Stormur - 21.08.1942, Blaðsíða 1
STORMU
-.. Ritstjóri: Magnús Magnússon
XVIII. árg. Reykjavík, 21. ágúst 1942.
19. tölublað.
IEREMÍASARBRÉF
Reykjavík í ágúst 1942.
Gamli kunningi!
Nú eru þingmenn okkar sestir á rökstóla, og er von-
ancii að þei'r að þessu sinni sýni að guð hafi skapað þá.
Allmargt er nú nýrra manna og munu Sjálfstæðismenn
gera sér góðar vonir um sína menn. Má þar fyrst nefna
borgarstjórann Bjarna Benediktsson. Er hann gáfaður
maður, harðfengur og fylginn sér og prýðilega að sér í
lögum. Er enginn vafi á því, að þinginu verður mikill feng-
ur að starfskröftum hans. — Fer einnig vel á þvi, að borg-
arstjóri Reykjavíkur eigi setu á þingi, því að enginn maður
er kunnugri málefnum og þörfum höfuðstaðarinp en hann,
en afkoma alls landsins hinsvegar mjög undir því komin
hvernig hagur hennar er og þeirra atvinnugreina, sem hún
leggur hornsteininn að.
Þá munu margir vænta sér mikils af Gísla Jónssyni.
Er hann viðurkenndur atorkumaður og hefir það löngum
verið, svo að allt hefir orðið að gulli í höndum hans. Er
þinginu mikil nauðsyn á að þar séu æ víðsýnir og ötulir
fjármálamenn. Hefir Gísli verið með athafnasömustu
framkvæmdamönnum vorum nú síðustu árin, og er meðal
þeirra manna á þingi, sem bezt skynbragð ber á allt pr
að sjávarútvegi lýtur, en það er sá atvinnuvegur, sem vel-
megun og framtíð þessa er undir komin.
Gunnar Thoroddsen er einn af hinum glæsilegustu
yngri mönnum vorum. Prýðilega máli farinn, lagamaður
góður, og drengur hinn bezti. Er það út af fyrir sig merki-
legt fyrirbrigði, að hann skyldi falla fyrir tæplega meðal-
greindum manni úr framsóknarliðinu, en aðal-orsökin
til þess mun hafa verið sú, að Sjálfstæðismenn þóttust eiga
kjördæmið víst og höfðust því ekki að fyrr en á síðustu
stundu. Hefir Sjálfstæðismönnum oftar en að þessu sipni'
brugðist leiftursóknin. En ósennilegt er annað en að Snæ-
fellingar átti sig á því í haust, að Gunnar Thoroddsen sé
hæfileika meiri maður en Laugarvatns-Bjarni.
Ingólfur Jónsson nýtur mikilla vinsælda í Rangárvalla-
sýslu, og þeir, sem hann þekkja, telja hann líklegan til
þess að verða hinn nýtasta þingmann. Veitir Rangæingum
heldur ekki af — er stundir líða — að annar þingmaður
þeirra sé.sæmilega viti borinn. Sig. Bjarnason er sonar-
sonur þinggarpsins síra Sigurður Stefánssonar og sennilegt
að hann líkist afa sínum, enda prýðilega máli farinn, og
hefir þekkingu góða á landsmálum.
Aðal viðfangsefni þessa þings verða tvennskonar: að
leggja síðustu hönd á kjördæmamálið og ganga frá stjórn-
arskrárfrumvarpinu, sem svo verður endanlega samþykkt
á haustþinginu.
Telja má nú víst að kjördæmamálinu sé nú borgið. —
Sjálfstæðismenn fylgja því einhuga og Alþýðuflokksmenn-
irnir hafa fram til þessa sýnt fullan trúnað í málinu og
þarf ekki að efast um einlægni þeirra. Ekki skal heldur
í efa dregin hollusta kommúnista. en þó er ekki fyrir það að
synja, að einkennilegt virðist, að þeim skyldi vera mjög
hugarhaldið, að geta veitt framsóknarmönnum stöðvunar-
vald í efri deild. Eftir þetta*þing ætti því þingvaldi Fram-
sóknarflokksins — þess flokks, er mest hefir misbeitt valda
afstöðu sinni allra íslenzkra stjórnmálaflokka — að vera
lokið.
Heyrst hefir að samkomulag sé sæmilegt í stjórnafr
skrárnefndinni, en hana skipa eins og kunnugt er: Gísli
Sveinsson, Bjarni Benediktsson, Hermann Jónasson, Jónas
Jónsson og Stefán Jóh. Stefánsson.
Eitt af því, sem einna mestu máli skiptir er það, hvern-
ig ákveðið verður um val forsetans og valdsvið hans. Um
valið er aðallega um tvær leiðir að ræða, annað hvort að
þjóðin öll kjösi hann eða þingið.
Mun mörgum sýnast, að það sé fyrri leiðin, sem fara
á, því ella er hætt við að klíkuvaldið verði áhrifaríkara
en heppilegt er.
Vonandi 'fer að þinginu takizt giftusamlega i þessum
efnum, því að lengi býr að fyrstu gerð.
Eins og kunnugt er, hefir stjórnin nú borið fram frum-
varp um afnám gerðardómslaganna, þannig að samningar
um kaupgjald verði frjálsir, en dómnefndin haldi áfram
að leggja hámarksverð á vörur og vinnu, þar sem henni
þykir þörf, að taka í taumana. Eins og komið var þessum
málum, var engin leið önnur en nema lögin úr gildi, því
að þau voru þverbrotin því nær daglega, bæði leynt og
Ijóst og sköpuðu hið herfilegasta misrétti í launakjörum
manna, jafnvel innan sömu atvinnugreinar. Hinsvegar
horfir þetta kauphækkunar kapphlaup til hins mesta voða
fyrir þjóðfélagið og er það því skylda þings og stjómar
að reyna að finna einhverja heppilega og haldgóða lausn
þessara mála. Það versta er, að ýmsir af þeim, sem telja
sig forystumenn verkalýðsins eru ábýrgðarlausir angur-
gapar, sem hugsa um það eitt, að æsa verkalýðinn upp og
fá hann til þess að gera æ hærri og hærri kröfur, en brestur
bæði vit og drenglund til þess að beita sér fyrir ýmsum
öðrum hagsmunamálum hans, sem varða hann meira en
upphæð pappírspeninganna, sem hann fær. Má hér t. d.
nefná hækkun á örorku og ellitryggingunum og mögu-
leikunum á því, að fá gott land til ræktunar í nágrenni
bæjanna og þorpanna.
Stjórnin hefir nú ákveðið að nota heimildina um 10%
útflutningstollinn á fiski, aðallega til þess að mæta hall-
anum, sem verður á síldarmjölssölunni til bændanna. —
Keppast nú stærstu stjórnmálaflokkarnir um hylli
bændanna eins og andskotinn um syndugs manns sál, og
sagði einn orðheppinn maður nýlega. að hann byggist við