Stormur - 12.12.1942, Blaðsíða 2

Stormur - 12.12.1942, Blaðsíða 2
2 STORMUR sem embættismannaí'lokkur kring um ríkissjóðinn hátt á annan áratug, og er það ekki hlutverk þessarar greinar að rekja þá sögu“. Og enn segir Kiljan : ,,Einyrkjafyi-irkomulag það og kotabúskapur, sem er einkenni á sveitasæluhugsjónum nokkurra yfirmanna Framsóknarflokksins, er eins og fleira, sem þessum yfir- mönnum er efst í hug, lapið upp eftir dönskum fyrirmynd- um. Það sem fyrir þeim vakir er hinn svokallaði „hús- mannsbúskapur“ Dana, útkotabúskapur danskra sveita- öreiga . . . Alla æðri menningu frá fyrri tímum á íslandi eigum við því að þakka, að hér var rekinn stórbúskapur, en ekki ein- yrkja. Hefði hinn danski húsmannsbúskapur, sem ýmsir yfirmenn Framsóknarflokksins berjast fyrir, nokkurntíma verið ríkjandi búskaparlag á íslandi, mundi aldrei hafa verið samin hér bók. Bækur á Íslandi voru skiáfaðar á stórbúum — í sumar þeirra þurfti alt að fjögur hundruð kálfsskinn —, hvernig hefði danskur húsmaður, sem var allan daginn að þræla fyrir hænsni og svíni, getað skrifað slíkar bækur. Þó vilja yfirmenn Framsóknarflokksins óðir og uppvægir telja Snorra Sturluson bónda í sömu merk- ingu og einyrkja nútímans. Tvær óskyldari þjóðfélags- stéttir eru þó varla hugsanlegar á jarðríki. Bú voru til forna rekin með fjölda verkamanna og margbreytilegri verka- skiftingu, frá fjármensku til bóklistar. Svo við höldum okkur við höfðingjann Snorra Sturluson, sem pólitískir sagnfræðafalsarar vilja fyrir hvern mun nefna „Snorra bónda“ og flokka með einyrkjum, þá hefir hann sennilega verið mestur auðmæringur, sem nokkru sinni hefir uppi verið á íslandi. Hann rak fjölda stórbúa í senn — auk Reykholts rak hann bú á stórjörðinni Stafholti, í Svigna- skarði (þar misti hann t. d. 120 nautgripi á einum harð- indavetri), á Bessastöðum, fyrir utan mörg bú, sem hann átti í Rangárþingi samtímis þessum“. Kiljan hefir verið um það brugðið, og ekki að ástæðu- lausu, að hann hafi lýst bændum og íslenskri sveitamenn- ingu ver en efni standa til. En þótt það sé áfellisvert að segja mann eða stétt verri en hún er, þá er þó hálfu áfellis- verðara að gera mann eða stétt miklu verri en hann eða hún var, en það er einmitt þetta, sem forystumenn Frani- sóknarflokksins hafa leikið. — Þeir hafa stórspilt íslenskri bændastétt, og það svo, að það tekur tugi ára og jafnvel aldir að uppræta það illgresi, sem þeir hafa gróðursett í hugartúnum hennar. Og enn þá meiri er sök margra þess- ara illgresis-sáðmanna vegna þess, að vitandi vits hafa þeir framið þenna verknað sinn. Að baki þessárar yfirskynsumhyggju, sem „yfirmenn“ Framsóknarflokksins hafa þókst bera fyrir bændunum, hefir verið sívakandi síngirnis og valdaglóð. Samvisku- laust hafa þeir notað bændurna til þess að upphefja sig sjálfa og afla sér auðæfa og metorða. Þeir hófu þenna spillingarverknað sinn með því að sá óvild og öfund í hug bænda til þeirra, sem i kaupstöðun- um búa, og þó einkum þeirra, sem höfuðstaðinn byggja. Því næst reyndu þeir að brjóta niður sjálfsbjargarhvöt bændanna og þann metnað að bjargast af eigin ramleik með því að gera þá að ölmusumönnum ríkisins og svín- beygja þá undir ok verslunarhrings, sem ,,yfirmennirnir“ réðu einir yfir. Og nú vinna þeir kappsamlega að því að gera bændurna að óbilgjörnum og ásælnum sérhagsmuna- mönnum, sem meta meira stundarhagnað en framtíðar- hag sinn og þjóðarinnar allrar. Sjálfstæðisflokkurinn hefir séð að hverju stefndi, og margir innan þess flokks — líka á meðal bændanna sjálfra — hafa varað við þessum níðhöggum og skemdar- verkum þeirra, en flokkurinn hefir á undanförnum árum ekki verið nógu liðsterkur til þess að aftra þessum verkn- aði, og auk þess hafa æ verið menn innan hans, allmiklu ráðandi, sem síngirnin og stundarhagsmunirnir hafa mátt sín meira hjá en þjóðarumhyggjan. — Þessi lítilsigldu smámenni hafa orðið níðhöggum Framsóknarinnar að ómetanlegu liði, því að þeir hafa aftrað því, að Sjálfstæðis- flokkurinn stæði óskiftur að heilbrigðri og þróttmikilli landbúnaðarstefnu. — Fyrir samvinnu þessara manna er nú svo komið, að talsverður hluti íslensku bændanna er orðinn maðksmoginn og feyskinn stofn — málalið óvand- aðra þjóðmálaskúma. Undralönd Asíu. Framhald. Þótt landbúnaður sé aðalatvinnuvegur þjóðarinnar er iðnaður samt mikill. Einkum eru það baðmullarvörur, sem framleiddar eru, en auk þess járn- og stálvörur, bast, silki, sykur, sement, leður og vax. Stærstu stál- og járnsmiðjurn- ar 1 breska heimsveldinu eru ekki i Sheffield heldur í Jameshedpur í Indlandi. Þær eru reknar af hinu mikla parsiska félagi: Tata Iron and Steel Company. Tata minn- ir á Mitsui-verslunarfélagið í Japan og U. S. Steel í Banda- ríkjunum. 1 marga áratugi græddi Lancashire offjár á Indlandi, því að það keypti baðmullina þar, vann úr henni og seldi hana svo unna á hinum mikla indverska markaði. í fyrstu var innflutningurinn frá Lancashire tollfrjáls, en eftir heimsstyrjöldina var lagður hár tollur á allar vefnaðar- vörur, sem fluttaf voru til Indlands. Þetta varð til þess, að indversku verksmiðjunum óx fiskur um hrygg, og vegna hins óþrjótandi vinnuafls og lágu verkalauna gat Lancas- shire ekki kept við indversku baðmullarverksmiðjurnar. Um þetta leyti fóru Japanar líka að fylla landið með vefn- aðarvörum sínum, sem voru enn ódýrari en þær indversku- Fátækrahverfin indversku eru þau aumustu í allri ver- öldinni. Hverfi bastiðnaðarverkamannanna skamt frá Cal- cutta er sóðalegra og hrörlegra en verstu fátækrahverfi Póllands, Neapels, Glasgows og jafnvel Shanghais. Verka- menn, sem vinna fyrir 5—6 kr. á viku, búa í ljóslausum og þægindalausum klefum. Algengt er að níu eða tíu menn búi í herbergi, sem er átta feta langt og sex feta breitt, og eru allar lýsingar óþarfar á því, hvernig umhorfs muni vera í slíkri vistarveru.

x

Stormur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Stormur
https://timarit.is/publication/1027

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.