Stormur - 10.02.1936, Blaðsíða 3

tí T O R M U R
3
Atvikin höguðu þv, svo til, að við Ólafur heitinn Jó-
hannesson konsúll lágum í sama herbergi á Landakotsspít-
^ala síðustu 6 dagana, sem hann lifði.
Hann kom á spítalann að kvöldi þess 26. jan. og andaðist
-á sunnudaginn 2. febr., klukkan 11,25 að morgni.
' Þegar hann kom á föstudagskvöldið var han glaður og
i’eifur að \mnda. Hann þjáðist af hjartabilun, er hann hafði
kent fyrir 2—3 árum. Hafði hún ágerst, en þó ekki svo,
að hún legði Ólaf í rúmið, enda hefði þurft nokkuð til
þess, því að honum fannst, að hann hefði lítinn tíma til
þess að liggja.
Nú ætlaði hann að vera viku á spítalanum og freista
þess, að fá nokkurn bata, en svo átti aftur að taka til
óspiltra mála, hvort sem bati fengist eða ekki, því að mikil
verkefni lágu framund-an.
Og alt benti til þess, að Ólafur mundi fá nokkurn bata.
Meðulin verkuðu vel. — En á föstudagskvöld, 31. janúar,
fékk hann aðkenningu að því, sem skömmu seinna leiddi
hann til bana, en hrestist þó að stundarkorni liðnu, og varð
svo sem hann átti að sér. En á laugardagsmorgun, kl. um
sex réðist dauðinn að honum aftur og tók hann þá svo
'föstum tökum, að hann misti mál og rænu snögglega og.
lá þannig uns hann andaðist rólega á sunnudagsmorgun-
inn, klukkan 11,25, og fékk ekki meðvitund áður. — Bana-
mein hans varð það, sem læknar nefna blóðstíflu, sem
nnun hafa stafað af því, að hjartað bilaði.
Ólafur Jóhannesson var fullra 68 ára að aldri, er hann
lést, en engum sem sá hann kom til hugar, að hann myndi
meira vera en sextugur, svo unglegur var hann og fjörið
niikið. Kjarkurinn og lífsþrótturinn var heldur ekki farinn
^ð bila í þessum þróttmikla, lífsglaða athafnamanni. —
Nú, þegar kreppan er alt að drepa og alla bugar, var
Ólafur að hrinda í framkvæmd einhverju stærsta fyrir-
fækinu, sem hann hafði ráðist í um dagana. — Hann ætl-
aði á þessum vetri að reisa karfavinsluverksmiðju, sem var
áætlað að kosta um 400 þús. kr. Húsið fyrir hana átti
Hann, stálhús mikið og vandað, og ketil átti hann líka, og
sparaði þetta hvorutveggja honum marga tugi þúsunda
króna.
Tveimur dögum áður en Ólafur lést, fór Friðþjófur son-
ur hans, til Þýskalands, til þess að taka á móti vjelunum,
°g kemur hann að hálfum mánuði liðnum með þær og
býskan kunnáttumann, sem á að annast uppsetningu þeirra.
Mun tilætlunin vera, að verksmiðjan taki til starfa í apríl.
— Samningurinn, sem Ólafur hafði gert um kaup á þessum
vélum, var svo hagstæður, að þess munu fá dæmi. Og svo
vel virðist frá þessu fyrirtæki gengið, að ekkert geti orðið
tví að falli annað en það, að karfinn veiðist ekki, en á því
^un vera lítil hætta.
í fyrra setti Ólafur vélar í annan togara sinna til þess
vinna úr fiskúrgangi. Mun sú nýbreytni hafa kostað
^O—30 þúsundir króna, en eftir árið höfðu þær borgað
®ig að fullu. •— Varð Ólafur fyrstur allra útgerðarmanna
þess að gera þetta, og enn eru ekki vélar til þess að
vinna úr fiskúrgangi komnar í aðra íslenska togara, en
11 ú munu þær eiga að koma í hinn nýja togara „Reykja-
borg“. __
Sýnii- þetta tvent, og raunar margt annað, þótt ekki sé
rakið, hversu geysifljótur ólafur varð til þess að færa
®ér í nyt nýjungar, og hversu óhræddur hann var að brjóta
{sinn.
í ferð minni kringum land með Esju í sumar, kom eg á
Patreksfjörð. Skipið kom á sunnudegi og hafði aðeins
hálftíma viðstöðu. Eg leit inn til hins gestrisna og örláta
höfðingja, og sat hjá honum fjórðung stundar. Tíminn var
lítill til þess að skoða hin miklu mannvirki, sem hann hefir
látið gera, en hann var þó nógur til þess að hér var stjórn-
semi á öllum hlutum, og alveg framúrskarandi þrifnaður
og snyrtimenska. — Var því líkast, sem húsin væru sápu-
þvegin bæði dtan og innan, og hefi eg aldrei séð slíka
prýði í umgengni allri, utan húss og innan. Var stöð hans
líka viðbrugðið fyrir þetta, og mæltu allir einum munni,
sem hana sáu, að hún ætti ekki sinn líkað hvað þetta
snerti á öllu landinu.
Ólafur Jóhannesson lærði undir latínuskólann hjá séra
Lárusi í Seladal og fékk þar trausta undirstöðu í latínu,
því að séra Lárus var latínumaður mikill, og góður kenn-
ari. Hann settist síðan í latínuskólann og lauk þar 4. bekkj-
ar prófi, en hætti námi, því athafnalöngunin var svo rík,
að hann gat ekki sætt sig við það hlutskifti, að verða prest-
ur. Meðal sambekkinga hans voru þeir Bjarni Sæmunds-
son fiskifræðingur og Magnús Torfason sýslumaður. Var
Mjög hlýtt milli þeirra Bjarna og Ólafs alla stund síðan.
í skóla var hann málamaður mikill, og eftir að hann
fór þaðan, lagði hann svo mikla stund á mál, að hann
talaði dönsku, ensku, þýsku og frönsku reiprennandi. Til
marks um, hversu létt honum var um mál, vil eg geta þess,
að rúmum klukkutíma áður en dauðinn snart við honum á
föstudagskvöldið, 31. janúar, þýddi han alllanga grein úr
íslensku blaði á dönsku, og gerði það svo fljótt, að var
líkast, sem hann læsi greinina á dönsku. — Leika ekki
aðrir slíkt en góðir málamenn.
Ólafur Jóhannesson var fremur lágur maður vexti, en
hnellinn. Han var tilkomumikill yfirlitum, einbeittlegur
og gáfulegur, og duldist engum, sem hann sá, að hér var
meira en um meðalmann að ræða. Augun voru snör, og
gátu bæði verið blíð og hörð, og einkennilega fljót að skifta
hami, ef svo mætti að orði kveða. — Hann var hinn mesti
höfðingi heim að sækja, svo að viðbrugðið var um land altj
og hvar sem hann fór og var staddur, sópuðust að honum
menn, enda var hann hinn mesti gleðimaður og hafði nautn
af því að veita og hafa glaðværð í kringum sig. En örlyndi
hans náði lengra. Hann var mjög hjálpsamur og mátti ekki
aumt sjá. Vegna ábyrgða varð hann fyrir stórtöpum, jafn-
vel svo miklum, að lítið mun hafa skort á 200 þús. kr., sem
hann tapaði þeirra vegna. •— En þrátt fyrir þetta var hann
nú einn af þeim útgerðarmönnunum, sem átti miklar
eignir fram yfir skuldir.
Þrír synir Ólafs: Garðar, Gunnar og Friðþjófur, taka nú
við hinu mikla útgerðarfyrirtæki föður þeirra. Hafa þeir
stjórnað því með honum undanfarin ár, og er vonandi, og
enda allar líkur fyrir því, að þeim farist stjórnin giftusam-
lega úr hendi, er þeir hafa nú tekið við henni einir úr hönd-
um hins mikla, stjórnsama og hagsýna fjarmála- og at-
orkumanns.
Ef ísland ætti nú marga jafningja Ólafs heitins Jóhann-
esspnar, mundi fljótt birta yfir þjóðlífi voru og þjóðar-
högum.
Magnús Magnússon.
—■—<m>—-—
Vísa.
Þessa vísu heyrðu menn kveðna í Síðumúlakirkjugarði
árið 1401:
Vögum vér og vögum vér
með vora byrði þunga.
Upp er komið það áður var
í öldu Sturlunga, í öldu Sturlunga.