Stormur - 23.06.1936, Blaðsíða 2
2
STORMUR
1917, Árið 1933, er augu hans opnast fyrst fyrir því, að
„skapbrestir Jónasar Jónssonar“ voru hættulegir sam-
vinnufélögunum og Sambandinu og ,,fjárglæfra“- og
„óvits“-steína hans skaðleg ,,þjóðarheildinni“, þá er hann
búinn að vera 16 — sextán — ár í samvistum við þenna
mann og í náinni samvisnu við hann. Og þessi samvinna
Svavars við Jónas Jónsson er einmitt nánust og innilegust
á þeim árunum sem Jónas réði öllu í Framsóknarflokkn-
um og var sama sem einvaldur í ríkisstjórninni. Og það
var einmitt á þessum valdaárum hans, sem hann var
hættulegastur samvinnufélögunum, og Sambandinu og
,,fjárglæfra“- og „óvits“-stefna hans þjóðarheildinni skað-
legust.
Á þessum árum þegar trúnaður Svavars er mestur
við Jónas Jónsson, rísa ofsóknir hans og brjálæðiskend
heipt hæst. Þá svívirðir hann Hæstarétt mest, þá stofnar
hann hlutleysi landsins og þar með sjálfstæði þess í voða
með landráðaásökunum sínum á saklausa menn, þá hrek-
ur hann dugandi menn og samviskusama úr embættum,
en setur liðléttinga og óvandaða fjárplógsmenn í þeirra
stað. Þá hleður hann um sig lífvörð af beininga-, bitlinga-
og mútumönnum, sem eiga fjárhagslega tilveru sína og
jafnvel frelsi til þess að ganga lausir, undir því, að þessi
maður hafi æðsta ákæruvaldið í hendi sinni. Þá eyðir
hann miljónum króna í það að tryggja völd sín og í ýmis-
konar óhóf og óþarfa og leikur ríkissjóðinn svo grátt, að
hann hefir aldrei síðan borið þess bætur, og ríkið blátt
áfram rambað á barmi gjaldþrotsins síðan.
Er nú sá maður fær til þess að vera útibússtjóri vits-
munanna vegna, sem í 16 ár fylgir þessum manni, ver
hann með odd og egg og leggur fram stórfé honum til
stuðnings, og lýsir því svo yfir, að hann fyrst eftir þessi
16 ár hafi séð hvílíkur skapbrestamaður Jónas Jónsson
er, og að stefna hans var hættuleg fjárglæfra- og óvits-
stefna fyrir þjóðarheildina?
En mun ekki útibússtjórinn gera sig hér að meira
barni og heimskari en hann er til þess að reyna með því
að afsaka aðrar hneygðir sínar, sem ollu því, að hann
fylgdi Jónasi Jónssyni í öll þessi ár og var einn af hans
dyggustu mönnum? —
IV.
í grein, sem Jónas Jónsson skrifaði um Svavar Guð-
mundsson í 11. tbl. Tímans 18. mars s.l. segir hann meðal
annars:
„Svavar fékk meira en ráðherralaun í Síldar-
einkasölunni, auk þess formensku í bankaráði og
eyðilagðist gersamlega í peningalegu ofáti“.
Meðfram til þess að hnekkja þessari ógeðslegu sjúk-
dómslýsingu, er það nú, sem Svavar skrifar þessa grein
sína og sýnir þar, að hann hafi ekki etið yfir sig, heldur
hafi matarpeningarnir sínir eða mikill hluti þeirra farið í
Jónas Jónsson og til þess að halda uppi hans hættulegu
fjárglæfra- og óvitsstefnu.
Málsvörn útibússtjórans er svohljóðandi:
,,Eg hefi aldrei tekið að mér nein launuð störf
fyrir hið opinbera, nema fyrir stjórn Tryggva Þór-
hallssonar og Jónasar Jónssonar og eg hefi aldrei
tekið að mér launuð störf, sem hugsanlegt var, að
kæmu í bága við starf mitt hjá Sís, nema í samráði
við forstjórann, og alloftast eftir hans tilmælum.
í árslok 1931 tók-eg að mér formensku í inn-
flutningsnefnd samkvæmt beiðni Sigurðar Kristins-
sonar, og varð eg þá brátt svo ofhlaðinn störfum,
að eg gat ekki unnið fulla vinnu hjá Sambandinu,
en þegar þar við bættist, að eg var um þessar
mundir beðinn að taka sæti í skilanefnd Síldar-
einkasölunnar, þá varð það að samkomulagi, að
eg hætti að mestu störfum hjá Sís, en greiddi til
Sambandsins kaup mitt hjá Síldareinkasölunni og
í innflutningsnefndinni. Greiddi eg á næstu 2 árum
til Sambandsins kr. 30.100, sem var ÞÓKNUN
(auðk. hér) mín fyrir þessi störf, eða
1932 ............. kr. 17.000
1933 . . . ....... kr. 13.100
Samtals kr. 30.100
Kaup mitt hjá Sambandinu bæði þessi ár vajr
kr. 21.600, þannig að eg gaf með mér bæði árin í
peningum kr. 8.500, auk þess sem eg vann hjá
Sambandinu eftir því, sem atvik og kringumstæður
leyfðu.
Þarna eru þá ráðherralaunin, sem eg á að
hafa fengið hjá Síldareinkasölunni og ofetið mi&
á, að sögusögn J. J. — Þau runnu í hinn sameigin-
lega sjóð allra samvinnumanna í landinu, sem lítið
framlag frá minni hálfu til að gera Sís léttbærara
að framfleyta skólastjóranum frá Hriflu, þeim
þyngsta ómaga, sem nokkur félagsskapur hér á
landi hefir nokkru sinni mátt rogast með“ (Auðk-
hér).
Þetta er líklega að möi’gu leyti einhver merkilegasta
játning, sem fram hefir komið í íslenskum stjórnmálum
og bregður óneitanlega heldur ógeðslegi’i birtu yfir einn
þáttinn í stjói-nmálastarfsemi Framsóknarflokksins á liðn-
um árum — fjái’málastarfsemi flokksins, eða réttara sagt
hina ósvífnu fjárdráttarpólitík hans.
Ef frásögn Svavai’s Guðmundssonar er tekin bók-
staflega, er hér um þau firn að ræða hjá Sambandinu,
að það beinlínis leigir út þenna þjón sinn í gi'óðaskyni.
og þessi gróði á hinum leigða manni er tekinn af sjálfn
ríkinu, eða það sem sama er, fyrirtækjum og stofnunum
sem það ber ábyrgð á. —
Ef reikningshald Sambandsins er í'étt, og Svavar
Guðmundsson segir þetta bókstaflega satt, þá ætti að
sjást tekjumegin hjá því þessi ár færsla sem lítur ein-
hvern veginn svona út:
1932: Gróði á Svavai’i Guðmundssyni .... kr. 6.200
1933: Gi’óði á Svavai'i Guðmundssyni ... ki'. 2.300
Væri mjög fróðlegt fyrir endui'skoðunarmenn Sam-
bandsins — og er raunar sjálfsögð skylda þeirra —- að
athuga, hvort þessi tekjufæi'sla sést í í’eikningum Sam-
bandsins þessi ár 1932 og 1933. Ef hún sést þar ekki, er
tvent til, að annað hvort segir Svavar Guðmundsson ósatt
eða þá að Sambandið hefir aldrei látið þessar 8500
renna ,,í hinn sameiginlega sjóð allra samvinnumanna 1
landinu“, eins og Svavar Guðmundsson segii', að þær haf1
runnið „sem litið framlag frá sinni hálfu“.
Hér skal nú ekkert fullyx*t um það, hvernig þessari
,þóknun“, sem Svavar kallar svo, hefir verið varið, er|
óneitanlega mun mai’gur freistast til að halda, að þessi
mismunur á launum Svavars hjá Síldareinkasölunni
innflutningsnefnd annarsvegar og Sambandinu hinsvegar’
að upphæð kr. 8500, hafi aldrei verið bókfærð í Samband'
inu, heldur í’unnið inní kosningasjóð flokksins og til blaða'
útgáfu hans, og fer þá að vei’ða skiljanlegt hið rausnar-
lega fi’amlag Svavars Guðmundssonar til Nýja Dagblaðs-
ins — 5000 krónur.
Og óneitanlega virðist það líka nokkuð sennilegt, að
það hafi beinlínis verið samið um það fyrirfram við Svav'
ar Guðmundsson af Jónasi Jónssyni eða Sigurði Kristins-
.syni, eða þeim báðum, að þessi launamismunur skyldi
ganga til flokksstarfseminnar og blaðaútgáfu flokksms-
Ef þessi tilgáta væri rétt, þá hafa þessir forráðarnenn
Fi'amsóknarflokksins að yfii'lögðu ráði látið Svavar
Gúð-
mundsson í báðar þessar háttlaunuðu stöður til þess a
afla sér og flokki sínum fé á opinberan kostnað, °£
þá líka skiljanlegt, þótt ,,þóknunin“ hafi ekki verið skonn
við neglur sér. — En hvernig svo sem þessari „þóknun^
hefir verið í’áðstafað, og hvort sem samningar hafa ve
gerðir um hana fyrirfram eða ekki, þá hefir Svavar