Ný dagsbrún - 01.08.1973, Blaðsíða 3

AGtJST 1973
NY DAGSBRÚN
3
MARX-LENINISMINN
ALMENN HÖFUÐATRIÐI IV.
Saga Kommúnistaflokksins
SAGA KOMMÚNISTAFLOKWS RÁÐSTJÓRNARRÍKJANNA
(Bolsévíka). Ágrip samið af ritstjórnarnefnd Miðstjórnar Komm
únistaflokks Ráðstjórnarríkjanna. Isl. þýðing eftir Björn Franz-
son. títgefandi: Víkingsútgáfan. Rvk. 1944.
SAGA KOMMtíNISTAFLOKKSINS var fyrst gefin út 1938. Par er
gerð grein fyrir lærdómum og reynslu verkalýðsins í löndum Rússa-
keisara í sigursælli baráttu gegn einveldi, aðli og borgarastétt fyrir
sósíalisma, myndun kommúnistaflokksins, baráttu hans fyrir meg-
inreglum marxismans gegn endurskoðunarstefnu og hentistefnu.
Ekkert einstakt rit marxismans hefir að geyma meiri fróðleik og
skýrari dæmi um rétt og hagnýtt viðhorf til fræðikenningar og
starfs, að hvorugt verður lært að gagni án þess að þetta tvennt
haldist í hendur.
I Sögu Kommúnistaflokksins er jafnframt greinagott yfirlit um
höfuðatriði marx-leninismans og verður kaflans um dialektiska
efnishyggju síðar getið. Að öðru leyti verður efni bókarinnar ekki
rakið nánar hér, enda er hún í margra höndum.
jismanum var boðað innan ann-
lars alþjóðasambandsins sem
stefna (opportúnismi).
Þýzki sósíaldemókrataflokkur-
inn hafnaði lengi vel endurskoð-
unarstefnu Bernsteins, einkum
vegna forystu Karls Kautskys,
sem var á þeim dögum einn
viðurkenndasti marxiskur fræði-
maður flokksins. Af þessum á-
stæðum getur að lesa í ritum
Lenins frá þessum tíma hið
mesta lof um þýzka flokkinn og
Kautsky sérstaklega. Þetta átti
eftir að breytast. Endurskoðun-
arstefnan, gróf um sig, ekki að-
eins í þýzka flokknum, heldur
í öllum flokkum II. alþjóðasam-
bandsins, enda var hvergi blak-
að við boðberum stefnunnar.
Rússnesk hliðstæða endurskoð-
unarstefnunnar var svonefndur
ökónómismi. Það gerði gæfu-
muninn að í Rússlandi háðu
marxistarnir vægðarlausa bar-
áttu gegn endurskoðunarsinnum
og byggðu upp hreinan bylting-
arflokk, en aðrir sósíaldemó-
krataflokkar urðu hentistefnunni
algerlega að bráð, eins og sýndi
sig í afstöðunni til heimsstyrj-
aldarinnar fyrri, þegar flokkar
ófriðarlandanna tóku afstöðu
hver með „sinni" burgeisastétt.
Rósa Luxemburg sagði um
þýzka sósíaldemókrataflokkinn
1914, að hann væri eins og „illa
þefjandi hræ". Og Lenin lagði til
i 1917, að rússneski flokkurinn
varpaði af sér hinum „saurugu
dulum þjóðrembingssósíalist-
anna", hætti að kenna sig við
sósíaldemókrata og nefndist
þaðan í frá Kommúnistaflokkur.
Endurskoðunar-
stefnan.
Um aldamótin, þegar rússnesk-
ir marxistar hófu að skipuleggja
flokk sinn, höfðu slíkir flokkar
starfað í fjölmörgum Evrópu-
löndum um skeið. Þýzki sósíal-
demókrataflokkurinn var öflug-
astur og til hans sóttu bræðra-
flokkarnir fyrirmyndir sínar að
stefnuskrá og skipulagi. Hann
hafði starfað neðanjarðar undir
andsósíalistalögum Bismarks, en
þegar þeim var aflétt sýndu
þingkosningar hraðvaxandi fylgi
hans meðal þýzks verkalýðs.
Stefnuskrá flokksins, sem Karl
Kautsky var höfundur að, var
samþykkt á flokksþinginu í Er-
furt 1891 (Erfurtstefnuskráin),
var framför frá Gotha-stefnu-
skránni, en á henni voru þó
miklir gallar, sem Engels gagn-
rýndi. Það sýndi sig líka fljótt
að innan flokksins voru ýmsar
hentistefnutilhneigingar á reiki,
einkum ofmat á þingræði og
þingbaráttu. Þingflokkurinn varð
ákvarðandi valdastofnun innan
flokksins. Afstaðan til ríkisvalds
ins var ekki skilgreind og al-
ræði öreiganna ekki nefnt á
nafn. Hér var að sjálfsögðu um
borgaraleg áhrif að ræða, en þó
ekki mótaða, viðurkennda stefnu.
Flokkurinn taldi sig þá og lengi
síðan standa á marxiskum grund
velli. Það var varla fyrr en með
endurskoðunarstefnu Edwards
Bernstein að fráhvarfið frá marx
i fastmótuð stefna og fræðikenn-
' ing.
í Bernstein hafnaði að mestu
kenningum Marx um þróun auð-
jvaldsþjóðfélagsins. Hann hélt
|því fram að ójöfnuður ykist
ekki, og að stéttamótsetningar
(færi ekki harðnandi, kreppur
jværi aðeins barnasjúkdómar
| kapítalismans, sem yrði sífellt
| „lýðræðislegri" með hlutafélags-
íforminu. Stofnanir og stjórn
I auðvaldsþjóðfélagsins yrði sí-
fellt lýðræðislegri, ríkið væri
ekki einungis stéttakúgunar-
tæki, heldur tæki sem verkalýð-
urinn gæti sem hægast yfirtekið
og notað í sína þágu. Pólitískar
ályktanir af þessum niðurstöð-
um taldi B. vera þær að sósíal-
demókratar ættu ekki að miða
starf stit við komandi byltingu,
heldur að'^vinna að umbótum á
borgaralegu þjóðfélagi. Mcð því
móti gæti verkalýðurinn náð
fram öllum kröfum sínum. Því
var stefnan einnig nefnd endur-
bótastefna (reformismus). Bern-
jstein lýsti sjálfur stefnu sinni
jþannig: „Hreyfingin er allt,
imarkmiðið ekkert" og er það
nærfærin lýsing. Það liggur í
[ augum uppi að slík stefna hlýt-
ur að leiða til fullrar tillitssemi
til vilja og þarfa auðvaldsins,
framleiðslu- og stjórnkerfis þess,
af því að hún hefur ekki annað
mark fyrir augum en að bæta
það. Þess vegna er hún henti-
Yerkalýðsleiðtogi - eða
Framhald af forsíðu.
kljáð fyrir hádegi
mönnunum hughvarf, lokka þá arbakkann umgetinn dag, var
þann dag eða blekkja til fylgis við sjónar-
(föstudaginn 13. júlí). En undir mið atvinnurekandans, er hann
kvöld þann dag er varaformað- þegar á brott og þarf ekki frek-
ur Dagsbrúnar, Guðmundur J., ar að ræóa um verkalýðsmál,
komnin niður á hafnarbakka og kemur enda aldrei til fundar við
er nú hverjum manni áhugasam-
ari um kaup og kjör verka-
manna, og horfir ekki í tóbaks-
verkamenn á öðrum tímum
þeirra vegna, grípur aðeins til
þeirra í blekkingarskyni meðan
kornið við menn. Gengur svojhann er að komast að efninu, þ.
um stund, unz títtnefndur Guð-!e. a. s. erindi atvinnurekandans,
mundur lætur þess getið að nú því þau erindi ein virðist hann
sé illt í efni, það standi þannig á eiga niður að höfn við þá menn
að frystihúsin séu að stöðvast
vegna umbúðaskorts, aðalbjarg-
ræðisvegur og lífsafkoma ís-
lenzku þjóðarinnar sé í stórri
hættu, fyrirsjáanlegt sé milljóna
tap hjá þessari lífæði þjóðarinn-
ar ef framleiðsla hennar stöðvist
jum einn dag eða svo vegna um-
Ibúðaskorts. Ábyrgðarhluti sé fyr-
.ir verkamenn að valda slíku, það
I hljóti allir sanngjarnir menn að
|samþykkja, en nú standi einmitt
þannig á að eitt af leiguskipum
Eimskipafélagsins sé hlaðið efni
sem þar vinna.
1 öðru lagi er vert að veita því
athygli, sem þessi verkalýðsleið-
togi hefur að segja um umbúða-
þörf frystihúsanna.
Draga verður í efa að þessi um-
búðaskortur hafi verið svo mik-
ill að höfuðmáli skipti hvort um-
búðaefninu væri skipað í land á
laugardegi eða mánudegi, ekki
sízt með tilliti til þess að þessi
sýnilega ekki annað en að firra
Eimskipafélagið þeim kostnaði
sem það hafði í för með sér að
leiguskip þess lægi í höfn yfir
helgi. Gróðasjónarmið Eimskipa-
félagsins mat hann meira en
laugardagshvíld verkamannanna
frá óhóflega löngum vinnudegi.
Fám dögum síðar efndi Eim-
skipafélagið til veizlu um borð í
Lagarfossi og var þar meðal gesta
verkalýðsleðitoginn Guðmundur
J. Guðmundsson, hvort hann hef-
ur verið boðinn til þeirrar vezilu
sem hafnamefndarmaður (sem
hann að vísu er) eða Eimskipafé-
lagið hefur talið sig standa í
þakkarskuld við hann fyrir fram-
göngu hans sem sérstaklega af-
brigðilegs verkalýðsleiðtoga skal
látið ósagt, en hafi hann verið
þar veizlugestur sem hafnar-
nefndarmaður ætti hverjum
manni að vera það ljóst að það
frétt kom eins of þrama úr heið-
skýru lofti, ekkert hafði frétzt: er varla holt fyrir verkalýðsleið-
um þennan umbúðaskort frysti- ^ toga að eiga sæti í ráðum og
í umbúðir fyrir frystihúsin og húsanna í blöðum eða útvarpi og nefndum sem opna honum leið
þess vegna sjái hann sig til-^má næsta einkennilegt heita að inn í veizlusali auðvaldsins, vesa-
neyddan að fara þess á leit við svo hefði ekki verið ef slíkur lings Guðmundur J. Guðmunds-
menn að þeir geri nú undantekn- skortur hefði almennt verið orð- son er ljóslifandi sönnun þess.
ingu frá þeirri ákvörðun sinni inn á umbúðum hjá frystihúsun-1 En hvað gat komið verkalýðs-
að vinna ekki á laugardögum um; um sem Guðmundur J. vildi vera | leiðtoganum Guðmundi J. Guð-
sumartímann og eitt eða tvö láta. Vert er og að minnast þess, mundssyni til þess að gerast tals-
Lenin um hentistefnuna
Hentistefna táknar það að fórna frumhagsmunum fjöldans
fyrir stundarhagsmuni fámenns hóps verkalýðs, eða með
öðrum orðum, bandalag nokkurra verkamanna og borgara-
stéttarinnar gegn meginþorra öreigastéttarinnar. Styrjöldin
gerir þetta bandalag einkar áberandi og knýjandi. Henti-
stefnan hefur dafnað gegnum áratugi fyrir sérkenni tíma-
bilsins í þróun auðvaldsins, með því að gera borgaralega,
tiltöiulega frðisama og vel siðaða forréttindahópa verka-
manna, gefa þeim mola af gróða hins þjóðlega auðvalds,
losa þá undan skorti og eymd og gera þá viðskila byltingar-
sinnuðum viðhorfum arðrændrar og fátækrar alþýðu. Heims-
veldastríðið er beint framhald og hástig þessara ástæðna,
vegna þess að það er styrjöld um forréttindi stórvelda,
um skiptingu nýlendna þeirra í miili og yfirráð yfir öðrum
þjóðum. Það er eðlilegt framhaid smáborgaralegrar henti-
stefnu, að hún geri sér far um að vernda og styrkja forrétt-
indaaðstöðu sína sem smáborgaraleg „yfirstétt" eða aristó-
kratí verkalýðsséttarinnar (og skriffinnar), og hafi uppi sam-
svarandi aðferðir á styrjaldartímum — það er efnahags-
grundvöllur nútíma sósíalimperíalisma. Og auðvitað, vald
vanans, venja tiltölulega „friðsamrar" þróunar, þjóðlegir
fordómar, ótti við ofsafengnar umbreytingar og vantrú á þær
— þetta eru aukaástæður sem bæði styrkja hentistefnuna
og hræsnisfulla og raga sáttfýsi við hana — að sögn aðeins
tímabundna styrjöldinni, aðeins vegna óvenjulegra orsaka
og tilefna. Styrjöidin hefur breytt svip þsesarar hentistefnu
sem verið hefur áratugi í ræktun, lyft henni á hærra stig.
aukið fjölbreytni hennar og Iitbrigði, dregið fleiri undir
merki hennar og auðgað röksemdir hennar með aragrúa
nýrra hártogana; hefur, ef svo má segja, látið margar ár og
Iæki renna í meginfarveg hentistefnunnar, en upphaflega
rennslið er ekki úr söganni. Þvert á móti, styrjö'din hefur.
þannig séð, sameinað marga nýja strauma uppheflegu
rennsli hentistefnunnar. Hran II. Alþjóðasambandsins.
gengi mæti nú til vinnu næsta
morgun (laugardagsmorguninn
14. júlí) og losi hið umgetna
skip við hinn dýrmæta farm
þess. Fær hann að lyktum svo
komið máli sínu, að það verður
úr að næsta dag skuli tvö gengi
mæta til vinnu og losa þetta
leiguskip Eimskipafélagsins við
farm þess.
Verkamenn, vissulega má
draga lærdómsríka ályktun af
því sem hér hefur verið rakið.
Varaformaður Verkamannafé-
lagsins Dagsbrúnar, verkalýðs-
leiðtoginn Guðmundur J. Guð-
mundsson, sést aldrei á vinnu-
stað hafnarverkamanna nema
þegar Eimskipafélag Islands þarf
á sérstakri aðstoð að halda til
þess að koma fram vilja sínum
gagnvart verkamönnum. Þá er
hann þegar kominn mitt á meðal
þeirra fullur af brennandi á-
huga á kaupi og kjörum þeirra,
en kemur þó jafnan að erindi at-
vinnurekandans og reynir að
telja verkamönnum hughvarf
gagnvart því. Takist það ekki
rnissir hann skyndilega áhuga á
kjörum verkamanna og hverfur
af vettvangi, finnur síðan ekki
hvöt hjá sér til þess að heim-
sækja þá aftur á vinnustað
þeirra og ræða við þá um mál-
efni þeirra, fyrr en atvinnurek-
andinn þarf á sérstakri aðstoð
að halda til þess að koma fram
vilja sínum gagnvart verka-
mönnunum, þá er verkalýðsleið-
toginn Guðmundur J. Guðmunds-
son þegar kominn á vettvang
aftur, innblásinn fjálglegum á-
huga á kjöram verkamanna, en
gengur þá um leið erindi atvinnu
rekandans á ísmeygilegan hátt
og takist honum að telja verka-
að samkvæmt sögn Guðmundar
J. verða frystihúsin upp til hópa
umbúðalaus sama dag og Eim-
skipafélagið þarf að losa farm
einu af leiguskipum sínum svo
það liggi ekki með hann yfir
helgi. Dálítið einkennileg tilvilj
un, eða hvað?
En setjum nú samt svo að um-
búðaskortur frystihúsanna hefði
verið svo mikill sem verkalýðs-
leiðtoginn vildi vera láta. Hverra
hagsmunir voru það þá að fá úr
honum bætt sem fyrst? Slíkt seg-
ir sig sjálft. Aldrei gat verið um
nema eins dags vinnustöðvun að
ræða hjá frystihúsunum, ef upp-
skipunin hefði dregist fram á
mánudag. Eins dags vinnulaun
era að vísu tap fyrir verkafólk,
en þó ríður slíkt enganveginn
baggamuninn um lífsafkomu
þess og fastráðið starfsfólk á
auðvitað ekki bera það tap þótt
vinna stöðvist vegna umbúða-
skorts. Tapið er því eins dags
framleiðslustöðvun séð frá sjón-
armiði hraðfrystihúsaeigenda. Ef
svona hefði verið í pottinn búið,
þá hefði það því verið hagsmun-
ir hraðfrystihúsaeigenda sem
verkalýðsleiðtoginn Guðmundur
J. Guðmundsson hefði verið að
verja.
En eins og þegar hefur verið
sýnt fram á þurfti verkalýðsleið-
toginn Guðmundur J. ekki að ó-
maka sig niður á hafnarbakka
föstudgainn 13. júlí til þess að
verja hagsmuni frystihúsaeig-
enda. Sagan um umbúðaskort
frystihúsanna mun hvergi hafa
átt upptök sín nema undir hans
eigin tungurótum, nema honum
ráðsnjallari menn hafi lagt hon-
um orð í munn. Erindi þessa
verkalýðsleiðtoga niður á hafn-
maður fyrir gróðasjónarmið Eim
skipafélagsins? Getur það hugs-
ast, að það snerti á einhvera hátt
hagsmuni hans?
Verkamenn, á svörunum við
þessum spurningum hlýtur það
að velta hvort Guðmundur J.
Guðmundsson er fær um að
gegna þeirri trúnaðar- og ábyrgð-
arstöðu sem hann nú gegnir fyr-
ir Verkamannafélagið Dagsbrún.
Og það er undir þeim svörum
komið hvort slíkum manni er
trúandi til að semja við atvinnu-
rekendur um kaup og kjör verka
manna á hausti komanda.
Fa
IfííiÁíEIVAX
LUMf
22 II-22-
RAUÐARÁRSTÍG 31
Þeir sem óska
að gerast áskrifendur Nýrr-
ar Dagsbrúnar eru beðnir að
hafa samband við innheimtu-
mann blaðsins, Sigurjón Jóns-
son, Tómasarhaga 39, í síma
19713, eftir kl. 8 á kvöldin;
einnig þeir, sem eiga ógreidt
áskriftargjöld.