög verið brotin á bak aftur og
enn getur hann fellt hverja þá ríkisstjórn, sem
hann Iendir í andstöðu við vegna þess að hún
brýtur á honum samninga.
Við þurfum að eignast virka baráttumenn á
hverjum vinnustað, sem taka aðeins mið af
þörfum verkamanna sjálfra án tillits til þess
hvaða flokkar eru við stjórn. Síðan þurfa þessir
sömu menn að verða virkir, hver í sínu verka-
lýðsfélagi og stefna að því að yfirtaka verka-
lýðsfélögin og Alþýðusambandið. Þá gæti orðið
tímabært að brjóta valdakerfi borgaranna niður
og byggja upp annað betra nýtt, sem tekur mið
af þörfum erfiðismannsins eins. G. Bj.
Hw&rt ter það guSB
Framhald af forsíðu.
og hvers vegna er allt það bezta
af þeirri framleiðslu flutt þang-
að? Svarið þekkjum við öll: Vest-
ur í Ameríku eru til tvö fyrir-
tæki, Coldwater Seafood Corpor-
ation og Iceland Product Corpor-
ation, sem kaupa alla þá freð-
fiskframleiðslu íslenzku borgar-
anna, sem vestur um haf fer.
Þetta eru að vísu bandarísk fyr-
irtæki að lögum, en eigi að síður
eru það íslenzkir aðilar sem eru
eigendur þeirra. Coldwater Sea-
food er rekið af Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna, hinir raun-
verulegu eigendur þess eru því
engir aðrir en íslenzkir hrað-
frystihúsaeigendur, sem á þenn-
an hátt selja sjálfum sér sína
eigin framleiðslu fyrir það verð,
sem þeir sjálfir ákveða og þá
auðvitað með það sjónarmið eitt
fyrir augum að stöðva gróða
sinn á endastöð þeirrar blekk-
ingabrautar, sem þeir hafa þrætt
með hann eftir, allt frá því að
verðmætið (fiskurinn) var á land
dreginn. Á þeirri leið hafa þeir
víða komið við og óspart notað
hvert tækifæri til þess að auka
gróða sinn með því að sníkja sér
út fjárstyrki í ýmiss konar form-
um á gjaldþrota útgerðir sínar
og fiskvinnslufyrirtæki, en gróða
sinn stöðva þeir að lokum hjá
eftirlætis afkvæmi sínu Cold-
water seafood Corporation, þar
eru þeir öruggir með hann, þar
verða ekki hafðar hendur á hon-
um til þess að rétta við halla-
rekstur hraðfrystihúsanna heima
á íslandi. Þess vegna tókst þeim
að ná út á þann hallarekstur 1
milljarð af almannafé á sfðast-
Iiðnu sumri.
Iceland Product Corporation er
rekið af Sambandi íslenzkra sam
vinnufélaga (SÍS). Það kaupir
alla þá freðfiskframleiðslu sem
SÍS-hraðfrystihúsin selja til
Lágt útflutnings-
verðmæti eykur
. ... •»•>••••
gróðann. ..........
Hvers konar fyrirtæki eru
þetta svo sem íslenzku borgar-
arnir hafa komið sér upp vestur
í Bandaríkjunum? Þetta eru fisk
vinnsluverksmiðjur sem hafa
það hlutverk á hendi að full-
vinna til neyzlu þá freðfiskfram-
leiðslu sem flutt er út til Banda-
ríkjanna. Því er nefnilega þann-
ig farið að sú freðfiskframleiðsla
sem þangað fer er aðeins hálf-
unnin fyrir þann markað, en
það er gert til þess að draga sem
mest úr útflutningsverðmæti
hennar og á þann hátt auka sem
ið tekið fram, að til annarra
landa fara ódýrari fisktegundir
og lélegri framleiðsla. Sú fram-
leiðsla er heldur ekki fullunnin
miðað við þá vinnslu sem banda-
ríski markaðurinn krefst, enda
vafasamt hvort slíkur markaður
sé þar fyrir hendi á þeim teg-
undum sem þangað eru seldar.
En í Bandaríkjunum er slíkur
markaður til staðar á þeim teg-
undum sem þangað eru fluttar,
það er þess vegna hægt að selja
fiskinn fullunninn til Bandaríkj-
anna. Svo er þess að gæta að þær
tegundir sem vestur um haf fara
eru meðal þeirra dýrustu á
heimsmarkaðinum og fram-
leiðsla þeirra sú vandaðasta sem
ísl. hraðfrystihúsin láta frá sér
verið hærra ef kaupandi og selj-
andi væri ekki sami aðili. Á þetta
verð hafa því verðhækkanir á
bandarískum markaði mjög tak-
mörkuð áhrif, enda sýnir gróði
Coldwater Seafood á síðastliðnu
ári að svo er. Það fyrirtæki
keypti á árinu sem leið 8396 af
hráefni sínu frá Islandi, en hin
17% frá Færeyjum og Danmörku
og einnig nokkuð í Bandaríkj-
unum sjálfum. Framleiðsluverð-
mæti Coldwaters Seafood nam
á síðastliðnu ári um 6 milljörð-
um kr., en sá freðfiskur sem
Coldwater Seafood og Iceland
Product keyptu samanlagt frá
íslandi það ár nam um 3,8 millj-
örðum kr. Það er því ekki of
djarft áætlað að á árinu 1972
hafi Coldwater Seafood fengið
fyrir þann freðfisk sem það
keypti frá íslandi meir en 100%
hærra verð en það keypti hann
á, þó liggur megnið af kostnaðin-
um við þessa framleiðslu hér
heima, þar sem bæði er aflað
hráefnisins og vinnslan fram-
kvæmd að meirihluta hvað
kostnað snertir, en í Bandaríkj-
unum er aðeins framkvæmt há-
stig vinnslunnar, enda hefur
Coldwated Seafood aðeins um
500 manns í þjónustu sinni og
er í þessu sambandi ekki ófróð-
Iegt að bera þá tölu saman við
þann fjölda, sem hér heima
vinnur að freðfiskframleiðslunni
bæði á sjó og landi.
Fjárflótti, taprekstur
og styrkír.
Ef þessi aðili (Coldwater Sea-
food), og sama gildir auðvitað
um Iceland Product) hefði ekki
verið til staðar og fiskurinn ver-
ið fullunninn hér heima, hefði
hið háa verð sem Coldwater Sea-
food og Iceland Product fengu
fyrir framleiðslu sína á árinu
1972 komið hraðfrystihúsunum
hér heima að gagni, að vísu hefði
það orðið geysilegur gróði fyrir
þau, en sá gróði þá komið til
skatts hér heima og þannig get-
að orðið til þess að létta slcatta-
byrðinni af öreigastéttinni, þá
hefði heldur ekki verið um halla-
rekstur að ræða á hraðfrystihús-
unum (svo að það hefði einnig
létt skattabyrði öreiganna), auk
þess sem fiskverð innanlands
hefði getað hækkað verulega,
gróða sínum vestur í Bandaríkj-
unum, en relca fyrirtæki sín hér
heima með tapi og fá gróða sinn
þannig aukinn með styrkjum af
almannafé og ýmiss konar ann-
arri fyrirgreiðslu af hálfu ríkis-
valdsins sem öll kemur fram í
auknu arðráni á öreigastéttinni,
en þannig er fiskvinnsluarðránið
framkvæmt á henni, það gera
einskonar innlendir nýlenduherr-
ar sem flytja ódýrt hráefni úr
landi og fullvinna það erlendis
og selja síðan með okurverði.
Það sem gera þarf er að koma
upp fullkomnum fiskiðnaði inn-
anlands, færa þannig raunveru-
legt verðmæti freðfiskframleiðsl-
unnar inn í landið, ekki á vegum
einstaklinga, heldur í þágu fjöld-
ans. En þetta mun ríkisvald borg
aranna aldrei gera vegna þess að
það er andstætt eðli auðvalds-
þjóðfélagsins. Takmark þess er,
eins og borgararnir orða það, að
efla einstaklingsframtakið, þ. e.
a. s. efla gróðamöguleika ein-
staklingsins, það er því hlutverk
hins borgaralega ríkisvalds að
hlúa að hverri þeirri athöfn sem
eykur gróða einstaklingsins, en
gróði nærist aðeins á andstæðu
sinni, tapinu. Auðvaldsþjóðfélag-
ið fæðir því af sér tiltölulega fá-
menna burgeisastétt sem hleður
að sér gróða, en heildin ber tap-
ið. Hlutverk hins borgaralega
ríkisvalds er að viðhalda þessu
kerfi, sjá um framkvæmd þess
og vernda það ef þörf krefur.
Þess vegna réðist ríkisvald ís-
lenzku borgaranna ekki að mein-
semdum freðfisksframleiðslunn-
ar í sumar sem leið, heldur tók
að sér ákveðin framkvæmdaatr-
iði til þess að auka arðrán, og
þar með gróða hraðfrystihúsa-
eigenda. Þetta þarf engan að
undra, því slíkt er hlutverk
þessa ríkisvalds, þannig fram-
kvæmir það auðvaldskerfið, at-
hafnir þess miðast eingöngu við
það að auka gróða borgarastétt-
arinnar og þá að sjálfsögðu mest
þeirrar greinar hennar sem í
það sinn hefur sterkust ítök inn-
an ríkisvaldsins.
Andstæða þessa er sósíalism-
inn, hann einn hefur vilja og
getu til þess að ráða bót á þessu.
íslenzk alþýða mun því verða að
velja á milli hins sósíalíska
skipulags og auðvaldsskipulags-
ins vilji hún losna úr arðráns-
Coldwater Seafood, dótturfyrirtæki SH í Bandaríkjunum rekur tvær stórar fiskvinnsiuverksmiðjur þar. Þessi er í Cambridge í
Maryland.
Bandaríkjanna, á þann hátt hef-
ur auðmannaklíkan í SÍS kom-
izt upp á lag með að selja sjálf-
um sér sína eigin framleiðslu og
eins og aðrir hraðfrystihúsaeig-
endur margfalda þannig gróða
sinn. Yfir trónir svo samvinnu-
merkið sem tákn um samvinnu-
hugsjónina, en þetta er útfærsl-
an.
mest gróða þeirra fyrirtækja í
framleiðslukeðjunni sem endan-
lega selja framleiðsluna. Hitt
skyldu menn ekki láta villa sig
þótt verð þeirra freðfiskfram-
leiðslu sem til Bandaríkjanna
fer sé talsvert hærra en þeirrar
sem fer til annarra landa. Þessu
veldur það sem þegar hefur ver-
fara. Miðað við þetta og borið
saman við verð lakari tegunda
og lakari framleiðslu, sem til
annarra landa fer, er verð þeirr-
ar framleiðslu sem Coldwater
Seafood og Iceland Product
kaupa alls ekki hátt, heldur í al-
geru lágmarki, enda segir það
sig sjálft að það gæti auðvitað
taprekstur útgerðarinnar þar|klóm borgarastéttarinnar, enda
með verið úr sögunni, og hlutur
sjómanna aukist að mun. Einnig
hefði þá traustur grundvöllur
skapast fyrir hærra kaupi verka-
fólks í fiskiðnaðinum.
Hefði þannig verið haldið á
málum hefði hraðfrystihúsaeig-
endum ekki tekizt að hlaða upp
hnígur nú þróunin öll í þá átt
að arðránsveldi borgaranna taki
óðum að halla, gjaldeyriskrepp-
ur eru vissulega válegur fyrir-
boði, þær tala sínu máli um það
hvert stefnir.
S. J.
i
»