Ný dagsbrún - 01.12.1973, Blaðsíða 1
EFNI BLAÐSINS:
l'vennskonar umbætur.
Díalektisk og söguleg
efnishyggja.
Efnahagsmálin
í Gordíonshnút.
11. tölublað.
Desember 1973.
5. árgangur
KeflavíkurfEugvöllur og Hvalfjörður
eru og verða til taks sem herstöðvar
meðan íslantí er í Nató
Utanríkisráðherra Islands og aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna héldu með sér fyrsta samn-
ingafundinn um herstöðvamálið snemma í fyrra
mánuði. Að sjálfsögðu var allt sem þeim fór á milli
„trúnaðarmál“, en Lester Parker aðalfulltrúi Banda-
ríkjanna lét hafa það eftir sér í einu íhaldsblaðanna
að báðir aðilar hafi lagt fram tillögur um lausn máls-
ins í því skyni að „finna leið sem væri fullnægjandi
fyrir íslensku ríkisstjórnina og uppfyllti jafnframt
þarfir Atlantshafsbandalagsins".
Ný dagsbrún getur upplýst, að tilboð Bandaríkja-
ráðherrans var um fækkun í herliði Bandaríkjanna
hér en Einar Ágústsson mun fyrir hönd íslensku rík-
isstjórnarinnar hafa á þessu stigi málsins farið fram
á brA tnir ^ alls herliðs (sem er um 2000 manns).
Hér ber því ekkert á milli um:
aðalatriði málsins, sem er að Is-
land „uppfylli þarfir Atlantshafs
’bandalagsins". Það eitt virðist
enn sem komið er bera á milli
að Bandaríkjastjórn vill hafa hér
formlega herstöð áfram, en ís-
lenska stjórnin vill hafa hana
dulbúna og vill láta óeinkennis-
klædda „séfræðinga" reka njósna
starfsemina.
Einar Ágústsson hefur sagt að
hann vilji hafa sama hátt á
þessu og var milli 1949—1951, eða
frá því að Island gekk í Atlants-
hafsbandalagið og til þess er
hernámssamningurinn var gerð-
ur.
En á þeim árum var málum
þannig háttað að þá var Kefla-
víkurflugvöllur dubúin herstöð
samkvæmt Keflavíkursamningn-
um svonefnda, en hann gilti til
1951 í maí er hernámssamning-
urinn tók gildi.
Sannleikurinn í málinu er sá
að Bandaríkin hafa haft hér
hernaðarlega aðstöðu, ýmist ó-
dulbúnar eða dulbúnar her-
stöðvar síðan 1941, eða í 32 ár.
Og rétt til þess áskildi Banda-
ríkjastjórn sér við inngönguna
í Atlantshafsbandalagið 1949.
Pjóðviljinn skýrði frá því 22.
mars 1949, nokkrum dögum áð-
ur en þingið samþykkti aðildina,
að ráðherrarnir þrír sem fóru
til Washington til þess að tala
við Acheson utanríkisráðherra
um inngönguskilyrðin, hefðu þá
dgainn áður haldið fund með
þingliði sínu og skýrt þar frá
svörum Ahesons við spurningum
um skilyrðin svohljóðandi:
1. spurning: Fá íslendingar að
gera skriflegan fyrirvara um
samninginn í samræmi við
smæð þjóðarinnar og vopnleysi?
— Svar: íslendingar fá ekki að
gera neinn skriflegan fyrirvara.
Hins vegar leyfist utanríkisráð-
herranum að leggja fram yfir-
lýsingu („statement") um skiln-
ing sinn á samningnum.
5. spurning: Hverrar verndar
geta Islendingar vænst frá
Bandaríkjunum gegn árás? —
Svar: Það er engin hætta á árás
á ísland að óbreyttum aðstæð-
um.
6. spurning: Hvað yrðu Islend
ingar raunverulega að láta í té,
ef þeir gerast aðili að bandalag-
inu? — Svar: Fyrst í stað yrðu
Islendingar að veita bandalaginu
þá aðstöðu („facility"), að Kefla-
víkurflugvöllur yrði til taks
sem herbækistöð, og olíustöði
inni í Hvalfirði yrði haldið við,
svo að hægt sé að nota hana
umsvifalaust.
7. spuming: Hvernig' mundu
Bandáríkin líta á þáð, ef Islend-
ingar segðu upp Keflavíkur-
Bardagi milli hvítliða og verkamanna 30. mars 1949.
2. spurning: Skiptir miklu
máli fyrir Bandaríkin, að Is-
lendinga gerist aðilar að banda-
laginu? — Svar: Bandaríkin líta
á það sem auglýsingu og metn-
aðarmál.
3. spurning: Nægir ekki að
Islendingar lýsi því yfir, að
Bandaríkin fái sömu aðstöðu á
Islandi og í síðasta stríði, ef ný
styrjöld skellur á? — Svar: Það
mundi hafa í för með sér nýja
samningafyrirhöfn og erfiðleika,
og slíkur sérsamningur yrði í
aðalatriðum að verða eins og
bandalagssamningurinn.
4. spurning: Telja Bandaríkin
hættulegt að hafa landið óvarið,
eins og sakir standa, og hættu
á, að Sovétríkin geti hernumið
landið fyrirvaralaust? — Svar:
Það er alveg fráleitt, að reynt
verði að taka landið með fall-
hlífarherjum. Það er nær óhugs-
andi, að reynt verði að lenda
þar flugvélum og taka landið
þannig. Eini raunverulegi rnögu-
leikinn er að taka landið frá
sjó, en til þess þyrfti svo mik-
inn undirbúning, að Bándaríkin
yrðu alltaf á undan. Island þarf
því ekki að óttast neina vopn-
aða árás að óbreyttum aðstæð-
I urn.
samningnum? — Svar: Banda-
ríkin telja ekkert því til fyrir-
stöðu, en íslendingar yrðu þá að
tryggja bandalaginu sömu yfir-
ráð yfir vellinum, sem Banda-
ríkin hafa nú.
8. spurning: Mundi ísland
verða notað til árásar á aðrar
þjóðir, ef til stríðs kæmi? —
Svar: Ekki í fyrstu lotu. Með-
an stöðvar eru á meginlandinu
og í Bretlandi, yrðu ekki hafn-
ar árásir héðan.
Stjórnarblöðin urðu ókvæða
; við þessa uppljóstrun Þjóðvilj-
j ans og lýstu hana ranga „í þýð-
ingarmiklum atriðum" án þess
i að greina frá hver atriði væri
I röng. Sendiherra Bandaríkjanna
; gekk á fund utanríkisráðherra
(Bj. Ben.) og kvað litið mjög al-
i varlegum augum á þetta mál í
Washington. Acheson hefði sýnt
þremenningunum sérstakan
trúnað, en þeir væru ekki fyrr
kornnir heim en „málgagn
kommúnista" skýrði frá „alvar-
legustu hernaðarlegum leyndar-
málum". Nokkrum dögum síðar
| kom loks yfirlýsing urn viðræð-
urnar frá vesturförunum, sem
var í mikilvægustu atriðum í
mótsögn við uppljóstrun Þjóð-
i viljans:
„1. Að ef til ófriðar kæmi,
mundu bandalagsþjóðirnar
óska svipaðrar aðstöðu á Is-
landi og var í síðasta stríði,
og það mundi algerlega á valdi
Islands, hvenær sú aðstaða
yrði látin í té.
2. Að allir samningsaðilar
hefðu fullan skilning á sér-
stöðu íslands.
3. Að viðurkennt væri, að ís-
land hefði engan her og ætl-
aði ekki að stofna her.
4. Að ekki kæmi til mála, að
erlendur her eða herstöðvar
yrðu á Islandi á friðartímum."
Yfirlýsing þessi, sem Alþýðu-
bandalagsmenn kalla nú „einu
skuldbindingar Islands" við At-
lantshafsbandalagið(!!), ber á
sér öll merki yfirklórsins. Það
er engin ástæða til þess að
rengja uppljóstrun Þjóðviljans
frá 22. mars 1949, vegna þess að
hún kemur alveg heim við við-
horf Bandaríkjastjórnar fyrr og
síðar til hlutverks íslands í At-
lantshafsbandalaginu. Hafi Þjóð
viljinn falsað ummæli Acheson’s
1949, ber fölsunin vott um meiri
skarpskyggni en vart hefur orð-
ið við í því blaði um langa hríð.
Annars eru hæg heimatökin hjá
Þjóðviljanum að upplýsa þetta
mál. Magnús Kjartansson var
ritstjóri hans 1949 og hann get-
ur tilgreint heimildarmann sinn
að viðræðunum við Acheson.
Það getur varla verið neitt
leyndarmál nú, eftir nær aldar-
fjórðung. Upplýsingar um þetta
atriði væri þarft verk, miklu
þarfara en sýndartillaga á Al-
þingi til þess að „reyna á“ hver
afstaða þess er, sem öll þjóðin
veit fyrirfram.
Bandaríkjastjórn hefur aldrei
frá stríðslokum sýnt áhuga á að
koma upp raunverulegum her-
vörnum hér á landi. Hér em
engin strandvirki, engin kafbáta-
varin flotahöfn. Höfuðórar Morg-
unblaðsins og Sjálfstæðisflokks-
ins um „varnarleysi" landsins,
ef þessir ca. 2000 hermenn fari
héðan eru ekki annað en stað-
lausar blekkingar. Hér hafa
engar hervarnir verið síðan
stríði lauk. Bandarískir ráða-
menn hafa enga ástæðu séð til
þess, því að árásar væri ekki að
vænta, eins og Acheson sagði
íslensku ráðherrunum. Þeir
vildu aðeins hafa aðstöðu hér,
dulbúnar herstöðvar sem væri
til taks þegar þeim byði við að
horfa. Það hafa þeir haft síðan
1941 og það munu þeir hafa
meðan ísland er aðili Atlants-
hafsbandalagsins. Þetta erkjami
herstöðvamálsins. Núverandi
rí’kisstjórn ætlar sér engan veg-
inn að hrófla við því, enda gef-
ur stjórnarsamningurinn engin
fyrirheit um það.
Stjórnin mun semja um ein-
hverjar breytingar á rekstri her-
stöðvarinnar á Keflavíkurflug-
velli ef hún á þess nokkum
kost, t. d. um að herstöðin verði
að einhverju eða öllu leyti rekin
af „sérfræðingum" án reglulegs
herliðs. Það snertir ekkert
kjarna málsins, að herstöðvar
(Keflavík og Hvalfjörður) verða
áfram Atlantshafsbandalaginu
eða Bandaríkjunum tiltækar
hvenær sem þeim býður við að
horfa.
Atlantshafsbandalagið er hags-
munasamtök auðvaldsins á al-
þjóðlegum vettvangi og bak-
trygging borgarastéttanna í
hverju aðildarlandi, hvort sem
það er Island, Grikkland eða
Portúgal o. s. frv. Herstöðva-
málið er því stéttarlegt mál.
Barátta gegn Atlantshafsbanda-
laginu er liður í stéttabaráttu
verkalýðs og vinnandi stétta. Og
það er þáttur í baráttunni gegn
auðvaldsskipulaginu og fyrir
sósíalisma. Þess vegna er krafa
allra sósíalista og verkalýðs-
sinna: ísland úr Atlantshafs-
bandalaginu! Burt með her og
herstöðvar!
Frá ráðstefnu Vietnamnefndar
ísland úr Mató-
herinn burt-
Um Indókína:
1. Ráðstefnan vekur athygli á
hinum sífelldu og stöðugt vax-
andi brotum á Parísarsamkomu-
laginu um frið í Víet Nam, sem
Saigonstjórnin með stuðningi
Bandaríkjastjórnar gerir sig
seka um.
1 því sambandi er bent á
a) að enn eru yfir 200 þúsund
pólitískir fangar í fangelsum
og einangrunarbúðum Saigon
stjórnarinnar.
b) að enn eru í Suður-Víet Nam
yfir 20.000 bandarískir her-
menn og hernaðarsérfræðing-
ar, dulbúnir sem borgaralegir
ráðgjafar, sem skv. upplýsing-
um flugmanna, sem teknir
hafa verið til fanga, stjórna
m. a. loftárásum Saigon-
stj órnarinnar.
c) að loftárásir og landvinninga
herferðir Saigonhersins á yf-
irráðasvæði Bráðabirgðabylt-
ingarstjórnarinnar (BBS),
færast nú stöðugt í aukana.
d) að í fjárlögum Bandaríkja-
stjórnar er gert ráð fyrir
aukningu fjárveitingar til
stríðsrekstrar í Indókína í
formi hernaðaraðstoðar, úr
2,735 milljörðum dollara fyrir
fjárhagsárið 1972—73 í 4,069
milljarða dollara fyrir fjár-
hagsárið 1972—73 í 4,69 millj-
arða dollara fyrir árið 1973—
1974. Framhald á 3. síðu.