Ný dagsbrún - 01.07.1973, Page 1

NÝBMSBRUH
MÁLGAGN ISLENZKRA SÓSlALISTA
6. tölublað. JÚLÍ 1973 5. árgsngur
EFNI:
Verðbólgan og kaupgjaldið.
Verkamenn í Suður-Afríku.
Varið ykkur á sólinni.
Stéttabarátta í formi trúar-
styrjaldar.
Marx-leninisminn.
Launamismunur.
Á líðandi stund.
Gegndarlaus yfirvinna aí-
leiðing af iágu kaupi
Þrátt fyrir það að svo eigi að heita að í gildi sé lögum
samkvæmt 40 stunda vinnuvika hérlendis, er slíkt
óþekkt fyrirbrigði í framkvæmd meðal íslenzkra
verkamanna í dag. Leitun mun vera á þeim vinnu-
stað meðal verkamanna-, ef nokkur finnst, sem ólík-
legt er, þar sem vinnuvikan er undir 50 stundum.
Sem dæmi má nefna verkamenn hjá Eimskipafélagi
Islands, sem hafa frá síðastliðnum áramótum nær
aldrei skilað undir 60 vinnustundum á viku og þá
oftar nær 70 stundum, þar sem frá áramótum til mán-
aðamóta maí-júní heyrði það til viðburðar ef ekki
var unnið á laugardögum og nær ávallt eitt kvöld
í viku til kl. 10 og þó alloft tvö.
Hafnarverkamenn í stríði við Eim-
skipafélagið og Dagsbrúnarstjórn
Sem vonlegt var þreyttust
menn á þessari gegndarlausu yf-
irvinnu, enda til lítils að telja
styttingu vinnuvikunnar áfanga
á leið til þolanlegra lífs, ef þetta
er framkvæmdin. Því var það að
undir lok maímánaðar tóku
verkamennirnir hjá Eimskipafé-
laginu sig til og sendu stjórn
Dagsbrúnar yfirlýsingu þar sem
þeir óskuðu eftir að laugardags-
vinna yrði lögð niður á tímabil-
inu 1. júní—1. september. Undir
þessa yfirlýsingu skrifuðu 80°ó
verkamannanna og verður þetta
naumast skilið á annan veg en
þann, að með þessu hafi verka-
mennirnir verið að fela stjórn
Dagsbrúnar að auglýsa bann við
vinnu á laugardögum yfir um-
rætt tímabil hjá viðkomandi at-
vinnurekanda, eða að minnsta
kosti að tilkynna fulltrúa Eim-
skip það af fullri einurð.
En þeir vísu menn sem völdin
hafa í Dagsbrún virðast ekki
hafa verið undir slíkt búnir
(enda óvanir einarðlegri fram-
komu gagnvart atvinnurekend-
um). Peir brugðu því ekki við
hart og títt heldur fóru að öllu
með gát, enda sumir hverjir
menn spaklátir og eigi gefnir
fyrir að rasa um ráð fram,
vilja heldur athuga hvert mál vel
áður en til skarar er látið skríða.
Viðbrögð Dagsbrúnarforust-
unnar voru því þau að trúa ekki
sínum eigin augum, að minnsta
kosti ekki við fyrstu sýn.
Gat það verið að 80% af verka-
mönnunum hjá Eimskipafélag-
inu vildu ekki vinna á laugardög-
um yfir sumarmánuðina, formað-
ur Dagsbrúnar hafði þó á félags-
fundi í fyrra, sagt þeim að það
væri ekki lítil kjarabót að geta
unnið laugardagana á helgidaga-
kaupi (enda geta frí verið vafa-
söm, ekki sízt með tilliti til þess
að vinnan göfgar manninn). Var
ekki vissara að ganga úr skugga
um hvort þetta væri virkilega
vilji verkamannanna (sumir
hefðu ef til vill skrifað undir í
fijótfærni og væru nú búnir að
sjá sig um hönd og skipta um
skoðun).
Dagsbrúnarforustan gaf sér
því góðan tíma til að athuga
málið.. Fyrsli laugardagur í júní
rann svo upp að ekki hafði nein
ákvörðun verið tekin, var sá
laugardagur því unninn eins og
hver annar óbreyttur laugardag-
ur, enda lá Eimskipafélaginu á
að fá afgreidd skip sín þá fyrir
helgina (það er nefnilega dýrt að
láta skip liggja í höfn yfir. helgi).
Enn liðu nokkrir dagar, en þá
boðaði varaformaður Dagsbrún-
ar komu sína á vinnustað með
þeim ummælum að hann óskaði
eftir að ræða við trúnaðarmenn-
ina um „þetta laugardagsmál".
Helzta erindið við trúnaðar-
mennina var, að því er bezt verð-
ur séð, að ganga úr skugga um
hvort það væri virkilega vilji
meiri hluta verkamannanna að
vilja ekki vinna á laugardögum
yfir sumarmánuðina, hvað hann
og fékk staðfest og lét sannfær-
ast um með þeim ummælum, að
þá væri bezt að fara upp á skrif-
stofu og ræða málið við fulltrúa
Eimskipafélagsins.
Hvernig orð féllu á þeim fundi
herma heimildir vorar ekki, en
hitt er víst að engin formleg til-
kynning eða auglýsing hefur ver-
ið birt um bann við laugardags-
vinnu umgetið tímabil, þótt
vinna hafi reyndar ekki verið
framkvæmd á laugardögum síð-
an, en heyrst hefur að samkomu-
lag hafi náðst um að veita und-
anþágu til laugardagsvinnu yfir
sumarmánuðina ef Eimskipafé-
laginu lægi lítið á að losa skip
sín úr höfninni fyrir helgi.
Verkalýðsforustan stendur vörð
um aukavinnuna
Petta dæmi sýnir tvennt, ann-
ars vegar ásókn atvinnurekenda
í yfirvinnu, sem getur ekki þýtt
annað en hagnað frá þeirra sjón-
armiði, ella væri ásóknin ekki
slík sem raun ber vitni, en það
leiðir hugann aftur að því hve
lágt dagvinnukaupið er og fer
ört lækkandi í reynd að sama
skapi sem ásókn atvinnurekenda
í yfirvinnu eykst. Á hinn bóginn
sýnir þetta afstöðu verkalýðsfor-
ustunnar til þessa máls. Sú af-
staða kom skýrt fram í yfirlýs-
ingu þeirri um kjaramál, sem
síðasta þing ASÍ lét frá sér fara,
þar sem talað var um að leggja
beri áherzlu á að halda „óbreytt-
um heildartekjum", en um tím-
ann sem það tæki að afla þeirra
lætur ASI sér óviðkomandi, ýjar
enda ekki einu orði að áður-
nefndri yfirlýsingu. Samkvæmt
þessu telur Dagsbrúnarforustan
sér skylt að ganga tryggilega úr
skugga um að verkamennirnir
hjá Eimskipafélaginu vilji virki-
lega draga úr yfirvinnu yfir sum-
armánuðina og þegar það hefur
fengizt óvéfengjanlega staðfest
sjá foringjar verkamannanna
ekki ástæðu til þess að tilkynna
viðkomandi atvinnurekanda vilja
verkamannanna vafningalaust,
heldur taka til að ræða málið við
hann.
Vinnutíminn við höfnina er allt að 70 stundir á viku.
Af þessu verður ekki dregin
nema ein ályktun, sem sé sú, að
verkalýðsforustan hafi tekið að
sér að tryggja óbreyttar heildar-
tekjur með lengdum vinnutíma,
þ. e. a. s. áframhaldandi og auk-
inni yfirvinnu eftir þörfum at-
vinnurekendá, eða með öðrum
orðum, verkalýðsforustan hefur
tekið að sér að standa vörð um
yfirvinnuna og tryggja þannig
atvlnnurekendum ódýrt vinnuafl
er nýta megi til þrautar með
löngum vinnudegi.
Kröfur' verkamanna við næstu
samninga Hljóta að miðast við
það, að dagvinnutekjúr einar
nægi þeim til framfæris. Það er
krafan um raunverulegan átta
stunda vinnudag.
Hafnarvmna.
Atvinnurekend-
ur fyrst, verka-
fóffcia svo
Eins og kunnugt er renna
samningar verkalýðsfélaga
við atvinnurekendur út í
haust. Ekki er vitað að for-
ustan í verkalýðsfélögunum
sé yfirleitt tekin til við und-
irbúning samninga eða mót-
un kröfugerðar með fólki
sínu.
Hins vegar munu forustumenn
ASl og atvinnurekenda hafa
komið til sameiginlegs fundar í
Hornafirði, til þess að ræða und-
irbúning að næstu kjarasamning-
um.
Fundur þessi stóð í fyrstu viku
júlímánaðar og hefur blaðið enn
ekkert af honum frétt. Máslte
senda „þeir stóru" út fréttatil-
kynningu.
En það er augljóst mál að hér
er farið algerlega aftan að hlut-
unum. 1 stað þess að óska til-
lagna verkalýðsfélaganna í land-
inu og kalla síðan saman fulltrúa
ráðstefnu sem fjalli um næstu
samninga, er í algeru umboðs-
leysi farið að ræða við atvinnu-
rekendur, væntanlega um það
hvað þeir séu fáanlegir til að
gera til samkomulags.
Þessum vinnubrögðum eiga
verkalýðsfélögin, sérgreinasam-
bönd og svæðasambönd að svara
með því "ð skipuleggja umræð-
Framhald á 4. síðu.